Wat is de spilindex?
Wanneer het leven duurder wordt, dan stijgt het indexcijfer van de consumptieprijzen, kortweg consumptieprijsindex. Zo’n indexcijfer vertelt ons hoeveel procent de producten en diensten van een doorsnee gezin gestegen zijn in verhouding met een referentiepunt in het verleden. Elimineer je uit die consumptieprijsindex enkele producten zoals alcohol, tabak en brandstof, dan krijg je de gezondheidsindex.
Bereken je vervolgens het gemiddelde van de gezondheidsindex in de voorbije vier maanden, dan krijg je de afgevlakte index. Wanneer die afgevlakte index een bepaalde drempel (spil) overschrijdt, zegt men dat de spilindex is overschreden.
In oktober 2022 werd de spilindex, zoals voorspeld, al voor de zesde keer overschreden. Die gebeurtenis triggert zoals steeds een stijging met 2% van de sociale uitkeringen (pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, enz.), de overheidswedden en sommige lonen. De recentste aanpassing wordt naar gelang het geval doorgevoerd vanaf november of december 2022.
Bekijk de actuele sociaalrechtelijke bedragen
Stijgen de flexilonen mee?
Ja, ook aan jouw flexi-werkers moet je vanaf november wat meer betalen. Het flexiloon bedraagt vanaf dan 11,57 euro per uur, samengesteld als volgt:
- Een basisbedrag van 10,75 euro
- Een flexi-vakantiegeld van 0,82 euro
Stijgen de lonen in de non-profitsector?
Ja, ook de lonen van de werknemers uit de non-profitsector stijgen wanneer de spilindex wordt overschreden. Het gaat onder meer om de werknemers uit de paritaire comités nr. 330 (gezondheidsdiensten), nrs. 331 en 332 (kinderopvang en welzijnssector) en nr. 329 (socio-culturele sector).
Vind een volledig overzicht in onze Indexlist
Welke percentages kunnen we verwachten in januari?
Heel wat sectoren zullen in januari 2023 een grote indexaanpassing in één keer meemaken. Dat is onder meer het geval in het paritair comité nr. 200. De teller loopt daar intussen al op tot 11,59%.
Het voorbeeld van Wim
Wim heeft een bruto maandloon van 3.500 euro. Zijn werkgever betaalt hierop nog eens 25% patronale lasten. De totale loonkost voor de onderneming is dus 4.375 euro. In januari zal het brutoloon van Wim volgens de laatste prognoses een indexaanpassing krijgen van 11,59%. Zijn brutoloon zal dan 3905,65 euro bedragen.
Voor zijn werkgever betekent dit een maandelijkse loonkost van 4.882,06 euro, ofwel 507,06 euro meer. Op jaarbasis moet je daar nog eens vakantiegeld en een eindejaarspremie bij rekenen op het geïndexeerde bedrag.
Ga naar de Indexprognoses voor de vooruitzichten in jouw sector
Mijn nieuwe werknemer start pas in januari. Moet ik indexeren?
Stel, januari 2023 vindt er in jouw sector een indexering plaats. Je verwelkomt dan ook een nieuwe medewerker, die al in 2022 een arbeidsovereenkomst heeft getekend maar pas in januari 2023 aan de slag zal gaan. Heeft die collega recht op een indexering van het loon dat in het contract werd afgesproken?
Dat hangt af van drie zaken:
- De datum van indiensttreding
- Of de nieuwkomer al dan niet verloond wordt volgens het sectorale baremaloon
- En of de lonen die hoger zijn dan het barema, geïndexeerd worden in de sector
Hieronder verduidelijken we de verschillende scenario's.
Stel dat de nieuweling een werkelijk loon heeft dat hoger ligt dan het baremaloon en de startdatum valt op 1 januari. Wanneer de sector niet enkel de baremalonen indexeert, maar ook de werkelijke lonen (hoger dan barema), dan heeft de nieuweling recht op indexering. De indexatie van de lonen gaat namelijk door op 1 januari.
Voorbeeld: PC 200
In de sector-cao van PC 200 lezen we dat de (effectief uitbetaalde) lonen worden verhoogd op 1 januari. Uit die tekst leiden we af dat wie op 1 januari in dienst treedt, recht heeft op de indexering. Zelfs al werd het contract in december getekend en werd er daarin een bepaald loon afgesproken.
Stel dat de arbeidsovereenkomst van de nieuwkomer pas start na 1 januari, bijvoorbeeld op maandag 2 januari 2023. Dan heeft de werknemer geen recht op indexering. Na 1 januari is er immers geen verplichting om de werkelijke lonen nog te indexeren.
Als de nieuwkomer aan het sectorale baremaloon betaald wordt, moet je vanaf 1 januari de nieuwe barema’s volgen. De nieuwe werknemer zal dus recht hebben op een indexering, onafhankelijk van de startdatum van de arbeidsovereenkomst. Ook iemand die start na 1 januari heeft met andere woorden recht op het geïndexeerde baremaloon.
Ik kan dus niet ontsnappen aan de index?
De index is van openbare orde. Dat is juridisch jargon om te zeggen dat je de regels verplicht moet toepassen. Je kan dus niet ontsnappen aan de index, zelfs niet als je het met je werknemer op een akkoordje zou gooien. Werkgevers die er toch voor zouden kiezen om geen indexering toe te passen, riskeren strafrechtelijke sancties.
Lees meer: ‘Wat zijn de sancties?’
Wat doet Securex voor jou?
Onze experts berekenen maandelijks de indexprognoses, oftewel de vooruitzichten per paritair comité. Ga zeker jouw sector opzoeken in dit maandelijkse overzicht, zo kan je jouw spreadsheet “Budget-2023.xlsx” (of “Budget-2023-nieuwe-versie-definitief-v6-kopie.xlsx”) passend bijwerken.
Lees ook onze FAQ: ‘Energiecrisis en inflatie: info en steun voor ondernemers en werkgevers’.
Bron
