Waarom een opleidingsplan?
In de arbeidsdeal wordt bepaald dat werkgevers met minstens 20 werknemers vanaf 2024 gemiddeld vijf individuele opleidingsdagen per jaar per voltijdse werknemer moeten voorzien. In 2023 gaat het om gemiddeld vier dagen per voltijdse werknemer.
Om dat opleidingsrecht te kunnen monitoren moet je als werkgever een opleidingsplan opstellen.
Wat is een opleidingsplan?
In de wet werd vastgelegd dat elke werkgever die minstens 20 werknemers telt een opleidingsplan moet opstellen. Dat moet minstens één keer per jaar aan de werknemers of hun vertegenwoordigers worden voorgelegd. Dat doe je ten laatste op 31 maart van elk jaar. Je kan, als je werknemers of hun vertegenwoordigers daarmee akkoord gaan, ook een plan voor meerdere jaren opstellen.
In dat plan moet je als werkgever aangeven welke formele en informele opleidingen je in je onderneming aanbiedt. Je moet ook aanduiden voor welke doelgroep van werknemers elk van die opleidingen bedoeld is. In het plan moet je ook meegeven op welke manier je aandacht besteedt aan enkele specifieke doelgroepen die het moeilijker hebben op de arbeidsmarkt.
Wat zijn formele opleidingen?
In de arbeidsdeal wordt bepaald dat formele opleidingen door lesgevers of opleiders ontwikkelde cursussen en stages zijn die:
- In grote mate georganiseerd worden door de opleider of opleidingsinstelling
- Plaatsvinden op een duidelijk van de werkplek gescheiden locatie
- Gericht zijn op een groep leerlingen
- Ontwikkeld en beheerd worden door de werkgever of door een externe partij
Wat zijn informele opleidingen?
Informele opleidingen zijn opleidingen die niet aan de voorwaarden voor formele opleidingen voldoen, maar die wel betrekking hebben op het werk. Voor het overige moeten die opleidingen aan deze voorwaarden voldoen:
- De individuele werknemers of groep van werknemers organiseren de opleidingen in grote mate zelf
- Die zelforganisatie heeft betrekking op de tijd, de plaats en de inhoud van de opleiding
- De inhoud van de opleiding komt tegemoet aan de individuele behoeften van de werknemers om bij te leren op de werkplek
- Er moet een rechtstreeks verband zijn met de werkplek en het werk
- De werknemers kunnen ook deelnemen aan conferenties en beurzen om bij te leren
Aan welke specifieke doelgroepen moet je aandacht besteden?
In een opleidingsplan moet je ook specifieke aandacht besteden aan de opleiding van bepaalde werknemers die misschien minder vlot hun weg vinden op de werkvloer.
Het gaat dan specifiek om de volgende groepen van werknemers:
- Werknemers van 50 jaar of ouder
- Gehandicapte werknemers
- Werknemers met een nationaliteit van een land dat niet tot de EU behoort
- Werknemers van wie minstens één van de ouders een dergelijke nationaliteit heeft, vallen hier ook onder
- Specifieke opleidingen voor knelpuntberoepen
- Daarmee worden beroepen bedoeld waarvoor er binnen de sector (bijna) geen geschikte kandidaten te vinden zijn
Daarnaast moet je als werkgever ook rekening houden met de genderidentiteit. Je mag de toegang tot de opleidingen dus niet afhankelijk maken van het gender van de werknemers.
Hoe bereken je het aantal werknemers?
Enkel werkgevers met minstens 20 werknemers moeten een opleidingsplan opstellen. Of je aan dat aantal werknemers komt, hangt af van het aantal ingeschreven voltijdse equivalenten op de laatste dag van vier opeenvolgende kwartalen. Je berekent dat aantal werknemers op het niveau van de juridische entiteit.
Voor 2023 gaat het om de, bij de RSZ aangegeven, werknemers op de laatste dag van de kwartalen die lopen van:
- 1 oktober 2021 tot 31 december 2021
- 1 januari 2022 tot 31 maart 2022
- 1 april 2022 tot 30 juni 2022
- 1 juli 2022 tot 30 september 2022
Je moet enkel rekening houden met de werknemers die aan de RSZ-regelgeving onderworpen zijn. Dat betekent dat bijvoorbeeld studenten waarvoor enkel solidariteitsbijdragen betaald worden, uitgesloten worden.
Leg het plan voor aan je werknemers
Als werkgever moet je het plan ook voor advies aan je werknemers voorleggen.
Heb je een ondernemingsraad? Dan moet die ten laatste op 15 maart een advies over het plan geven. Om hen tijdig advies te kunnen laten geven, moet je het plan 15 dagen vooraf aan de leden van de ondernemingsraad bezorgen.
Heb je geen ondernemingsraad, maar wel een vakbondsafvaardiging? Dan volg je dezelfde procedure als hiervoor, maar je bezorgt de info aan de leden van de vakbondsafvaardiging.
Heb je geen ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging? Dan bezorg je het opleidingsplan ten laatste op 15 maart aan alle werknemers.
Bezorg het plan aan de FOD WASO
Je moet het plan binnen de maand aan de FOD WASO bezorgen. Hoe je dat exact moet doen, moet nog in een koninklijk besluit vastgelegd worden.
Je moet het plan natuurlijk ook in je onderneming bewaren. Je werknemers en hun vertegenwoordigers moeten het plan immers kunnen raadplegen op aanvraag.
Wat met sectorale opleidingsplannen?
In de wet op de arbeidsdeal wordt voorzien dat de paritaire comités ook sectorale opleidingsplannen kunnen opstellen. De regels daarover moeten dan via een algemeen verbindend verklaarde cao worden ingevoerd.
Voorlopig werd dit enkel in PC 124 gedaan. In dat paritair comité zal Constructiv een model van opleidingsplan opstellen. Momenteel is dat plan er nog niet
Enkele andere paritaire comités, zoals PC 118 en PC 200 hadden vóór de arbeidsdeal al regels over opleidingsplannen opgesteld. Die al ingediende plannen blijven in de praktijk van toepassing.
Welke sanctie riskeer je?
In de arbeidsdeal worden geen specifieke sancties voorzien voor werkgevers die geen opleidingsplan opstellen.
Je riskeert wel een sanctie van niveau 1 als je een algemeen verbindend verklaarde cao uit je sector niet naleeft. Je kan dan een administratieve geldboete van 80 tot 800 euro opgelegd krijgen.
Als je werknemers verplichte opleidingen moeten volgen om hun functie uit te oefenen, moet je die opleidingen laten volgen. Doe je dat niet, dan riskeer je een sanctie van niveau 3. Je moet dan ofwel een administratieve geldboete van 400 tot 4.000 euro of een strafrechtelijke geldboete van 800 tot 8.000 euro betalen. Die boete wordt bovendien vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers.
Wat doet Securex voor jou?
Wij kunnen je helpen om opleidingsplannen op te stellen. Contacteer daarvoor onze Legal Consultants via consultinglegal@securex.be.
Je kan bij ons ook terecht om je werknemers opleidingen te laten volgen, dan kan je academy@securex.be contacteren. Bovendien voorzien we op 14 maart 2023 een gratis webinar met enkele tips en tricks.
