Welke regeling is van kracht in het Vlaams Gewest?

Territoriaal toepassingsgebied

Het decreet is van toepassing op elke natuurlijke - of rechtspersoon van wie de exploitatiezetel in de Nederlandstalige regio gevestigd is, met name de provincies Antwerpen, Limburg, Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant, met uitzondering van de faciliteitengemeenten en van Brussel-Hoofdstad.

Materieel toepassingsgebied

Alle door de wet voorgeschreven akten en documenten van de werkgevers en alle documenten bestemd voor hun personeel worden beoogd.

Het Vlaamse decreet is eveneens van toepassing op alle sociale relaties, d.w.z. alle individuele en collectieve contacten, zowel schriftelijk als mondeling, tussen werkgever en werknemer, die rechtstreeks of onrechtstreeks in verband met het werk staan.

Opmerking:  er is geen eensgezindheid in de rechtspraak over de vraag of het taaldecreet enkel van toepassing is voor de werkgevers of ook voor de werknemers. De ene strekking in de rechtspraak stelt dat het decreet enkel geldt in de relatie van werkgever naar werknemer, maar een andere strekking stelt dat ook de werknemer in zijn contacten met de werkgever de taalwetgeving moet naleven.

Te gebruiken taal

Principe

De enige officiële taal die gebruikt mag worden, is het Nederlands. Het gebruik van een andere taal is principe verboden.

 Het decreet bepaalt uitdrukkelijk dat het feit dat de te gebruiken taal het Nederlands is, geen afbreuk doet aan het recht van de werkgever om meertaligheid te eisen van sollicitanten en hun kennis van andere talen te toetsen tijdens de selectieprocedure.

Uitzondering 1 – Grensoverschrijdende tewerkstelling

In een aantal gevallen, meer bepaald wanneer de arbeidsrelatie een grensoverschrijdend karakter vertoont, kan voor de individuele arbeidsovereenkomsten een bijkomende rechtsgeldige versie opgemaakt worden in een andere taal die door beide partijen begrepen wordt. De keuzevrijheid wordt echter beperkt tot de officiële talen van de EU of van één van de lidstaten van de EER.

De gevallen waarin een bijkomende versie in een andere taal opgemaakt kan worden, zijn de volgende:

• De werknemer heeft zijn woonplaats op het grondgebied van een van de andere lidstaten van de Europese Unie of een van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte
• De werknemer heeft zijn woonplaats op het Belgische grondgebied en heeft gebruikgemaakt van zijn recht op vrij verkeer van werknemers of van de vrijheid van vestiging, zoals gewaarborgd door de Europese wetgeving
• De werknemer valt onder het vrij verkeer van werknemers op grond van een internationaal of supranationaal verdrag

Belangrijk om weten is, dat zelfs in gevallen van grensoverschrijdende tewerkstelling er steeds een Nederlandstalige arbeidsovereenkomst opgesteld moet worden. De anderstalige versie van de arbeidsovereenkomst is immers een bijkomende versie.  Het decreet bepaalt bovendien uitdrukkelijk dat in geval van verschillen tussen beide versies van de arbeidsovereenkomst de Nederlandstalige versie de voorrang heeft.

Opmerking: op 22 januari 2016 heeft het Arbeidshof van Brussel een interessant arrest geveld over de taalwetgeving. In deze zaak had een onderneming met een vestigingseenheid in het Vlaams Gewest een heel aantal documenten, maar niet de individuele arbeidsovereenkomst, in het Engels opgesteld. Het Hof heeft geoordeeld dat deze documenten niet nietig waren (hoewel het Vlaams taaldecreet bepaalt dat voor andere sociale documenten dan de arbeidsovereenkomst het Nederlands de enige geldige taal is) omwille van het feit dat de arbeidsrelatie een grensoverschrijdend karakter had. Het Hof haalde aan dat enerzijds de onderneming in kwestie deel uitmaakte van een internationale groep en anderzijds de werknemer zelf de dubbele nationaliteit, Spaans-Nederlands, had. Ondanks dit arrest raden we u toch aan om steeds de nodige voorzichtigheid aan de dag te leggen.

