1. Waaruit bestaat het recht op flexibel werk?
We kondigden deze maatregel onlangs al aan: ze past binnen de omzetting van de Work-Life-richtlijn, die, zoals de naam al zegt, werknemers de mogelijkheid wil geven om hun privé- en beroepsleven beter te combineren.
Het gaat om een recht van je werknemer met ten minste zes maanden anciënniteit om een flexibele werkregeling aan te vragen voor zorgdoeleinden. Je bent niet verplicht om op die vraag in te gaan, maar je moet je weigering wel motiveren.
Na afloop van de periode van flexibele werkregeling heeft de werknemer het recht om terug te keren naar zijn oorspronkelijke werkpatroon. De werknemers worden ook beschermd tegen represailles en ontslag.
2. Voor wie en vanaf wanneer?
De cao die heel recent werd gesloten treedt al op 1 oktober in werking. Ze is van toepassing op de werkgevers en werknemers die onder de wet van 5 december 1968 betreffende de cao’s vallen, d.w.z. de hele privésector.
3. Wat zijn flexibele werkregelingen?
De werknemer heeft het recht om een aanpassing van zijn bestaande werkpatroon aan te vragen, met name in de vorm van:
- Werken op afstand, bijvoorbeeld telewerk
- Een aanpassing van het werkrooster
- Een vermindering van de arbeidstijd
De lijst is niet limitatief. De werknemer kan eender welke aanpassing van zijn bestaande werkpatroon aanvragen, zelfs wanneer de onderneming in geen enkele aanpassing voorziet of die specifieke aanpassing er op dat moment nog niet wordt toegepast.
Flexibele werkregelingen zijn bijvoorbeeld flexibele werkuren, innovatieve flexibele regelingen en telewerk.
De tussen de werknemer en de werkgever overeengekomen flexibele werkregeling moet worden toegepast in overeenstemming met het bestaande wetgevende of conventionele kader.
Voorbeeld: het telewerk
Als structureel telewerk wordt aangevraagd, zijn alle in de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 85 bepaalde toepassingsvoorwaarden en -modaliteiten van toepassing.
Voorbeeld: de aanpassing van de stam- en glijtijden bij een glijdend werkrooster
Als het arbeidsreglement moet worden aangepast na de aanpassing van de stam- en glijtijden van je glijdend werkrooster, moet je de door de wet vastgestelde procedure volgen om dit reglement te wijzigingen.
4. Welke zorgdoeleinden kunnen worden ingeroepen?
Het recht om flexibele arbeidsregelingen aan te vragen, kan worden ingeroepen:
- Om te zorgen voor een kind
- Om persoonlijke zorg of steun te verlenen aan een welbepaald gezins- of familielid dat om een ernstige medische reden behoefte heeft aan aanzienlijke zorg of steun
5. Hoeveel anciënniteit moet de werknemer hebben om aanspraak te maken op dit recht?
Op het tijdstip waarop hij zijn schriftelijke aanvraag indient, moet hij ten minste zes maanden anciënniteit hebben.
6. Zorg voor een kind: welke voorwaarden?
Concreet wordt in de volgende situaties aan een werknemer het recht toegekend om een flexibele werkregeling aan te vragen om te zorgen voor een kind tot het kind twaalf jaar wordt:
- Wegens de geboorte van een kind waarvan de afstamming ten aanzien van hem vaststaat
- Wegens de adoptie van een kind, waarbij de flexibele werkregeling kan starten vanaf de inschrijving van het kind als deel uitmakend van zijn gezin in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister van de gemeente waar de werknemer zijn verblijfplaats heeft
- In geval van voogdij over het kind in de zin van artikel 389 van het Burgerlijk Wetboek
- In geval van langdurige pleegzorg
Ook voor de persoon met wie de werknemer gehuwd is of samenwoont
Hetzelfde recht om een flexibele werkregeling aan te vragen geldt voor de werknemer die getrouwd is met de persoon ten aanzien van wie de afstamming vaststaat of die samenwoont met de persoon ten aanzien van wie de afstamming vaststaat en bij wie het kind gedomicilieerd is, tot het kind twaalf jaar wordt.
