Japans geheim
Een wereld zonder onderscheid tussen een lastige loopbaan en een deugddoend pensioen? Waar ondernemers zich levenslang en -lustig aan hun passie wijden? Die bestaat! Reis met me mee naar de andere kant van de wereld: Japan. Land van sushi, thee en tempels. Maar ook van één van de 5 Blauwe Zones: regio’s met exceptioneel veel vitale eeuwelingen.
Willen we allemaal 100+ worden? Niet noodzakelijk. Maar jeugdig, actief en tevreden ouder worden, daar tekent elke ondernemer toch voor? Op zoek naar hun geheim.
Ikigai. Iki-wat?
Voor Japanners ligt de sleutel tot een lang, productief en gezond leven in de ‘ikigai’. Vrij vertaald: de reden waarom we ’s morgens opstaan. Hun ikigai maakt geen onderscheid tussen privé en professioneel, maar laat beide samensmelten. Een levensdoel is in de Japanse cultuur zo cruciaal dat ze het concept ‘pensioen’ zelfs niet kennen.
Om in lijn met hun ‘ikigai’ te leven, nemen Japanners de klassieke lijfspreuk ter harte ‘mens sana in corpore sano’, een gezonde geest in een gezond lichaam. Ze hebben goed begrepen hoe fysieke en mentale gezondheid onlosmakelijk met elkaar verbonden en voortdurend in wisselwerking zijn.
Slaap, voeding, beweging, mentale veerkracht en sociaal contact, het zijn allemaal poortjes tot een goede gezondheid. Aan u om een poortje te kiezen waarbinnen verandering op korte en lange termijn haalbaar is. Uw eerste, kleine stapjes naar een gezondere levensstijl zetten een kettingreactie in werking. Wat kunnen we leren van onze Japanse ondernemer?
1. Slaap is sacraal
Volgens slaapexperten gaan we in het Westen door een heuse slaapcrisis, waarbij we zowel inboeten aan slaapkwaliteit als -kwantiteit. In de Japanse Blauwe Zone is slaap sacraal. Ze kruipen er vroeg onder de wol en staan op bij het krieken van de dag. Gouden regels voor een recupererende nachtrust:
- Slaap is geen tijdverlies maar een investering in de volgende dag. Neem er voldoende tijd voor, u wint die dubbel en dik terug. 7 à 8 uur per nacht is volgens de WGO nog steeds de norm. Dan heeft ons lichaam voldoende tijd voor zowel fysieke recupererende diepe slaap als mentaal herstellende lichte en droomslaap.
- Bereid uw slaap voor door uw dag af te bouwen. Slaap vatten lukt nu eenmaal beter met een ontspannen lichaam en geest. Wat ontspant u het laatste uur voor het slapengaan? Een boek lezen, tv kijken, naar muziek luisteren, een praatje slaan? Maak er een vast slaapritueel van. Door dit elke avond te herhalen, geeft u uw lichaam een signaal om het brein te focussen en vertragen. Door dit automatisme weet uw lichaam dat het tijd is om te gaan slapen.
- Iedereen wordt 's nachts wel eens wakker. Houden werk of andere piekergedachten u langer dan 20 minuten uit uw slaap? Doe ook dan iets ontspannend uit bed. Tot u weer uw klopje krijgt. Dit is een techniek van stimuluscontrole waarbij de hersenen slapen leren associëren met bed. Kijk ’s nachts vooral niet op de klok en maak vooraf een lijstje met ontspannende activiteiten die u 's nachts kan doen.
- Drink die tas koffie (of andere cafeïnebronnen zoals frisdrank en sommige theesoorten) voor 14u. Gemiddeld 6u na uw koffie zit nog de helft van die adrenaline-boostende cafeïne in uw bloed. De koffie die u om 15u drinkt, zit om 21u dus nog voor de helft in uw lichaam en heeft effect op uw slaap.