Uitzondering 2 - Verplichte vertaling

In bepaalde gevallen  moet er een vertaling in één of meerdere talen bij de Nederlandse versie van de geschreven documenten gevoegd worden. 

Dit is het geval indien de samenstelling van het personeel dit rechtvaardigt en er een unanieme aanvraag is van de vertegenwoordigers van de werknemers in de ondernemingsraad, van de vakbondsafvaardiging of, bij ontstentenis van beide, op verzoek van een vakbondsafgevaardigde.

Deze vraag moet, op straffe van nietigheid, schriftelijk gesteld worden en geldt voor 1 jaar. Bovendien moet de werkgever ze aan het Toezicht op de sociale wetten betekenen.

Het decreet bepaalt uitdrukkelijk dat in geval van verschillen tussen beide versies van de documenten de Nederlandstalige versie de voorrang heeft.

Sancties

Nietigheid

Behalve in de bovengenoemde uitzonderingsgevallen, worden alle akten en documenten die niet in het Nederlands opgesteld zijn, geacht nooit bestaan te hebben. Zij zijn nietig en deze nietigheid moet van rechtswege door de rechter vastgesteld worden. De vaststelling van deze nietigheid mag de werknemer evenwel geen schade toebrengen. 

De nietige documenten moeten vervangen worden, maar deze vervanging heeft geen terugwerkende kracht.

Opgelet! Het gaat hier om een absolute nietigheid: zowel het document zelf als de inhoud ervan zijn nietig en worden als onbestaande beschouwd.

Voorbeeld: wanneer een werkgever een ontslagbrief opmaakt in de foute taal, is deze brief nietig, zowel qua vorm als naar inhoud. De werknemer die een opzegvergoeding wenst te eisen, zal aan de hand van andere zaken moeten kunnen aantonen dat de werkgever de wil had om te verbreken. Hij kan zich niet op de nietige brief beroepen, omdat die geacht wordt nooit bestaan te hebben.

Opgelet!  het Vlaams decreet voorziet dat de vaststelling van nietigheid geen schade mag toebrengen aan de werknemer. Dat betekent evenwel niet dat de werknemer mag kiezen voor de volledige nietigheid of de gedeeltelijke nietigheid van een document (d.w.z. enkel de zaken die in zijn nadeel zijn er uitpikken en aanvechten op basis van de taalwetgeving).

In het verleden heeft de rechtspraak deze vorm van “cherrypicking” nog toegelaten, maar een arrest van het Arbeidshof van Brussel heeft nu een rem gezet op deze praktijk. (Arrest van het Arbeidshof van Brussel van 2 juli 2019).

Het Hof diende zich te buigen over de vraag van een werknemer met betrekking tot de toepassing van een loonbonusplan dat in het Engels was opgesteld en dus nietig was. De werknemer vroeg de toepassing van de bepalingen van dat plan die voordelig waren voor hem, doch vroeg het Hof tegelijk om een aanwezigheidsvoorwaarde waaraan hij niet voldeed - en waardoor hij niet in aanmerking kwam voor een loonbonus - terzijde te schuiven.

Het Hof oordeelde dat de nietigheid van het document niet tot resultaat kon hebben de werknemer toe te laten zich te verrijken, en voordelen te bekomen waar hij geen aanspraak op had kunnen maken in geval van een plan opgesteld in het Nederlands. Het Hof oordeelde eveneens dat de bepalingen van eenzelfde document een geheel vormen en aldus niet verschillend kunnen worden behandeld.

Boetes

Strafrechtelijke (geldboete van 400 tot 4.000 euro) en administratieve (boete van 100 tot 1.000 euro) sancties zijn eveneens voorzien.

De vermelde geldboetes werden reeds met de opdeciemen vermenigvuldigd (dus x 8).