Als werkgever van dienstboden en/of huispersoneel moet je vanaf nu de welzijnswet en de codex welzijn op het werk naleven. Je dienstboden en huispersoneel, worden door deze wetgeving beschermd. Het doel is om voor hen een veilige werkomgeving te creëren. Hieronder worden de specifieke maatregelen besproken eigen aan deze categorie van werknemers.
Dit betreft onder meer het uitvoeren van een risicoanalyse en het uitwerken van preventiemaatregelen. Gebruik hiervoor de handige online tool die de FOD WASO ter beschikking stelt. Hierdoor kan je je als werkgever gemakkelijk conformeren aan deze verplichtingen.
Daarnaast moet je onmiddellijk aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Die organiseert onder meer het gezondheidstoezicht van je werknemers.
Securex kan je hierbij helpen.
Dienstbode of ander huispersoneel? What’s in a name
Onder ‘dienstbode’ wordt verstaan: elk werknemer die in hoofdzaak huishoudelijke handenarbeid verricht in verband met de huishouding van de werkgever of van zijn gezin, en die met deze werkgever zelf een arbeidsovereenkomst voor dienstboden heeft gesloten.
‘Huispersoneel’ zijn werknemers die hoofdarbeid of handenarbeid uitvoeren, die geen huishoudelijke arbeid is, binnen of buiten het huis van de werkgever, voor de privé-behoeften van deze werkgever of van zijn gezin en die met deze werkgever zelf een arbeidsovereenkomst hebben gesloten
Voorbeelden
De huishoudhulp van een gezin is een dienstbode, tenzij die persoon met dienstencheques is tewerkgesteld.
De tuinman of de kinderoppas van het gezin wordt beschouwd als ander huispersoneel.
In beide gevallen zijn de werknemers tewerkgesteld om te beantwoorden aan (huishoudelijke en/of intellectuele) privébehoeften van de werkgever of diens gezin. Daarom wordt de arbeidsovereenkomst gesloten met de werkgever als privépersoon. De werkgever kan dus niet de vennootschap zijn of een zelfstandige bedrijfsleider omdat deze altijd beroepsmatig handelen.
Dienstenchequebedrijven zijn dus uitgesloten vermits zij geen privépersoon zijn. Zij moeten de welzijnswetgeving echter al toepassen omdat hun huishoudhulpen hieraan al, zoals de andere ‘gewone’ werknemers, onderworpen zijn.
Wat moet ik doen als werkgever?
Als werkgever van dienstboden en huispersoneel moet je tegen uiterlijk 15 mei 2024 volgende specifieke maatregelen treffen:
- Het maken van een risicoanalyse en het uitwerken van de nodige preventiemaatregelen en hierover duidelijk en begrijpelijke informatie, opleiding en instructies bezorgen aan je werknemers
- Een gepast gezondheidstoezicht organiseren
- Beantwoorden aan bepaalde normen inzake de arbeidsplaats
Hieronder bespreken we deze actiepunten meer in detail.
Hoe maak je deze risicoanalyse ?
Een dergelijke risicoanalyse voer je uit in drie opeenvolgende stappen:
- Identificeerde gevaren waaraan je werknemers kunnen worden blootgesteld
- Bepaal en stel de risico’s vast
- Evalueer deze risico’s
Om jou als werkgever te helpen deze analyse uit te voeren en de nodige preventiemaatregelen te bepalen, heeft de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Waso) een handige en specifieke interactieve tool ter beschikking gesteld via haar website .
De tool heeft nog wat opvallende voordelen. Als je de stappen correct doorloopt, kan je meteen bewijzen dat je een risicoanalyse hebt uitgevoerd.
Bovendien krijg je dan een vrijstelling om enkele documenten op te maken die voor andere werkgevers wel wettelijk verplicht zijn. Het gaat om het globaal preventieplan, een jaarlijks actieplan en jaarverslag betreffende de werking van de interne preventiedienst.
Onze tip
Maak gebruik van de online tool van FOD WASO, zo ben je zeker dat je risicoanalyse correct is.
Hoe werk je preventiemaatregelen uit?
Op basis van de risicoanalyse moet je preventiemaatregelen uitwerken en daarna de dienstboden en het ander huispersoneel informeren over de risico’s en de genomen preventiemaatregelen.
Opgelet: dit dient schriftelijk te gebeuren en voorafgaand aan de dienstbetrekking door middel van een document dat minstens een aantal concrete gegevens bevat. Deze vind je terug in artikel X6-4§2 van het koninklijk besluit.
