Fiscale controle ter plaatse
De fiscus heeft op basis van de artikelen 315 en 315bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en het artikel 61 van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, het recht om boeken, facturen en bescheiden van belastingplichtigen te controleren. Beide bepalingen voorzien in principe een controle van de boekhouding zonder verplaatsing. De belastingambtenaren komen ter plaatse en de belastingplichtige heeft zelf controle over welke documenten hij voorlegt.
Elektronisch ter beschikking stellen of ter plaatse?
Door de snelle technologische ontwikkelingen is het vandaag mogelijk om boeken, stukken en bescheiden elektronisch te bewaren. Zowel in het geval van artikel 315 WIB 92 (algemene bepaling) als artikel 315bis WIB 92 (belastingplichtigen die boeken en bescheiden elektronisch bijhouden) voorziet de wet in een voorlegging aan de controleambtenaren ter plaatse. In de praktijk kwam het erop neer dat de belastingplichtige de elektronische gegevens vrijwillig overmaakte. Hij had ook de keuze: elektronisch ter beschikking te stellen of een controle en inzage ter plaatse. Zolang dit verzoek gebeurde zonder dreiging van sancties zag de rechtspraak geen graten in een dergelijke werkwijze.
Wijziging: fiscale controle zonder verplaatsing
Artikel 105 van de wet houdende diverse fiscale bepalingen en tot wijziging van de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten voegt een lid toe aan artikel 315bis WIB 92. Dit nieuwe lid luidt:
“Onverminderd het recht van de belastingplichtige om mondelinge inlichtingen te vragen of te geven, heeft de voorlegging van boeken en bescheiden bedoeld in artikel 315 eerste lid, voor de natuurlijke personen en rechtspersonen bedoeld in het eerste lid, eveneens betrekking op de terbeschikkingstelling van die boeken en bescheiden via een beveiligd elektronisch platform van de FOD Financiën.”
Door deze wijziging kan jouw klant verplicht worden om de boekhoudkundige stukken die hij bijhoudt, elektronisch over te maken aan de administratie. En dat is niet zonder gevolgen. We komen hier later op terug.
Voordelen van de digitalisering?
Achterliggend idee van de wijziging in procedure: de belastingplichtigen ontlasten. Ze kunnen nu immers snel en eenvoudig een groot volume aan gegevens overbrengen naar het beveiligde elektronische platform. Bijkomende voordelen: ze moeten hun dagelijkse activiteit niet onderbreken.
Een behoorlijke tijdsbesparing en minder administratieve last dus. Bovendien is verplaatsing niet nodig wat tijdens corona een bijkomende troef was en de wijziging heeft versneld.
Maar toch moeten we alert blijven. Er zijn namelijk enkele aandachtspunten.
Ongelijke behandeling?
Of jij en je klanten boeken, stukken en bescheiden elektronisch bijhouden of op de traditionele manier, het zou geen verschil mogen uitmaken. Volgens de wetgeving heeft iedereen dezelfde rechten en plichten. De manier waarop verschilt natuurlijk wel. Het is ook niet zo dat jij en je klanten verplicht worden om al jullie documenten te digitaliseren. Jullie behouden de keuze.
Toch is in de praktijk voorzichtigheid geboden op het vlak van de gevolgen die de controle voor jouw klant met zich meebrengt. De fiscus moet immers minder moeite doen bij een controle van belastingplichtigen die hun boeken, bescheiden en stukken digitaal houden, dan bij belastingplichtigen die dat op de oude analoge manier doen. Gevolg? De eerste categorie zou wel eens grondiger gecontroleerd kunnen worden dan de tweede.
Bovendien geeft de administratie geen inzicht in de wijze waarop zij de gegevens verwerkt en bewaart. De technologische ontwikkelingen hebben de onderzoekscapaciteit van de administratie uitgebreid wat digitale verwerking van gegevens betreft. Discriminatie tussen beide manieren van controle is bijgevolg geen onrealistisch scenario.
Wijziging fiscale procedure heeft voor- en nadelen
De wijziging van juridische procedure heeft heel wat voordelen in petto. Tijdsbesparing en vermindering administratieve last zijn de voornaamste. Maar er is ook een keerzijde. Jouw klanten die voor de digitale weg kiezen, zouden wel eens strenger onder de loep genomen kunnen worden.