Leeftijdsgrens van twaalf jaar of 21 jaar
In bepaalde gevallen wordt de leeftijdsgrens van twaalf jaar voor het kind voor wie het recht wordt toegekend om een flexibele werkregeling aan te vragen, opgetrokken tot 21 jaar. We gaan niet verder in op deze situaties.
Aan de voorwaarde van de leeftijdsgrens van twaalf of 21 jaar moet uiterlijk gedurende de periode van de flexibele werkregeling zijn voldaan. Deze leeftijdsgrens kan bovendien worden overschreden in geval van uitstel op verzoek van de werkgever en op voorwaarde dat de schriftelijke aanvraag naar behoren werd ingediend.
Te leveren bewijzen
De werknemer bezorgt uiterlijk op de datum waarop de flexibele werkregeling ingaat het document of de documenten ter staving van het ingeroepen zorgdoeleinde.
7. Persoonlijke zorg of steun: welke voorwaarden?
Het recht om een flexibele werkregeling aan te vragen, wordt ook toegekend aan een werknemer:
- Om persoonlijke zorg of steun te verlenen
- Aan een welbepaald gezins- of familielid
- Dat om een ernstige medische reden
- Behoefte heeft aan aanzienlijke zorg of steun
Wie zijn gezins- of familieleden?
Als gezinslid wordt beschouwd: elke persoon die met de werknemer samenwoont, d.w.z. die op hetzelfde adres is gedomicilieerd.
Als familieleden worden beschouwd:
- Bloedverwanten van de werknemer tot in de tweede graad (ouders, kinderen, grootouders, kleinkinderen en broers en zussen)
- Aanverwanten van de werknemer tot in de eerste graad (elke relatie van de werknemer die voortvloeit uit een huwelijk of wettelijk samenwonen tot de eerste graad, d.w.z. de schoon- en stiefouders en de schoon- en stiefkinderen van de werknemer)
- Bloedverwanten tot in de eerste graad van de partner die sinds minstens 12 maanden feitelijk samenwoont met de werknemer (ouders of kinderen van de feitelijk samenwonende partner)
Wat is een ernstige medische reden?
Als ernstige medische reden als gevolg waarvan men behoefte heeft aan aanzienlijke zorg of steun wordt beschouwd: elke gezondheidstoestand, al dan niet het gevolg van een ziekte of medische ingreep, die door de behandelende arts als dusdanig wordt beschouwd en waarbij de arts oordeelt dat er behoefte is aan aanzienlijke zorg of steun; dit is elke vorm van sociale, familiale of emotionele bijstand of verzorging.
Bewijs van het verlenen van persoonlijke zorg of steun
Het bewijs dat persoonlijke zorg of steun wordt verstrekt aan een welbepaald gezins- of familielid dat om een ernstige medische reden behoefte heeft aan aanzienlijke zorg of steun, wordt geleverd door middel van een getuigschrift dat wordt afgeleverd door de behandelend arts van het gezins- of familielid.
Dat attest mag ten vroegste worden afgeleverd tijdens het kalenderjaar waarin de aanvraag voor een flexibele werkregeling wordt gedaan.
De werknemer bezorgt uiterlijk op de datum waarop de flexibele werkregeling ingaat het document of de documenten ter staving van het ingeroepen zorgdoeleinde.
8. Hoe moet de werknemer zijn aanvraag indienen?
Aanvraag voor maximaal twaalf maanden
De werknemer heeft het recht een flexibele werkregeling aan te vragen voor een periode van ten hoogste twaalf maanden. In bepaalde gevallen - bijvoorbeeld bij een gemeenschappelijk akkoord - kan een langere periode worden aangevraagd. De aanvraag kan worden opgesplitst in verschillende periodes.
