Zorg er als werkgever voor dat je ploegenarbeidregeling goed gedocumenteerd is om jezelf te beschermen in het geval van een controle.
Vrijstelling voor ploegenarbeid: nog veel grijze gebieden
Als je werknemers tewerkstelt in een ploegenregeling kom je onder bepaalde voorwaarden in aanmerking voor een gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van de bedrijfsvoorheffing van 22,8% (25% bij volcontinuarbeid).
Om door de fiscus als ploegenarbeid te worden beschouwd, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Het moet gaan om arbeid uitgevoerd:
- In ten minste twee ploegen van ten minste twee werknemers;
- Die hetzelfde werk doen, zowel wat de inhoud als de omvang betreft;
- Die elkaar in de loop van de dag opvolgen zonder onderbreking tussen de opeenvolgende ploegen en
- Zonder overlapping van meer dan een kwart van hun dagtaak.
De wet legt echter niet uit wat elk van deze voorwaarden inhoudt. Een circulaire uit 2019 stelt dat de voorwaarde dat ploegen hetzelfde werk moeten doen wat betreft de inhoud en de omvang ervan, moet worden beoordeeld op ploegniveau en niet op basis van de individuele activiteiten van de werknemers die deel uitmaken van de ploeg. Anders gesteld, alle individuele activiteiten moeten worden onderzocht.
Voor het overige legt de wet niet uit wat wordt bedoeld met de begrippen "inhoud" en "omvang" van de activiteit. Ze moeten daarom geval per geval worden geïnterpreteerd.
Vandaag bestaat er nog veel onzekerheid over de toepassing van de vrijstelling voor ploegenarbeid. Bovendien hebben deze begrippen al aanleiding gegeven tot talrijke geschillen, zoals het geschil dat wij in dit artikel analyseren.
Arrest van het Grondwettelijk Hof van 8 februari 2024
Een verschil in behandeling
In twee zaken die voor het Hof van Cassatie werden gebracht, oordeelde het Hof dat enkel ondernemingen waar de ploegen arbeid van eenzelfde omvang verrichten, zoals in de industriële sector, in aanmerking komen voor de vrijstelling.
Zijn daarentegen volgens het Hof uitgesloten van de vrijstelling, de ondernemingen waar de omvang van de ploegenarbeid:
- varieert volgens de piek- en daluren,
- vergelijkbaar maar niet hetzelfde is.
Het standpunt van het Grondwettelijk Hof
Op de vraag van het Hof van Cassatie naar de verenigbaarheid van dit verschil in behandeling met de beginselen van gelijkheid en non-discriminatie oordeelde het Grondwettelijk Hof dat het niet ongrondwettelijk was. Volgens het Hof was dit verschil in behandeling immers gestoeld op een objectief criterium: of de omvang van het verrichte werk al dan niet identiek was.
Gezien de ruime beoordelingsmarge van de wetgever en de doelstellingen die hij nastreeft, oordeelde het Grondwettelijk Hof ook dat de strikte interpretatie van de voorwaarde "hetzelfde werk" de beginselen van gelijkheid en non-discriminatie niet schond.
Het Grondwettelijk Hof oordeelde dat het niet ongrondwettelijk was om de belastingvrijstelling voor ploegenarbeid alleen toe te kennen aan ondernemingen waarin de ploegen naar inhoud en omvang hetzelfde werk doen.
Het Hof merkt op dat deze interpretatie relevant is voor het bereiken van de tweeledige doelstelling die de wetgever nastreefde. Deze doelstelling was enerzijds te voorkomen dat werkgevers hun arbeidsorganisatie zouden heroriënteren in de richting van ploegenarbeid met als enig doel het belastingvoordeel te genieten, en anderzijds de aan de maatregel verbonden kosten binnen de perken te houden.
Volgens het Hof heeft de fiscus dus het recht te eisen dat in ondernemingen die voor de vrijstelling in aanmerking willen komen, hun ploegen identiek werk verrichten, zowel wat de inhoud als wat de omvang ervan betreft.
Wat zal de fiscus doen na deze uitspraak?
Gevolgen voor 19.000 ondernemingen
Hoewel het begrip "arbeid van dezelfde omvang" niet nieuw is, betekent de strikte interpretatie die het Hof op 8 februari heeft gegeven, een heuse aardverschuiving voor de meer dan 19.000 betrokken ondernemingen.
Deze ondernemingen, in het bijzonder in de niet-industriële sectoren, zouden hun recht op de vrijstelling kunnen verliezen in geval van een fiscale controle, omdat hun ploegen niet uit hetzelfde aantal mensen bestaan en niet hetzelfde werk verrichten.
Hoewel de maatregel aanvankelijk gericht was op ploegenarbeid in de industriële sectoren, heeft de wetgever er destijds voor gekozen het toepassingsgebied van de maatregel niet tot deze sectoren te beperken.
Voorbeeld: aantal personen
De onderneming Galvalix heeft werknemers in een ploegenregeling in dienst. De ochtendploeg verschilt qua aantal personen lichtjes van de middagploeg. In geval van een fiscale controle, zou deze onderneming niet meer aan de voorwaarden voor vrijstelling kunnen voldoen.
Voorbeeld: hetzelfde werk
Hetzelfde zou gelden voor de onderneming Indusoc, waar de ochtend- en middagploeg niet hetzelfde werk verrichten. In deze onderneming laadt de ochtendploeg de vrachtwagens, zodat de middagploeg er vervolgens mee naar de klanten kan rijden. Bij een controle zou de fiscus kunnen oordelen dat niet is voldaan aan de voorwaarde van "hetzelfde werk". De onderneming Indusoc zou dan het voordeel van de vrijstelling verliezen.
Wat vindt de fiscus ervan?
Door te beweren dat deze strikte interpretatie niet ongrondwettelijk is, Wijzigt het Hof de voorwaarden van de fiscale vrijstelling niet. Het Hof geeft de fiscus wel de kans om de fiscale definitie van ploegenarbeid te beperken.
Het valt nu af te wachten of de fiscus van deze mogelijkheid gebruik zal maken.
Wat betekent dit voor jou als werkgever?
Tot op heden weet niemand of de fiscus de strikte interpretatie van ploegenarbeid van het Grondwettelijk Hof zal volgen.
Het valt daarentegen te vrezen dat de fiscus strenger zal zijn bij belastingcontroles op deze vrijstelling.
Het is aan te raden dat je de bestaande regeling van ploegenarbeid waarvoor je een vrijstelling aanvraagt, nader bekijkt. In de context van dit arrest is het raadzaam om ervoor te zorgen dat je ploegenarbeidregeling voldoende gedocumenteerd is, zodat je sterk staat bij een eventuele controle.
Bron
- Arrest van het Grondwettelijk Hof van 8 februari 2024, nr. 21/2024
