Wat is een leerjob?
Met de leerjobs wil de VDAB beroepskwalificerende opleidingstrajecten organiseren op de werkvloer voor ongekwalificeerde werkloze jongeren. Zo kunnen deze jongeren die “schoolmoe” zijn toch de nodige competenties verwerven. De bedoeling is voornamelijk om via deze weg knelpuntberoepen makkelijker in te vullen.
De jongeren volgen in eerste instantie een opleiding binnen een onderneming. Tijdens die opleiding moeten ze begeleid worden door een mentor. Dit is de zogenaamde werkplekcomponent.
Naast de tewerkstelling in de onderneming volgt de leerjobber ook nog les in een onderwijs- of opleidingsinstelling. Dit luik van de opleiding wordt de lescomponent genoemd.
Welke overeenkomsten moeten er worden afgesloten?
De leerjob komt tot stand via twee overeenkomsten.
De eerste is de overeenkomst beroepsopleiding van de leerjobber met de VDAB of haar partnerorganisaties (de syntra’s en de sectorfondsen) die het geheel van de leerjob regelt.
De tweede overeenkomst is de leerjobovereenkomst met één of meerdere onderneming(en) waar het leertraject op de werkvloer plaatsvindt. De VDAB stelt hiervoor een verplicht te gebruiken model op.
Voor welke duur wordt de leerjobovereenkomst afgesloten?
De leerjobovereenkomst is steeds een voltijdse overeenkomst van bepaalde duur. Deeltijdse overeenkomsten kunnen niet worden afgesloten. Om de voltijdse arbeidsduur te bepalen wordt zowel rekening gehouden met de werkcomponent als met de lescomponent. De leerjobber moet dezelfde voltijdse arbeidsduur respecteren als de voltijdse werknemers in de onderneming waar die de werkcomponent volgt.
Een leerjobovereenkomst heeft een minimale duurtijd van drie maanden en kan maximaal twee jaar duren. Per jaar mag de werkplekcomponent maximaal één maand per jaar niet worden ingevuld. Als de leerjobber van onderneming verandert, moet dit dus snel te gebeuren.
De leerjobovereenkomst kan enkel worden afgesloten voor beroepskwalificaties waarvoor er een erkende EVC-standaard bestaat. Er moeten dus criteria zijn erkend om de EVC (“erkenning voor verworven competenties”) te bepalen en te meten. Of de leerjobber de competenties al dan niet verworven heeft, wordt aan het einde van het traject getoetst via een EVC-assessment. Dit gebeurt op de werkvloer zelf.
Indien de leerjobber slaagt in deze proef, wordt hij geacht de beroepscompetenties te hebben verworven. Dit kan aanzien worden als een attestering van bekwaamheid van de leerjobber. Dit attest wordt dus toegekend naar aanleiding van de gevolgde opleiding op de werkvloer in plaats van via een klassiek onderwijstraject.
Welke personen komen in aanmerking voor een leerjob?
Om als leerjobber in aanmerking te komen is de betrokkene:
- Niet langer schoolplichtig
- Ingeschreven bij de VDAB als niet-werkende werkzoekende. Er wordt dus net vóór de leerjob geen betaalde arbeid uitgevoerd
- Minstens twee jaar uitgeschreven uit het secundair onderwijs of bij de start van de leerjob minstens 21 jaar oud
- Bij de start van de leerjob nog geen 30 jaar oud
- Niet in het bezit van een van de volgende studiebewijzen:
- a) een diploma secundair onderwijs dat behaald is in het technisch, kunst- of beroepssecundair onderwijs, een studiegetuigschrift van het tweede jaar van de derde graad in het beroepssecundair onderwijs, of een onderwijskwalificatie niveau 3 die behaald is in een studierichting met dubbele finaliteit of arbeidsmarktfinaliteit
- b) een diploma van het hoger onderwijs
- c) een bewijs van beroepskwalificatie die het voorwerp uitmaakt van de leerjobovereenkomst
- d) een bewijs van beroepskwalificatie van niveau 4
Bovendien moet de kandidaat voldoen aan de toelatingsvoorwaarden van de betrokken EVC-standaard.
Welke werkgevers kunnen een leerjobber begeleiden?
Er bestaan zowel voorwaarden voor de onderneming zelf als voor de mentor die de leerjobber zal begeleiden op de werkvloer.