Voorbeeld: Alice dient een aanvraag in om tijdens verschillende schoolvakantieperiodes te telewerken.
De werknemer kan tijdens zijn loopbaan echter meerdere aanvragen indienen. De maximumperiode van twaalf maanden is niet beperkt per zorgontvanger.
Aanvraagmodaliteiten
De werknemer moet zijn aanvraag schriftelijk en ten minste drie maanden vooraf indienen. De termijn van drie maanden kan in onderling akkoord worden ingekort.
De aanvraag moet vermelden:
- Dat ze wordt ingediend op grond van de cao nr. 162, om verwarring met de uitoefening van gelijkaardige rechten te vermijden
- Het soort flexibele werkregeling dat wordt aangevraagd
- De begin- en einddatum van de flexibele werkregeling
- Het zorgdoeleinde waarvoor de flexibele werkregeling wordt aangevraagd
De aanvraag moet schriftelijk worden ingediend:
- Ofwel door een aangetekende brief
- Ofwel door overhandiging van de bovenvermelde schriftelijke aanvraag waarvan de werkgever een duplicaat ondertekent als bewijs van ontvangst
- Ofwel elektronisch met ontvangstbevestiging door de werkgever
Nieuwe aanvraag en verlenging
De werknemer heeft het recht een nieuwe flexibele werkregeling of een verlenging van de lopende flexibele werkregeling aan te vragen voor een periode van ten hoogste twaalf maanden. In geval van verlenging van een al vroeger toegepaste aanpassing kan ook een onderling akkoord worden gesloten.
9. Hoe moet je antwoorden op de aanvraag van je werknemer?
Je moet de werknemer binnen een maand na de datum van de aanvraag een schriftelijk antwoord geven.
Je beoordeelt de aanvraag en geeft er gevolg aan, rekening houdend met de behoeften van de onderneming en, zo veel mogelijk, met de behoeften van de werknemer.
Als je aanvaardt
Als je de aanvraag aanvaardt, kom je met je werknemer de concrete modaliteiten voor de uitoefening van de flexibele werkregeling overeen.
Als je weigert
Als je weigert, moet je je antwoord schriftelijk motiveren.
Als je niet binnen de termijn (een maand) antwoordt, kan de werknemer zijn aanvraag voor een flexibele werkregeling herhalen.
Als je uitstelt
Je kan de uitoefening van een flexibele werkregeling uitstellen wegens concrete en gerechtvaardigde redenen die verband houden met de werking van de onderneming. Daarbij hou je rekening met je eigen behoeften en, zoveel mogelijk, met die van de werknemer.
Je moet dan binnen een maand na de schriftelijke aanvraag van je werknemer de concrete redenen voor het uitstellen van de uitoefening van de flexibele werkregeling schriftelijk meedelen aan de werknemer.
Als je een tegenvoorstel doet
Je kan een gemotiveerd tegenvoorstel doen bestaande in:
- Een andere flexibele werkregeling
- Of een andere periode voor de uitoefening van de flexibele werkregeling
die beter aansluit bij de behoeften en de werking van de onderneming, waarbij je zo veel mogelijk rekening houdt met de behoeften van de werknemer.
Je moet dit tegenvoorstel binnen een maand na de schriftelijke aanvraag van de werknemer schriftelijk aan de werknemer bezorgen. Hij kan je voorstel aanvaarden of weigeren.
Als je naar aanleiding van je tegenvoorstel een aanpassing van het bestaande werkpatroon van de werknemer overeenkomt met je werknemer, vormt deze aanpassing een flexibele werkregeling.
10. Wat doet Securex voor jou?
Je werknemer dient een aanvraag in maar je weet niet hoe je moet reageren? Vraag advies aan je Securex Legal Advisor op het adres myHR@securex.be.
