Er is een verschil tussen de definitie van nachtarbeid en de arbeidsregeling met nachtprestaties:
- Nachtprestaties zijn prestaties tussen 20 uur en 6 uur.
- Arbeidsregeling met nachtprestaties is beperkter dan nachtprestaties en bestaat uit de prestaties die gewoonlijk geleverd worden tussen 24 uur en 5 uur.
Nachtarbeid is in principe verboden. Dit betekent dat een werknemer kan weigeren om te werken na 20 uur want dit is verboden.
De wet stelt evenwel een aantal afwijkingen toe op dit verbod en laat nachtarbeid toe voor bepaalde ondernemingen, voor het uitvoeren van bepaalde werken, economische redenen of noodzakelijke arbeidscontinuïteit, of in bepaalde sectoren op basis van een Koninklijk besluit in de sector.
In deze situaties kan een arbeidsregeling met nachtprestaties ingevoerd worden. Dit is arbeid die gewoonlijk (dus niet indien dit uitzonderlijk is) geleverd wordt tussen 24 uur (middernacht) en 5 uur ’s ochtends) voor zover een bijzondere procedure voor de invoering van een arbeidsregeling met nachtprestaties wordt gevolgd. Deze bijzondere procedure bestaat onder meer uit een overlegprocedure en het toepassen van begeleidingsmaatregelen.
Bijgevolg vallen werknemers die uitsluitend werken tussen 6 uur en 24 uur of van wie de arbeidsprestaties gewoonlijk om 5 uur beginnen, niet onder de bijzondere procedure voor de invoering van een arbeidsregeling met nachtprestaties.
Daarnaast is er ook een mogelijkheid om arbeidsregeling met nachtprestaties in te voeren in het kader van de nieuwe arbeidsregelingen (gekend onder de “grote flex”) waarbij eveneens een procedure voor invoering moet gevolgd worden die verschillend is van de voorgaande.
Opgelet: een arbeidsregeling met nachtprestaties kan enkel ingevoerd worden indien aangetoond wordt dat dit noodzakelijk is voor de activiteit en dat de reden voor die invoering door de wet wordt beoogd. Zie verder de vraag ‘Nachtarbeid toegestaan – organisatorische noodzaak of economische redenen’.