Voorwaarden voor de onderneming
Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen komen in aanmerking mits je aan de volgende voorwaarden voldoet:
- Binnen de onderneming wordt één of meer mentoren aangeduid
- De onderneming is organisatorisch en op het vlak van bedrijfsuitrusting in staat om de werkplekcomponent mogelijk te maken. En dit in overeenstemming met het trajectplan
- De onderneming heeft voldoende financiële draagkracht om de continuïteit te waarborgen
- De onderneming heeft geen relevante veroordelingen opgelopen
- De onderneming is gevestigd in het Vlaamse Gewest of het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
- Er bestaat een Nederlandstalig trajectplan dat de partnerorganisatie goedgekeurd heeft
Voorwaarden voor de mentor
De mentor die de leerjobber dagdagelijks op de werkvloer zal begeleiden, om de vooropgestelde competenties te verwerven, beantwoordt aan volgende voorwaarden:
- De mentor heeft een onberispelijk gedrag. Dat blijkt uit een uittreksel uit het strafregister dat niet langer dan één jaar voor de aanwijzing is afgegeven aan de onderneming
- De mentor heeft minstens vijf jaar praktijkervaring in het beroep. Dat aantal jaren kan verminderd worden tot twee jaar op voorwaarde dat de mentor een vooropleiding in het beroep heeft
- De mentor is het Nederlands machtig
Welke vergoeding ontvangt de leerjobber?
Er wordt voorzien in een minimale vergoeding van 34,5 % van het GGMMI en dit zowel voor de werkplek- als de lescomponent. Het is de onderneming die deze vergoeding betaalt. Bovendien kan ze vrijwillig meer betalen.
De leerjobber heeft geen recht op een aanvullende vergoeding. Wel kan de leerjobber onder bepaalde voorwaarden een vergoeding van de VDAB ontvangen voor de kosten inzake kinderopvang.
Daarnaast is het wel mogelijk dat de vergoeding vanwege de onderneming gecumuleerd wordt met een vervangingsinkomen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een werkloosheidsuitkering.
Bij schorsing van de overeenkomst omwille van een ziekte gelden dezelfde regels voor het gewaarborgd loon als voor een normale arbeidsovereenkomst. Bij een arbeidsongeval of beroepsziekte valt de leerjobber evenwel onmiddellijk terug op de ongevallenverzekering of het fonds voor beroepsziekten.
Bij gedeeltelijke schorsing, waarbij de leerjobber niet kan werken en enkel lessen kan volgen, is de onderneming geen vergoeding verschuldigd.
Moet je een arbeidsongevallenverzekering afsluiten voor een leerjobber?
Ja, want een leerjobber voldoet aan de voorwaarden van het statuut van een leerling in alternerende opleiding. Er is dan ook een gelijkstelling met een werknemer in het kader van de arbeidsongevallenverzekering.
Heeft een leerjobber recht op vakantie? En wat me de schorsingen van de arbeidsovereenkomst?
Ja, een leerjobber heeft recht op jaarlijkse vakantie. En meer bepaald op het aantal wettelijke vakantiedagen zoals berekend voor een arbeidsovereenkomst. Heeft de leerjobber in het verleden geen of onvoldoende vakantierechten opgebouwd? Dan heeft die recht op onbetaalde vakantie tot maximaal 20 dagen per jaar, betaalde en onbetaalde vakantie samen) in een vijfdagenweek.
De leerjobovereenkomst wordt omwille van dezelfde redenen geschorst als een gewone arbeidsovereenkomst. Wanneer deze langer dan 14 dagen duurt moet de onderneming de partnerorganisatie binnen de drie dagen op de hoogte brengen van de begin- en einddatum van de schorsing. De verplichting om de partnerorganisatie geldt niet bij jaarlijkse vakantie.
Wanneer eindigt de leerjobovereenkomst?
De leerjobovereenkomst kan op drie manieren beëindigd worden:
- In onderling akkoord
- Automatisch
- Door een van de drie partijen
De beëindiging in onderling overleg
Allereerst kan de overeenkomst in onderling overleg vervroegd worden beëindigd. Dat kan als de leerjobber de competenties om deel te nemen aan het assessment voldoende verworven heeft.
