Horecasector: nieuwe regels rond werkkledij, uniformen en kledijvergoeding vanaf 1 september 2024

Werkuniform of werkkledij?

De nieuwe cao maakt een onderscheid tussen een werkuniform en werkkledij.

Onze tip

Verwar beide begrippen niet met persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s), zoals snijbestendige handschoenen of veiligheidsschoenen. Die zijn bedoeld voor de veiligheid van de werknemer. De preventieadviseur, de arbeidsgeneesheer en het eventuele Comité voor preventie en bescherming op het werk moeten hun advies geven over de PBM’s.

Werkuniform

Wanneer je als werkgever verplichte kledij vastlegt, spreken we over een werkuniform. Het bevat altijd een bovendeel (T-shirt, polo, hemd of bloes) en een broek of rok. Ook een salopette of jumpsuit zijn mogelijk. Voor keukenpersoneel maakt ook een hoofddeksel deel uit van het werkuniform, behalve voor de afwasser. Het werkuniform kan geen gewone stads- of vrijetijdskledij zijn. Het laat klanten zien wie tot het personeel behoort en welke functie zij hebben.

Werkkledij

Werkkledij moet verhinderen dat de werknemer zich vuil maakt tijdens het werk. Bij een job in de keuken of de zaal ben je als werkgever verplicht om werkkledij te voorzien en te onderhouden. Voor kantoorfuncties geldt die verplichting niet, maar je kan wel een uniform opleggen. De verplichting om het personeel van werkkledij te voorzien als de aard van het werk bevuilend is, komt voort uit de regels rond het welzijn op het werk. Wanneer je in de horecasector een werkuniform verplicht als werkgever, dan moet je de regels van het werkuniform volgen (en niet die van de werkkledij).

Wat zijn de regels?

In beide gevallen moet je als werkgever instaan voor de aankoop, de reiniging, het herstellen en hernieuwen van de kledij. Schoenen en sokken vallen buiten de verplichtingen van de werkgever. Die moeten je werknemers dus zelf aankopen, onderhouden en wassen.

Werkuniform invoeren kan enkel via het arbeidsreglement

Als werkgever kies je zelf of je een werkuniform oplegt. Het werkuniform mag niet bestaan uit normale stads- of vrijetijdskledij en mag ook niet buiten de uren gedragen worden.

Als je een uniform wil opleggen, moet je de regels vastleggen in je arbeidsreglement. Denk eraan om te preciseren welke kledij bij welke functie hoort. Je kan ook regels vastleggen omtrent de vervanging van de kledingstukken (om de hoeveel tijd) enzovoort.

Voorbeeld

In restaurant Jacques wil de uitbater dat zijn zaalpersoneel een klassieke zwarte broek draagt in combinatie met een wit hemd, een das en een lange zwarte schort. Het uniform is enkel afdwingbaar als de werkgever ze opneemt in het arbeidsreglement, met aanduiding van de functie. Hij moet de kledij aanschaffen, onderhouden en vervangen.

Werkkledij bij bevuilend werk

Leg je geen werkuniform op? Dan kan je toch nog verplicht zijn om werkkledij te verschaffen en te onderhouden, namelijk wanneer het werk bevuilend is. Ook hier mag je als werkgever vrij kiezen waaruit de werkkledij bestaat, bijvoorbeeld een T-shirt, polo of hemd. Wel moet je dit doen in samenspraak met de preventieadviseur. Per functie moet het arbeidsreglement bepalen welke kledij voorzien wordt. Gaat het bijvoorbeeld om een volledig kostuum met hemd, of enkel een schort?

Werkkledij is geen reclamebord

De wetgever is strenger met werkkledij: alleen de naam van je zaak en/of werknemer mag erop staan. Logo’s van sponsors zijn dus niet toegestaan. Dat mag wel als het gaat om een werkuniform. In dat geval moet het uniform zich duidelijk onderscheiden van gewone stadskledij.

Mogen mijn werknemers zelf zorgen voor hun uniform of werkkledij?

Ja, dat mag zeker, op voorwaarde dat je jouw werknemer een vergoeding betaalt. Als werkgever voldoe je dan aan je verplichtingen, ook al sta je zelf niet in voor de aankoop en het onderhoud van de werkkledij of het werkuniform.