2. Hara hachi bu of hoe u beter eet met mate
Vergeet diëten, spreek liever over gezonde eetgewoonten. Inspiratie hoeft u niet te ver te zoeken: de voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven verzamelt alle tips. Hoewel Japanners deze driehoek as such niet kennen, passen ze de principes wel toe:
- veel plantaardige voedingsmiddelen zoals groenten, fruit, noten, zaden en granen
- weinig vlees, suiker en bewerkt voedsel
- variatie: hoe meer kleur op uw bord, hoe beter
- eet met mate: wanneer Japanners ‘hara hachi bu’ toepassen, vullen ze de maag slechts tot 80%. Geen zware maaltijden dus maar beperkte porties uit kleine bordjes.
Dit gaat samen met bewust eten. Heeft u zich al eens de vraag gesteld waarom u eet? Eet alleen wanneer het antwoord ‘honger’ is.
3. Wie de matig intensieve beweging niet eert,…
Een Japanner focust zich vooral op matig intensieve beweging en vermijdt sedentarisme. Zit u ook uren aan die bureaustoel gekluisterd? Onze stofwisseling vertraagt 90% na een half uur zitten. Tijd om recht te staan dus! Haal die tas groene thee - ik bedoel: koffie -, stretch, bel rechtstaand, neem de trap voor een sanitaire stop op een andere verdieping.
Gaat u liever echt Japanese style? Zet Radio Taiso op! Deze ochtendgymnastiek is vaste routine in Japanse scholen, bedrijven en op publieke plaatsen. 5 à 10 minuutjes bewegen op muziek doet wonderen.
4. Van pauzes en hersengymnastiek naar mentale veerkracht
De meeste gezondheidsproblemen worden veroorzaakt door stress. Terwijl kortstondige stress onze focus verscherpt, werkt chronische stress degeneratief. Beperk u niet tot een ontspanningsmoment voor het slapengaan, maar bouw elk uur een micropauze in. Staar wat door het raam, orden uw bureau, geef uzelf een hoofdmassage. Wat heeft u nodig om de pauzeknop in te drukken?
Misschien neemt u er graag een Japanse sudoku bij? Intellectuele oefening en leergierigheid houden uw geest actief en flexibel. Cruciaal om productief te blijven. Routines hebben we nodig om snel en efficiënt te werken, maar mentale oefening houdt de hersenen fit.
Veerkracht is meer dan flexibiliteit om met tegenspoed om te gaan. Het is een focus op wat belangrijk is in het leven in plaats van dringend. De kunst ligt erin u te concentreren op wat binnen uw controle ligt en u niet druk te maken over zaken waarop u geen invloed heeft.
5. De kracht van een netwerk
Als ondernemer heeft u ongetwijfeld al vruchten geplukt van een uitgebreid netwerk. Onderschat ook op privé vlak de kracht van gemeenschapsgevoel niet, in de vorm van hechte familiebanden en veel vrienden. Het gevoel ergens bij te horen en elkaar te steunen verleent zekerheid en draagt bij aan een hogere levensverwachting. De Blauwe Zone in Japan kenmerkt zich door hechte gemeenschappen waar leden voor elkaar zorgen en elkaar motiveren.
Stap voor stap
Welk gezondheidspoortje u ook besluit te openen, zet het eerst op een kiertje in plaats van alles open te zwaaien. Past u uw levensstijl aan, doe dat niet te radicaal. Een succesvolle gedragsverandering gaat geleidelijk aan. Wijzig een paar gewoontes, boek minisuccesjes en geniet van het resultaat. Onderweg valt u wellicht nog eens in oude, minder gezonde gewoontes. Zet de energiebronnen in waarop u controle hebt. En volg vooral uw ikigai, die passie, dat unieke talent dat zin geeft aan uw bestaan! Zo kunt u vol energie het beste van uzelf geven.
健やかな挨拶 (of ook wel: gezonde groet)
Bron: boek Ikigai: de Japanse geheimen voor een lang, gezond en gelukkig leven, Héctor García en Francesc Miralles, 2017