Het is anderzijds ook mogelijk om de overeenkomst te verlengen. Dat is het geval bij vertraging in het leertraject wegens overmacht of arbeidsongeschiktheid van de leerjobber.
De automatische beëindiging
Er komt automatisch een einde aan de leerjobovereenkomst in de volgende gevallen:
- Bij het verstrijken van de termijn van de overeenkomst
- Uiterlijk de laatste dag van de maand die volgt op de maand waarin de leerjobber het EVC-assessment heeft afgelegd
- Wanneer je als onderneming geen mentor meer kan aanstellen
- Wegens overmacht, waardoor het definitief onmogelijk wordt om de overeenkomst uit te voeren
- Op verzoek van de leerjobber bij faillissement of overname onderneming. Tenzij de overnemer de overeenkomst mee overneemt en de overnemer ook aan de voorwaarden om leerjobbers in dienst te nemen voldoet
- Wanneer de jongere de leerjob vroegtijdig stopzet
Eenzijdig door één van de drie partijen
Daarnaast kan de drie-partijenovereenkomst door elk van de drie partijen, leerjobber, onderneming en VDAB, eenzijdig worden opgezegd. Daarbij moet er wel aan bepaalde voorwaarden voldaan worden.
Bij de opzegging door de onderneming of de leerjobber onderscheiden we twee situaties:
Tijdens de eerste 30 dagen
De opzegging moet schriftelijk gebeuren. En er moet een opzegtermijn van zeven dagen gepresteerd worden. De opzegtermijn vangt aan de dag na ontvangst van de opzegging. De brief wordt geacht ontvangen te zijn de derde werkdag na verzending. Hoewel de regelgeving het niet uitdrukkelijk bepaalt, raden we aan om de opzegging aangetekend te versturen. Dat vergemakkelijkt het bewijs.
Voorbeeld:
Je verstuurt de opzeggingsbrief op maandag. De brief wordt geacht ontvangen te zijn op donderdag. De opzegtermijn zelf vangt dus aan op vrijdag (eerstvolgende werkdag).
Na 30 dagen
De opzegging moet schriftelijk gebeuren. En er moet een opzegtermijn van
- 28 dagen bij een beëindiging door de onderneming
- 14 dagen bij een beëindiging door de leerjobber
gepresteerd worden.
De opzegtermijn vangt ook hier aan de dag na ontvangst van de opzegging. De brief wordt geacht ontvangen te zijn de derde werkdag na verzending. Hoewel de regelgeving het niet uitdrukkelijk bepaalt, raden we aan om de opzegging aangetekend te versturen. Dat vergemakkelijkt het bewijs.
De periode van 30 dagen wordt verlengd indien er een schorsing van de overeenkomst is in deze periode. De opzegtermijn zelf wordt nooit geschorst. Zowel bij opzeg door de leerjobber als door de onderneming informeert deze laatste de VDAB.
Bij onrechtmatige beëindiging door de onderneming moet deze een schadevergoeding betalen aan de leerjobber. Die vergoeding is gelijk aan één maandvergoeding voor de leerjobber.
De beëindiging door de VDAB of de partnerorganisatie
Ook de VDAB of de partnerorganisatie kunnen de leerjobovereenkomst beëindigen. Dat kan als
- De onderneming of de leerjobber niet meer voldoet aan de voorwaarden of aan de verplichtingen van de leerjobovereenkomst
- De fysieke of geestelijke gezondheid van de leerjobber in gevaar is
- Bij omstandigheden die de uitvoering van de leerjob ernstig belemmeren
- Bij een schorsing van meer dan 60 opeenvolgende dagen tenzij er redenen zijn om de overeenkomst toch verder te zetten
Inwerkingtreding
Deze maatregelen treden in werking op 1 januari 2024.
Het betreft een experiment dat zal geëvalueerd worden door alle betrokken partners.
Daarom zijn deze maatregelen slechts tot 30 april 2027 van toepassing. Bovendien zal geen enkel leerjobtraject mogen opgestart worden na 1 september 2026 tenzij het afloopt uiterlijk op 30 april 2027. Lopende trajecten opgestart voor 1 september 2026 kunnen evenwel worden afgewerkt.
Wat doet Securex voor jou?
Indien je hierover nog vragen zou hebben aarzel niet om je Securex Legal Advisor te contacteren via myHr@securex.be