Je kan er ook voor kiezen om de kledij aan te schaffen, maar het onderhoud over te laten aan de werknemer. Of omgekeerd. Hoe je het ook regelt, het moet telkens gaan om het volledige uniform of alle werkkledij samen. Wat niet kan, is slechts een deel van het werkuniform of de werkkledij aanschaffen en onderhouden en een ander deel niet.

Voorbeeld

De uitbater van restaurant Jacques zorgt zelf voor het aanschaffen en reinigen van de hemden en schorten. Dat betekent dat hij ook verplicht is om de klassieke zwarte broeken, die volgens zijn arbeidsreglement verplicht deel uitmaken van het uniform, aan te schaffen en te onderhouden. Hij mag de aankoop en reiniging van enkel de broeken niet overlaten aan zijn werknemers, zelfs niet als hij een kledijvergoeding zou betalen.

Hoeveel bedraagt de kledijvergoeding?

De kledijvergoeding wordt ieder jaar op 1 januari geïndexeerd, samen met de lonen van de sector. De vergoeding bedraagt in 2024:

• 2,08 euro per werkdag voor de aankoop van uniformen of werkkledij
• 2,08 euro per werkdag voor de reiniging, de herstelling en het onderhoud van uniformen of werkkledij

Sancties mogelijk

Betaal je geen kledijvergoeding terwijl je hiertoe reglementair verplicht bent? Dan overtreed je het sociaal strafrecht en kan je sinds kort strafrechtelijke en administratieve sancties oplopen.

Lees meer: “Boetes vanaf 1 juli: regels rond ecocheques, werkkledij en werkmateriaal opgenomen in Sociaal Strafwetboek” 

Vrijgesteld van RSZ en belastingen

Een kledijvergoeding wordt niet als loon beschouwd, maar als de terugbetaling van een kost eigen aan de werkgever. Daarom worden zulke vergoedingen vrijgesteld van RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing.

Risicoanalyse en goedkeuring preventieadviseur nodig

Denk er aan dat je eerst nog de goedkeuring van de preventieadviseur nodig hebt opdat je werknemers zelf hun werkkledij kunnen onderhouden. Een risicoanalyse moet aantonen dat thuis wassen geen risico vormt voor de werknemer, zijn gezin of het milieu. Dat is meestal geen probleem in de horecasector. De werknemer moet ook instructies voor de juiste reiniging krijgen. Wil je zeker zijn? Neem contact op met je preventieadviseur.

Wat verandert er voor jouw onderneming?

Hoewel er in de praktijk niets verandert voor jou en je werknemers, zorgt de nieuwe cao nu voor meer duidelijkheid over je verplichtingen. Voorheen was het onduidelijk of je een kledijvergoeding kon geven zonder dat er sprake was van een gestandaardiseerd uniform. Nu is het helder: als werkgever moet je de werkkledij aanschaffen en onderhouden, tenzij je een vergoeding betaalt.

Onze tip

De nieuwe cao is het uitgelezen moment om volgende zaken na te kijken:

• Zijn de regels binnen je onderneming duidelijk?
• In het geval je zelf instaat voor de aankoop en het onderhoud van de kledij: kan je bij een inspectie de aankoopbewijzen voorleggen van de kledij van je personeel? Hou zeker ook de facturen van de wasserij bij de hand.
• Wanneer je zelf niet instaat voor het onderhoud en het aanschaffen van de kledij: betaal je dan de juiste vergoedingen?

Wat doet Securex voor jou?

Je Securex Legal Advisor staat je met raad en daad bij om je arbeidsreglement aan te passen indien nodig. Via Officient kan je doorgeven of we een kledijvergoeding moeten rekenen voor je personeel.

Lees meer over de kledijvergoeding in de horecasector (PC 302)

Bekijk de meest actuele bedragen van de kledijvergoeding in de horecasector (PC 302)

Bronnen

• Collectieve arbeidsovereenkomst van 3 juli 2024, geregistreerd onder nummer 189.038
• Codex over het welzijn op het werk