Wellicht hoorde je ooit over de derde wet van Newton, oftewel de “wet van actie en reactie”. Daarin beschreef de 17de-eeuwse allround wetenschapper Isaac Newton hoe elke actie gepaard gaat met een omgekeerde reactie van gelijke sterkte.
Een nieuwere wet, waar je wellicht nog niet van hoorde, is de Programmawet van 1 juli 2016 van de Belgische wetgever. Eén van de zwaartepunten van deze – eerder juridische dan fysische – wet is de strijd tegen sociale fraude. En ook hier draait alles om actie en reactie, namelijk in de vorm van een tijdige aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds versus een administratieve geldboete.
Actie: sluit tijdig aan bij een sociaal verzekeringsfonds
Stel, een willekeurig persoon – laten we hem Isaac noemen – beslist vandaag om appelbomen te verkopen als zelfstandige. Die beslissing, of die verkoop, geeft hem op zichzelf geen recht op bescherming tegen sociale risico’s. Daarvoor moet hij zich eerst aansluiten als zelfstandige bij een sociaal verzekeringsfonds zoals Securex Integrity. Pas dan kan je (als zelfstandige in hoofdberoep) aanspraak maken op o.a. kinderbijslag, tussenkomst bij ziektekosten en arbeidsongeschiktheid, overbruggingsrecht, pensioen en moederschapshulp (in het onwaarschijnlijke geval dat Isaac moeder wordt).
Die sociale bescherming is zodanig belangrijk dat aansluiten bij een fonds wettelijk verplicht is. Sinds 1 juli 2016 moet dit gebeuren vóór het begin van jouw activiteit. Sluit je niet of niet tijdig aan, dan loopt de sociale zekerheid bijdragen mis omdat je “in het zwart” werkt. En jijzelf riskeert sancties.
Reactie: administratieve boete
Om te beginnen kan de sociale inspectie administratieve geldboetes opleggen, gaande van € 500 tot € 2.000. Stel nu dat de inspectie ‘s ochtends vaststelt dat je werkt als zelfstandige zonder aangesloten te zijn bij een sociaal verzekeringsfonds. Dan kan je een boete krijgen, ook al verklaar je dat je pas die dag gestart bent en dat je jou die namiddag ging aansluiten. Sinds 1 juli 2016 moet je immers aansluiten vóór het begin van jouw activiteit. Je merkt meteen waarom sociale inspecteurs nu efficiënter zwartwerk kunnen sanctioneren.
En zelfs als je correct aangesloten bent, mag je enkel de zelfstandige activiteiten beoefenen die je hebt meegedeeld aan de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO). Leef je dit niet na, of ben je helemaal níet ingeschreven in de KBO, dan kunnen er strafrechtelijke boetes zwaaien tussen € 26 en € 10.000…
Beter een boost dan een boete
Onze vriend Isaac laat zich gelukkig goed informeren. Hij werd tijdig aangesloten als zelfstandige en vernam zelfs dat hij daarom recht had op betalingsuitstel van sociale bijdragen voor zijn eerste twee kwartalen. Hij kan nu met de glimlach elke inspecteur ontvangen (of hij hen zelfgekweekte appels mag aanbieden, is iets voor een aparte blog…).
