Er zijn twee problemen:
- Wanneer een werknemer zijn/haar 4 weken jaarlijkse vakantie niet kan opnemen, bijvoorbeeld omdat hij/zij ziek is geweest of met moederschaps- of vaderschapsverlof is, kan hij/zij deze niet overdragen naar een volgend vakantiejaar.
- Als een werknemer tijdens zijn/haar vakantie ziek is geweest, gaan deze vakantiedagen verloren.
Werkgevers en vakbonden in de Nationale Arbeidsraad (NAR) hebben een belangrijk advies over deze kwestie uitgebracht. Dit zijn de voorgestelde oplossingen. Wij zullen er uiteraard op terugkomen zodra ze in onze regelgeving zijn opgenomen. Een inwerkingtreding op 1 januari 2023 is wenselijk.
Overdracht van vakantiedagen wanneer de werknemer deze niet kan opnemen
Werknemers die om uiteenlopende redenen niet in staat zijn hun volledige vakantie in het vakantiejaar op te nemen, moeten het recht hebben de resterende vakantiedagen op een later tijdstip op te nemen.
Volgens de bestaande Belgische regelgeving ontvangt de werknemer vakantiegeld voor de resterende vakantiedagen, maar kan de vakantie zelf niet naar een volgend jaar worden overgedragen.
De sociale partners hebben met betrekking tot de hun voorgelegde teksten de volgende voorstellen gedaan:
Behoud van het begrip vakantiedienstjaar
Het jaar waarin de werknemer zijn vakantie opneemt, wordt het vakantiejaar genoemd. Het jaar waarin het recht op vakantie wordt opgebouwd, wordt het vakantiedienstjaar genoemd. Er is voorgesteld om het begrip vakantiedienstjaar te behouden zoals we dat nu kennen.
Overdracht van vakantiedagen
Het zal binnenkort mogelijk zijn vakantiedagen over te dragen die niet zijn opgenomen wegens ziekte, moederschaps-/vaderschapsverlof, enz. Ongeacht de reden van de onderbreking van de arbeidsprestaties die het onmogelijk maakte de vakantie in het vakantiejaar op te nemen, is het wenselijk dat een uniforme overdrachtsduur wordt vastgesteld.
De NAR stelt een overdrachtsperiode van 24 maanden voor die van toepassing is in alle gevallen van onderbreking. Die zou ingaan vanaf het einde van het vakantiejaar, d.w.z. 31 december van het jaar waarin de vakantie niet kon worden opgenomen. Ze zou dus aflopen op 31 december van het vakantiejaar plus 2 jaar.
Hierover worden twee opmerkingen gemaakt:
- De overdracht kan uiteraard enkel worden toegepast wanneer de werknemer in de onmogelijkheid verkeerde om zijn wettelijke vakantiedagen tijdens het vakantiedienstjaar op te nemen. Het is de bedoeling niet af te wijken van de regel dat de vakantie in het vakantiejaar moet worden opgenomen.
- In geval van overdracht wordt aanbevolen de uitgestelde dagen zo snel mogelijk op te nemen.
Om welke redenen zal uw werknemer zijn of haar vakantie kunnen uitstellen?
Een lijst zal bij koninklijk besluit worden vastgesteld. We hebben het al gehad over ziekte, moederschapsverlof en vaderschapsverlof. Onderbrekingen als gevolg van een arbeidsongeval, een beroepsziekte, profylactisch verlof, adoptieverlof, verlof voor pleegzorg of pleegouderverlof worden ook in aanmerking genomen.
Op 31 december van het vakantiejaar moet worden bekeken of het onmogelijk is om de vakantiedagen die wegens één van opgesomde schorsingsgronden niet werden opgenomen, in de laatste dagen van december op te nemen. Zo ja, dan zal het recht bestaan om de niet-opgenomen wettelijke vakantiedagen over te dragen.
Voorafbetaling van het enkel vakantiegeld voor de uitgestelde vakantie
Het zal dus niet langer mogelijk zijn de wegens ziekte of een andere reden niet opgenomen dagen te vervangen door een eenvoudige financiële compensatie. Voor de overgedragen vakantiedagen (dagen die op 31 december van het vakantiejaar niet konden worden opgenomen) zal het vakantiegeld worden vooruitbetaald.
Deze betaling kan alleen worden verricht bij de loonafrekening voor de periode van december.
Ook zal een aanpassing van de ZIV-wetgeving nodig zijn. De werknemer kan volgens die wetgeving immers geen aanspraak maken op uitkeringen voor de periode die gedekt is door het vakantiegeld. Ten slotte moeten op het vakantieattest de overgedragen vakantiedagen worden vermeld.
Recht van de werknemer om niet-opgenomen vakantiedagen later op te nemen wegens ziekte tijdens de vakantie
Momenteel moet aan een werknemer die tijdens zijn vakantie ziek wordt geen gewaarborgd loon worden uitbetaald, omdat de arbeidsovereenkomst al is geschorst wegens de jaarlijkse vakantie. De werknemer wordt beschouwd als zijnde met vakantie en niet als arbeidsongeschikt. Hij kan de vakantiedagen die samenvielen met de dagen van arbeidsongeschiktheid niet overdragen.