Via dit document verschaf je dus aan de dienstboden en het huispersoneel de vereiste informatie, alsook de nodige opleiding en instructies. Je dient ervoor te zorgen dat deze informatie voor de betrokken werknemers duidelijk en begrijpelijk is.
Organiseren van gepast gezondheidstoezicht
De dienstboden en het huispersoneel worden onderworpen aan een gepast gezondheidstoezicht rekening houdend met de bijzondere aard van de arbeidsrelatie. In de praktijk betekent dit dat je als werkgever:
- Voorafgaand aan de tewerkstelling moet de dienstbode/het huispersoneel een gezondheidsbeoordeling ondergaan die uitgevoerd wordt door een preventieadviseur-arbeidsarts.
- Twaalf maanden na deze voorafgaande gezondheidsbeoordeling: een nieuwe gezondheidsbeoordeling om de gevoeligheden van de werknemer voor de specifieke risico’s waaraan hij is blootgesteld na te gaan.
- Daarna een driejaarlijkse bevraging van deze werknemers via een vragenlijst. Deze moet toelaten om eventuele gezondheidsproblemen die verband houden met het werk te detecteren. Deze bevraging wordt afgenomen en geïnterpreteerd door (of onder verantwoordelijkheid van) de preventieadviseur-arbeidsarts.
Indien uit de vragenlijst zou blijken dat je werknemer gezondheidsproblemen heeft, zal een aangepaste gezondheidsbeoordeling worden gedaan door de preventieadviseur-arbeidsarts.
Wanneer uit deze risicoanalyse zou blijken dat je werknemers blootgesteld worden aan biologische agentia waarvoor er een doeltreffend vaccin bestaat, moet je je werknemers de mogelijkheid geven om zich te laten inenten
Als het gaat over een biologisch agentia waarvoor vaccinatie verplicht is, zoals bijvoorbeeld voor het risico van tetanus voor een baan als tuinman, , moet je dit organiseren.,
Geschikte arbeidsplaats inrichten
De nieuwe regelgeving bevat tot slot ook verplichtingen over de arbeidsplaats en de sociale voorzieningen. Die moeten voldoende verlucht, verlicht en verwarmd zijn, en dit rekening houdend met hun bestemming.
Als werkgever zorg je tevens voor een omkleedruimte, een toilet en wastafel, een plaats om te eten en te pauzeren alsook voor een douche indien de dienstbode/het huispersoneel taken uitvoert waarmee zij zich vuil kunnen maken. Ook een kast of plaats waar persoonlijke voorwerpen achter slot en grendel kunnen bewaard worden, moet ter beschikking gesteld worden.
Indien je werknemer in de woning van de werkgever verblijft (versta: woont), dient deze verblijfplaats te beantwoorden aan de geldende huisvestingsregels.
Tot slot dien je als werkgever de nodige evacuatiemaatregelen te nemen in geval van brand en je personeel hierover de nodige instructies te geven.
Inwerkingtreding en overgangsbepaling
Deze wetgeving is op 15 mei 2023 in werking getreden. De werkgevers die reeds dienstboden en huispersoneel tewerkstellen hebben één jaar de tijd om de nodige maatregelen te treffen. Dit met inbegrip van het gezondheidstoezicht.
Werkgevers die vanaf 15 mei 2023 dienstboden en huispersoneel tewerkstellen moeten zich onmiddellijk in regel stellen.
Hoe Securex jou helpt
Wij volgen dit dossier nauw op en informeren jou als werkgever om deze wetgeving tijdig te implementeren. Securex heeft bovendien de nodige diensten en knowhow in huis om je te helpen deze nieuwe wetgeving na te leven.
Voor verdere vragen, kan je steeds contact nemen met de experten van onze Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk, via het mailadres health-safety@securex.be.
Bronnen
- Koninklijk besluit van 7 mei 2023 tot vaststelling van specifieke maatregelen betreffende het welzijn op het werk van dienstboden en huispersoneel in boek X van de codex over het welzijn van het werk, Belgisch staatsblad van 15 mei 2023
- Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn op het werk
- Wet van 15 mei 2014 tot wijziging van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij uitvoering van hun werk, wat de dienstboden en het huispersoneel betreft
- Codex over het welzijn op het werk
- Nieuwsbericht FOD WASO van 15 mei 2023