Hierna geven we een overzicht van de verplichtingen van de werkgever. We raden aan om contact op te nemen met de interne en/of externe diensten voor preventie en bescherming op het werk voor een uitvoerige analyse van de verplichtingen die de werkgever moet naleven bij activiteiten die door middel van nachtarbeid of ploegenarbeid worden verricht.
Nachtarbeid en ploegenarbeid zijn activiteiten met een welbepaald risico
Nachtarbeid wordt beschouwd als een activiteit met een welbepaald risico. Het loutere feit dat de arbeid ‘s nachts wordt uitgevoerd, vormt als dusdanig een risico. Naast dat risico dat inherent is aan de arbeidsregeling, kunnen de aard van de activiteit en van de taken andere risicofactoren toevoegen.
‘Ploegenarbeid’ is een wijze van organisatie van de arbeid in ploegen, waarbij werknemers na elkaar op dezelfde werkplek werken, volgens een bepaald rooster.
Dat kan bij toerbeurt zijn (de werknemer stapt van de ene naar de andere ploeg over volgens een beurtrol: x weken/dagen in de ochtendploeg en vervolgens x weken/dagen in de nachtploeg), continu of niet-continu (al dan niet weekendwerk).
Risicoanalyse
Aangezien nachtarbeid en ploegenarbeid activiteiten met een welbepaald risico zijn, moet de werkgever de bevoegde preventiediensten opdragen om een specifieke risicoanalyse uit te voeren. Op basis van de resultaten van deze risico analyse moet de werkgever de nodige preventiemaatregelen nemen.
Er moeten specifieke beschermingsmaatregelen worden getroffen als de arbeidsregeling wordt toegepast op een zwangere werkneemster.
Voorafgaande en periodieke gezondheidsbeoordeling
Bij de indienstneming moet een werknemer die wordt in dienst genomen om in het kader van een arbeidsregeling met nachtprestaties (gewoonlijke prestaties tussen 24 uur en 5 uur) of ploegenarbeidsregeling te werken, een voorafgaand gezondheidsonderzoek ondergaan. Dit geldt ook voor stagiairs en studenten die in het kader van die regelingen mogen werken (minderjarigen die ouder zijn dan 16 jaar).
Een werknemer die is tewerkgesteld in een arbeidsregeling met nachtprestaties of ploegenarbeidsregeling moet een periodieke gezondheidsbeoordeling ondergaan. Naargelang het geval moet dit onderzoek jaarlijks driejaarlijks worden uitgevoerd.
Organisatie van de preventiediensten
Volgens de cao nr. 46 moeten werknemers die nachtarbeid of ploegenarbeid verrichten, recht hebben op dezelfde welzijnsmaatregelen als de andere werknemers.
Dat impliceert dat de werkgever ervoor moet zorgen dat:
- De interne en externe preventiediensten voldoende beschikbaar zijn tijdens de arbeidsregeling met nachtprestaties
- De medische onderzoeken worden uitgevoerd tijdens de gewoonlijke arbeidsregeling met nachtprestaties
Informatie
De werkgever moet de werknemers bepaalde informatie bezorgen over de aard van de risico’s en de bereikbaarheid van de preventiediensten.