Bijna tien jaar geleden heeft het Hof van Justitie (HJEU) in een arrest van 21 juni 2012 geoordeeld dat een werknemer die arbeidsongeschikt wordt tijdens de periode van betaalde jaarlijkse vakantie, het recht heeft om deze jaarlijkse vakantie op een later tijdstip op te nemen, voor zover deze samenvalt met de periode van arbeidsongeschiktheid.
De regelgeving moet dus ook op dit punt worden aangepast:
Onderbreking van de vakantie in geval van ziekte...
Er wordt gepland dat ziekte of ongeval die/dat zich voordoet tijdens de vakantie de uitvoering van de arbeidsovereenkomst zal schorsen en de vakantie zal onderbreken. De vakantiedagen die wegens arbeidsongeschiktheid niet zijn opgenomen, kunnen later worden opgenomen, maar zoals u hieronder kunt lezen, is dit uitstel niet automatisch.
... maar de werknemer moet u op de hoogte brengen, een medisch getuigschrift voorleggen en u melden dat hij of zij de vakantie wenst uit te stellen
Het is de verantwoordelijkheid van de werknemer om u onmiddellijk en op om het even welke manier (telefoon, e-mail, enz.) in te lichten over de ziekte of het ongeval dat zich tijdens de vakantie heeft voorgedaan. Hij moet u dan een medisch getuigschrift bezorgen. Het medisch getuigschrift vermeldt de arbeidsongeschiktheid, de vermoedelijke duur ervan en of de werknemer al dan niet zijn woning mag verlaten.
De werknemer moet het medisch getuigschrift binnen de twee werkdagen vanaf de dag van de arbeidsongeschiktheid aan u versturen of overhandigen, via alle bruikbare communicatiemiddelen (post, e-mail, andere digitale middelen).
Uiterlijk op dat tijdstip moet de werknemer u ook laten weten dat hij de onderbroken vakantiedagen op een later tijdstip wenst op te nemen. Concreet kan dat ofwel via het door de NAR uitgewerkte modelattest, ofwel deelt de werknemer het uitdrukkelijk mee. Er is dus geen automatische overdracht van de niet-opgenomen vakantiedagen gepland.
Op deze drievoudige verplichting van de werknemer zullen in principe twee uitzonderingen worden gemaakt, namelijk in geval van ziekenhuisopname tijdens de vakantie en in geval van overmacht. In beide gevallen moet de werknemer de melding echter binnen een redelijke termijn doen.
In geval van een collectieve sluiting van het bedrijf beveelt de NAR aan duidelijke informatie te geven over de manier waarop de werknemer u tijdens deze periode kan bereiken.
Nieuwe planning van de vakantiedagen of verlenging van geplande vakantiedagen
Indien de werknemer gebruik heeft gemaakt van zijn recht om vakantiedagen over te dragen die samenvielen met een arbeidsongeschiktheid, moet in overleg met u een nieuwe planning worden gemaakt van de vakantiedagen die niet konden worden opgenomen. Ziek worden tijdens de vakantie betekent niet automatisch dat de vakantie wordt verlengd. Maar als u akkoord gaat, is dit nog steeds mogelijk.
Arbeidsreglement
Wegens de invoering van deze nieuwe specifieke modaliteiten vraagt de NAR dat de wet bepaalt dat het arbeidsreglement automatisch met deze regeling wordt aangevuld, zonder dat een wijziging via de klassieke procedures nodig is.
Model van medisch getuigschrift
Tot slot vragen de sociale partners dat een specifiek model van medisch attest wordt opgesteld. Dit nieuwe model moet een extra vak bevatten dat de mogelijkheid vermeldt om gebruik te maken van het recht op overdracht van niet-opgenomen vakantiedagen.
Om het gebruik ervan in het buitenland te vergemakkelijken, zou dit model niet alleen in de drie landstalen, maar ook in verschillende andere talen ter beschikking moeten zijn de websites van het RIZIV en de ziekenfondsen. Het doel van dit model is de werknemer die zijn vakantie in het buitenland doorbrengt een referentiepunt te geven voor het document dat hij aan zijn werkgever moet bezorgen om zich op het recht op overdracht van vakantiedagen te beroepen.
De werknemer is echter niet verplicht dit model te gebruiken. Het is namelijk niet zeker dat alle buitenlandse artsen dit soort modelattest zullen invullen. Het gebruik van het modelattest geeft de werknemer een voordeel: als hij er gebruik van maakt, staat dat gelijk met de werkgever vragen om het recht zijn niet-opgenomen vakantiedagen over te dragen. Want, zoals eerder gezegd, is die overdracht niet automatisch.
Medische controle blijft ook mogelijk bij ziekte die tijdens de vakantie voordoet
De bestaande controleprocedures in geval van ziekte of ongeval zijn eveneens van toepassing op het specifieke geval van een ziekte of ongeval die/dat zich voordoet tijdens vakantie. Indien de werknemer zich niet op zijn thuisadres bevindt, moet hij u op de hoogte brengen van zijn verblijfsadres. Dit gegeven moet ook op het modelattest worden opgenomen.
Wat doet Securex voor u?
Wij volgen dit dossier op de voet en zullen het nodige doen om ervoor te zorgen dat de overschakeling op de nieuwe regels vlot verloopt. Volg onze actua om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen.
Bronnen
- Advies nr. 2.268 van de Nationale Arbeidsraad van 21 december 2021
- Richtlijn 2003/88/EG van 4 november 2003 betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd
- Arrest van 21 juni 2012 van het Hof van Justitie (HJEU), C-78/11