Te weinig dus om volop van het leven te profiteren na uw laatste werkdag. De oplossing is bekend: u kan sparen voor een aanvullend pensioen. Maar wist u dat u ook studiejaren kan afkopen, om het magere wettelijk pensioen wat aan te dikken?
Tip: lees meer over POZ, een nieuw soort aanvullend pensioen voor zelfstandigen zonder vennootschap.
1. Wat is afkopen?
Het zelfstandigenpensioen berekenen lijkt hogere wiskunde, maar het komt hier op neer: hoe langer uw loopbaan en hoe hoger uw jaarlijkse beroepsinkomsten, hoe meer pensioen er maandelijks op uw rekening zal staan. Kwartalen waarin u niet werkte, kunnen ook meetellen voor een langere loopbaan. Men noemt dit ‘gelijkgestelde’ periodes, bijvoorbeeld periodes van ziekte of mantelzorg. U kan ook studieperiodes laten gelijkstellen. Per gelijkgesteld studiejaar betaalt u een bijdrage en in ruil krijgt u een hoger wettelijk pensioen. Opgelet: studiejaren gelijkstellen helpt niet om op vervroegd pensioen te kunnen gaan.
2. Wat is er recent hervormd?
Zowel zelfstandigen, werknemers als ambtenaren kunnen hun pensioen verhogen door studiejaren af te kopen. Vroeger waren er tussen die groepen verschillen op het vlak van aanvraagtermijn, prijs en pensioenopbrengst. Maar sinds 1 december 2017 zijn de spelregels voor iedereen grotendeels gelijk.
3. Wat zijn die spelregels?
Tot 30 november 2020 geldt er een overgangstermijn. U betaalt dan 1.529,96 euro per studiejaar dat u afkoopt, op voorwaarde dat uw pensioen ten vroegste ingaat op 1 december 2018. Dit levert per studiejaar een pensioenverhoging op van 271,98 euro per jaar (alleenstaande) of 339,99 per jaar (gezinspensioen).
In tegenstelling tot de oude regeling kan u ook kiezen om de studiejaren vóór het jaar waarin u 20 jaar werd af te kopen. Als u nog geen 10 jaar geleden afgestudeerd bent, kost dit ook 1.529,96 euro per studiejaar. Als u al langer dan 10 jaar geleden afgestudeerd bent, zal de bijdrage hoger zijn, namelijk een percentage van de huidige waarde van het pensioenvoordeel.
Tijdens de overgangsperiode kunnen zelfstandigen ook kiezen om de studieperiodes gelijk te stellen volgens de oude regels.
4. En wat vanaf 1 december 2020?
Op 1 december 2020 is overgangsregeling afgelopen. Voor wie op dat moment al meer dan 10 jaar afgestudeerd is, wordt afkopen aanzienlijk duurder. Hoe dichterbij uw pensioen is, hoe groter de bijdrage zal zijn.
Zolang u nog geen 10 jaar geleden bent afgestudeerd, kan u ook na de overgangstermijn nog een regulariseren aan 1.529,96 euro per studiejaar. Dit bedrag wordt elk jaar geïndexeerd.
5. Welke studiejaren komen in aanmerking?
U kan slechts één diploma van het hoger onderwijs laten gelijkstellen, met inbegrip van alle voorafgaande hogere diploma’s die nodig waren om het finale diploma te behalen. Voor een masterdiploma psychologie kan u ook het eerdere bachelorsdiploma regulariseren. Had u ook nog een bachelor in de journalistiek behaald, dan zal u moeten kiezen tussen één van beide opleidingen.
Onder de nieuwe wetgeving kan u niet langer jaren afkopen waarin u bleef dubbelen. Een tweede verschil met vroeger is dat enkel de opleidingen meetellen waarbij u op het einde van de rit een diploma of getuigschrift kreeg. Tot slot mag u zelf kiezen hoeveel studiejaren u wil afkopen, terwijl vroeger een alles-of-niets systeem gold.
6. Hoe gaat het in zijn werk?
Zelfstandigen moeten de aanvraag tot gelijkstelling indienen bij hun huidige sociaal verzekeringsfonds. Of bij hun voormalig fonds, als men vroeger zelfstandige was en sindsdien geen beroep heeft. De aanvraag gebeurt per brief of e-mail, samen met alle nodige diploma’s of andere bewijzen. Het fonds bezorgt de aanvraag dan aan het RSVZ, dat zal beslissen welke periodes in aanmerking komen.
Na groen licht van het RSVZ laat het sociaal verzekeringsfonds u weten hoeveel de regularisatiebijdragen zouden kosten. Dit is een informatief bericht zonder betalingsverplichting. U hebt dan 4 maanden de tijd om te beslissen of u wil gelijkstellen, hetzij volledig, hetzij gedeeltelijk.
Indien u beslist om gelijk te stellen, krijgt u zes maanden tijd om het afkoopbedrag te betalen aan uw sociaal verzekeringsfonds. Dit moet in één keer gebeuren. Betaalt u niet, of te laat, dan verliest u één van uw twee aanvraagmogelijkheden. U kan ook beslissen om gedeeltelijk gelijk te stellen en later uw tweede aanvraagmogelijkheid nog te gebruiken.
7. Is afkopen zinvol voor mij?
Wanneer u het afkoopbedrag betaalt, kan u dit fiscaal aftrekken van uw beroepsinkomsten van dat jaar. Zo betaalt u minder belastingen en weegt het afkoopbedrag dus financieel minder zwaar. U betaalt het afkoopbedrag best in het jaar waarin u nog grotendeels gewerkt hebt.
In het algemeen zal de nieuwe regeling vooral interessant zijn voor wie binnenkort op pensioen gaat. Als uw pensioendatum daarentegen nog veraf is, is er geen haast omdat de overgangsregeling nog tot 30 november 2020 loopt. U overweegt dan best eerst de andere manieren om fiscaal voordelig een extra pensioenspaarpot te vormen.
Tip: simuleer het bedrag van uw wettelijk pensioen via mypension.be.
