Welk statuut heeft de werkloze met bedrijfstoeslag? Moet hij beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt?

Het statuut van de werklozen met bedrijfstoeslag werd op 1 januari 2015 minder aantrekkelijk gemaakt om de toegang tot dat stelsel te ontraden [1] . Het was de bedoeling om het verschil tussen de werkloze met bedrijfstoeslag en de gewone werkloze te verkleinen op het vlak van de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt. Sommigen beschikken evenwel over een automatische vrijstelling en moeten dus niet meer beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt [2]. Anderen zijn onderworpen aan de verplichting van een aangepaste beschikbaarheid maar kunnen een vrijstelling vragen. De voorwaarden voor het bekomen van deze vrijstelling zijn recent verstrengd [3].

Wat omvat het begrip ‘aangepaste beschikbaarheid’?

Aangepaste beschikbaarheid omvat volgende verplichtingen:

• De werkloze blijf ingeschreven als werkzoekende
• Hij aanvaardt elk passend werk en elke opleiding
• Hij kan geen einde stellen aan zijn tewerkstelling zonder wettige reden en hij mag niet ontslagen zijn om reden van een foutieve houding van zijn kant
• Hij moet zich aanmelden indien hij opgeroepen wordt door de gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling of door een werkgever
• Hij moet zijn medewerking verlenen aan een aangepaste begeleiding die wordt voorgesteld door de gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling (een actieplan aangepast aan zijn competenties en zijn beroepservaring dat hem wordt voorgesteld binnen de 9 maanden)
• Hij moet evenwel niet actief op zoek gaan naar werk

Wie geniet van een automatische vrijstelling van aangepaste beschikbaarheid?

Bij toepassing van de overgangsbepalingen zijn bepaalde rechthebbenden op SWT automatisch vrijgesteld van alle verplichtingen verbonden aan de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt.

Het gaat over:

• De werknemers die vóór 1 januari 2015 ontslagen zijn met het oog op het SWT algemeen of tijdelijk stelsel (waarbij het SWT vóór of na 1 januari 2015 aanvangt)
• De werknemers die vóór of na 1 januari 2015 ontslagen zijn met het oog op het SWT "ondernemingen in moeilijkheden of in herstructurering" op voorwaarde dat:
  • De erkenningsperiode vóór 9 oktober 2014 aanving
  • En die werklozen ten minste 58 jaar zijn of een beroepsverleden van 38 jaar hebben op het einde van de opzegtermijn of het einde van de periode gedekt door de verbrekingsvergoeding [4]
• De werknemers die na 31 december 2014 ontslagen werden/worden, maar hun recht op SWT konden vastklikken op basis van de regels van toepassing vóór 1 januari 2015

Deze werklozen in  SWT zijn vrijgesteld van alle verplichtingen verbonden aan de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt.

Alle andere rechthebbenden op SWT zijn in principe onderworpen aan de verplichting van aangepaste beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt tot de leeftijd van 65 jaar. Ze moeten dus niet actief op zoek gaan naar een tewerkstelling maar moeten niettemin bepaalde verplichtingen naleven (zie hoger: “Wat omvat het begrip ‘aangepaste beschikbaarheid’?)

Het gaat over :

• De werknemers die vanaf 1 januari 2015 ontslagen zijn met het oog op het SWT algemeen of tijdelijk stelsel
• De werknemers die vóór of na 1 januari 2015 ontslagen zijn met het oog op het SWT "ondernemingen in moeilijkheden of in herstructurering" wanneer de voorwaarden om onder het toepassingsgebied van de overgangsregeling te vallen niet vervuld zijn, met name:
  • Wanneer de erkenningsperiode ten vroegste op 9 oktober 2014 aanvangt
  • Of die werknemers niet ten minste 58 jaar zijn of een beroepsverleden van 38 jaar hebben op het einde van de opzeggingsperiode of het einde van de periode gedekt door de verbrekingsvergoeding [5]
• De werknemers die na 31 december 2014 ontslagen werden/worden, maar hun recht op SWT niet konden vastklikken op basis van de regels van toepassing vóór 1 januari 2015

In een hele reeks gevallen, die we in de onderstaande samenvattende tabel opsommen, is het mogelijk om een vrijstelling aan te vragen van deze verplichting van aangepaste beschikbaarheid; ze is gekoppeld aan de leeftijd of de beroepsloopbaan en gebeurt aan de hand van het formulier C17DAB [6].

Wie kan een vrijstelling aanvragen van de verplichting van aangepaste beschikbaarheid?

[1] Koninklijke besluiten van 19 juni 2015, Belgisch Staatsblad van 3 juli 2015.

[2] Koninklijke besluiten van 1 juni 2015, Belgisch Staatsblad van 10 en 11 juni 2015.

[3] Koninklijk besluit van 8 oktober 2017, Belgisch Staatsblad van 19 oktober 2017.

[4] Wie deze leeftijds- of anciënniteitsvereiste op dat moment niet bereikt, kan vragen om te worden vrijgesteld tegen het ogenblik waarop hij aan de vereisten voor de maximale vrijstelling voldoet (met name 60 jaar zijn of ten minste 312 uitkeringen als volledige werkloze genoten hebben tijdens de twee vorige jaren, 38 jaar beroepsverleden). De aanvraag gebeurt via het formulier C89.

[5] Deze werklozen mogen de volledige vrijstelling aanvragen ofwel wanneer ze de leeftijd van 60 jaar, ofwel een beroepsverleden van 38 jaar na 312 uitkeringen bereiken.

[6] Koninklijk Besluit van 8 oktober 2017, Belgisch Staatsblad van 19 oktober 2017.

[7] Zoals uit de formulering blijkt, gaat het niet om een ‘automatische’ vrijstelling. De SWT-er moet de vrijstelling aanvragen. Doet hij dat niet, dan blijft de aangepaste beschikbaarheid voor hem gelden.

[8] Zoals uit de formulering blijkt, gaat het niet om een ‘automatische’ vrijstelling. De SWT-er moet de vrijstelling aanvragen. Doet hij dat niet, dan blijft de gewone of aangepaste beschikbaarheid voor hem gelden.