Update 10 november 2022: deze wet werd op 10 november in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Deze maatregel treedt op zondag 20 november 2022 in werking.
Wat is e-commerce?
Het gaat om het uitvoeren van alle logistieke en ondersteunende diensten die verband houden met de elektronische handel van roerende goederen.
Elektronische handel van diensten, zoals online verkoop van verzekeringsproducten, valt hier niet onder.
Meer concreet omvatten deze diensten alle activiteiten die noodzakelijk zijn om een product op een zo efficiënt en snel mogelijke manier op de juiste plaats af te leveren bij een eindafnemer: orderverwerking, verpakking, verzending, levering, voorraadbeheer, vrachtafhandeling, maar ook telefonische klantendienst.
Arbeid tussen 20 uur en 24 uur in het kader van e-commerce: soepeler procedure op komst
Een formule die al tijdelijk was ingevoerd in de periode van 1 januari 2018 tot en met 31 december 2019 wordt opnieuw ingevoerd.
Het gaat om de mogelijkheid om voor activiteiten van e-commerce nachtarbeid die geen arbeidsregeling met nachtprestaties uitmaakt in de onderneming in te voeren door een gewone cao. Concreet betekent dit de invoering van arbeid die gepresteerd wordt tussen 20 uur en 24 uur ’s avonds door middel van een gewone cao, d.w.z. die de handtekening vereist van één enkele representatieve werknemersorganisatie.
Zodra de maatregel in werking treedt, kan dit avondwerk dus worden ingevoerd:
- Ofwel door een wijziging van het arbeidsreglement (dit is niet nieuw), waarvoor een specifieke procedure moet worden gevolgd
- Ofwel door het sluiten van een ‘gewone’ cao (dit is nieuw). Het arbeidsreglement wordt dan automatisch aangepast.
Enkele woordjes uitleg over een bedrijfs-cao
In tegenstelling tot een intersectorale of sectorale cao, die door alle representatieve werknemersorganisaties moet worden ondertekend, kan een bedrijfs-cao in principe geldig worden gesloten door één representatieve werknemersorganisatie.
De onderhandelingen worden gevoerd door de vakbondsafvaardiging of, bij ontstentenis, door de vakbondssecretarissen en dus niet in de ondernemingsraad.
De bedrijfs-cao moet worden ondertekend door een vakbondssecretaris, zelfs als er een vakbondsafvaardiging is. In uitzonderlijke gevallen kan de cao worden ondertekend door een vakbondsafgevaardigde, op voorwaarde dat hij daartoe uitdrukkelijk is gemachtigd door zijn vakbondsorganisatie.
En arbeidsprestaties tussen middernacht en 5 uur ‘s ochtends?
Handelsondernemingen die activiteiten van e-commerce uitoefenen of willen opstarten en die hiertoe personeel willen aanwerven tussen 20 uur en 6 uur moeten een welbepaalde procedure volgen als de arbeidsprestaties plaatsvinden tussen middernacht en 5 uur ‘s ochtends. Raadpleeg je Legal Consultant Securex om er meer over te weten.
Experiment inzake arbeidsorganisatie in het kader van e-commerce
Experiment op vrijwillige basis
Onder bepaalde voorwaarden zullen werknemers op vrijwillige basis nachtarbeid kunnen verrichten. De wetgever hoopt dat dit experiment de terughoudendheid van de werknemers zal overwinnen.
De werkgever zal dit experiment slechts één keer en voor maximaal 18 maanden kunnen opzetten.
Het begrip werkgever moet ruim worden opgevat: het is de technische bedrijfseenheid zoals bedoeld in het kader van de reglementering over de sociale verkiezingen.
Voorwaarden voor het opzetten van het experiment
Aan de volgende inhoudelijke en procedurevoorwaarden moet worden voldaan:
- Het experiment kan alleen worden opgezet voor activiteiten van e-commerce tussen 20 uur en 24 uur ‘s avonds (de arbeidsregeling met nachtprestaties - tussen middernacht en 5 uur ‘s ochtends - valt er dus niet onder).
- Het moet een ‘win-win’-situatie zijn: bij het opzetten van het experiment moet rekening worden gehouden met een soepeler arbeidsorganisatie én met het welzijn van de werknemers.
- Er moet overleg worden georganiseerd: de ondernemingsraad (OR) of, bij ontstentenis, het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW), of, bij ontstentenis, de vakbondsafvaardiging, of, bij ontstentenis, de betrokken werknemers zelf moeten bij de uitvoering van het experiment worden betrokken.
- De werkgever moet de bevoegde lokale directie van het Toezicht op de sociale wetten en het bevoegd paritair (sub-) comité schriftelijk inlichten.
- De betrokkenheid van de overlegorganen (OR, CPBW, ...) moet worden aangetoond
- De werkgever moet de duur van het experiment vermelden, de redenen ervoor en de criteria die gebruikt worden om het experiment te evalueren
- Werknemers die willen instappen moeten elk afzonderlijk schriftelijk aan de werkgever aangeven dat ze vragende partij zijn om in te stappen in het voorgestelde experiment (het document moet tijdens de looptijd van het experiment en tot een jaar na de afloop ervan worden bewaard). De vraag van de werknemer om in te stappen in het experiment mag geen aanleiding geven tot een nadelige behandeling vanwege de werkgever.
Arbeidsreglement
De werkroosters kunnen in het arbeidsreglement worden vermeld zonder dat de procedure tot wijziging van het arbeidsreglement moet worden gevolgd.
Bescherming van werknemers die geen vrijwilliger zijn
Werknemers die zich niet aanmelden voor deelname aan het experiment worden beschermd tegen ontslag. De werkgever mag hun arbeidsovereenkomst niet beëindigen, behalve om redenen die niets te maken hebben met het experiment inzake e-commerce.
Opgelet: de bewijslast van deze redenen berust bij de werkgever. Op vraag van de werknemer moet de werkgever hem die redenen schriftelijk meedelen.
Wat gebeurt er na afloop van het experiment?
Na afloop van het experiment moet de ondernemingsraad (of bij ontstentenis, de andere organen die in de trapsgewijze regeling hierboven worden vermeld) het experiment evalueren, met name de redenen die werden aangevoerd om het op te zetten. Deze evaluatie moet binnen de drie maanden worden verstuurd naar de voorzitter van de FOD Werkgelegenheid en Arbeid en naar het bevoegde P(S)C.
Wat doet Securex voor jou?
Deze informatie wordt meegedeeld onder voorbehoud van officiële publicatie van de wet. Deze specifieke maatregel zal 10 dagen na bekendmaking in het Belgisch Staatsblad in werking treden. Zodra het zover is, informeren we je op Lex4You.
Ben je actief in e-commerce en wil je nachtarbeid invoeren? Aarzel niet om advies te vragen aan onze Legal Consultants en stuur een e-mail naar consultinglegal@securex.be.
