Ergonomie op het werk – Wat verandert er?

Tendinitis, nekpijn, artritis… dit zijn allemaal aandoeningen die onder de noemer musculoskeletale aandoeningen (MSA) vallen. Heel wat werknemers lijden aan deze klachten. Daarom biedt het nieuwe KB een wettelijk kader aan en bepaalt jouw nieuwe verplichtingen omtrent de preventie van MSA.

4 juni 2024

MSA’s: een onderbelicht gevaar op de werkplek

Het absenteïsme van Belgische werknemers lag in 2022 hoger dan ooit. Samen met psychische stoornissen, zijn MSA's één van de belangrijkste redenen van uitval van Belgische werknemers. In 2022 was, 2,62 % van de Belgische werknemers afwezig van het werk door MSA’s.

Uit een Europese enquête van 2019 over nieuwe en opkomende risico's op de werkplek (ESENER 3) bleek dat MSA's het belangrijkste risico op de werkplek vormen. Als werkgever heb je er dus alle belang bij om een grondig preventiebeleid uit te werken.

Wat zijn de MSA’s ?

In de wetgeving worden vier nieuwe definities toegevoegd: de preventieadviseur-ergonoom, ergonomie op het werk, muculoskeletale aandoeningen en musculuskeletale risico's.

Musculoskeletale aandoeningen: gezondheidsproblemen die te maken hebben met spieren, pezen, ligamenten, zenuwen en gewrichten. Ze kunnen zich vooral uiten in rug-, nek- en ledemaatklachten. Deze aandoeningen worden veroorzaakt of verergerd door musculoskeletale risico's op het werk.

Musculoskeletale risico’s: de kans dat werknemers lichamelijke schade oplopen, zoals MSA of andere gezondheidsproblemen, als gevolg van blootstelling aan biomechanische of andere risicofactoren op het werk, waarop de werkgever een impact heeft.

Wetgeving over ergonomie op het werk - Nieuwe bepalingen

De focus ligt op risicoanalyse en preventiemaatregelen

Voer je een nieuwe werkpost in, of pas je een bestaande werkpost aan? Dan moet je de risico's op MSA’s in kaart brengen, analyseren en de oorzaken aanpakken. Bij je ergonomische risicoanalyse moet je niet alleen biomechanische risicofactoren (houding, repetitiviteit, duur...) overwegen, maar ook andere factoren (bv. werkorganisatie) die invloed op MSA kunnen hebben.

De wetgeving geeft alvast de volgende niet-limitatieve lijst van factoren mee:

Het gebruik van kracht, in het bijzonder bij grijpen, samendrukken, torsie, druk, vastgrijpen, tillen of laten zakken, duwen of trekken, dragen of verplaatsen
Repetitieve bewegingen
De duur en de frequentie van de bewegingen of taken
De werkhoudingen, voornamelijk extreme, ongemakkelijke, ongunstige of statische houdingen
De werkbewegingen, vooral bereik, hoek en snelheid van de beweging
De kracht van het contact, zoals bij het vastgrijpen van gereedschap, of plaatselijke druk

Jouw analyse moet actueel blijven en de daaruit voortvloeiende preventieve maatregelen worden minstens één keer per jaar geëvalueerd.

Wat moeten werkgever en preventieadviseur doen?

Het is jouw rol, als werkgever en/of preventieadviseur, om de meest geschikte methode te kiezen om de ergonomische risico’s in te schatten.

De interne preventieadviseur kan zelf de ergonomische risicoanalyse van werkposten uitvoeren. Dit is mogelijk als hij/zij over de nodige vaardigheden beschikt en als de te onderzoeken situatie niet te complex is. Anders is de tussenkomst van de preventieadviseur ergonoom nodig.

In de wet staat ook dat de preventieadviseur betrokken is bij het bedrijfsbezoek en het beleidsadvies (C- en D-bedrijven).

Informeer en train je werknemers

Als werkgever moet je jouw werknemers informeren over

de aard van de biomechanische risico’s
de mogelijke gevolgen voor de gezondheid van de betrokkenen
de genomen preventiemaatregelen
de meest passende werkmethodes

En het gezondheidstoezicht?

Gezien gezondheidstoezicht met betrekking tot musculoskeletale belasting al opgenomen is in de Codex voor welzijn op het werk, is er geen wijziging op dit niveau.

Aard van het algemeen en specifiek risico zoals omschreven in de codex over het welzijn op het werk	Periodieke gezondheidsbeoordeling PAAA (X)	Minimale aanvullende medische handelingen voorafgaand aan de periodieke gezondheidsbeoordeling	Minimale tussentijdse aanvullende medische handelingen
	Frequentie	Welke handelingen?	Welke handelingen?	Frequentie
Musculoskeletale belasting
1. Manueel hanteren van lasten
WN < 45 jaar	36 maanden	-	-	-
WN ³ 45 jaar	24 maanden	-	Vragenlijsten en/of andere handelingen te bepalen door de PAAA	X + 12 maanden
2. Blootstelling aan een belasting van ergonomische aard of die verbonden is aan de zwaarte van het werk of aan monotoon en tempo-gebonden werk en die een identificeerbaar risico op een ysieke of mentale werkbelasting met zich kan meebrengen
WN < 45 jaar	36 maanden	-	-	-
WN ³ 45 jaar	24 maanden	-	Vragenlijsten en/of andere handelingen te bepalen door de PAAA	X + 12 maanden

Hoe Securex jou helpt

Onze preventieadviseurs-ergonomen helpen de ergonomische risico’s van de werkposten te analyseren en kunnen bijstaan met het ontwikkelen van een doeltreffend preventiebeleid om deze risico’s vast te stellen.

Onze ergocoaches staan steeds voor je klaar om een eerste screening van de werkomstandigheden uit te voeren, je te adviseren en je medewerkers de vaardigheden bij te brengen om ergonomische risico’s te herkennen, er gepast op te reageren en lichaamssparende werktechnieken toe te passen.

Wens je hulp bij het analyseren van ergonomische risico's? Dan staan onze specialisten voor je klaar. Contacteer hiervoor je Externe dienst voor preventie en bescherming op het werk Securex, via health-safety@securex.be.

Wil je zelf meer kunnen doen rond ergonomie? Volg dan onze 3 dagen opleiding. Deze zal doorgaan bij Securex Gent op 18.10, 04.11 en 13.12. Interesse? Contacteer ons via academy@securex.be