Principe
De wettelijke bepalingen betreffende de zondagarbeid zijn van toepassing op alle bezoldigde werknemers (arbeiders, bedienden, handelsvertegenwoordigers, dienstboden, studenten) en de werkgevers die hen tewerkstellen uit de privé sector
Ook alle andere personen die, anders dan met een arbeidsovereenkomst, arbeidsprestaties verrichten onder het gezag van een ander persoon zijn gebonden door bepalingen. Dit is onder andere het geval voor de personen tewerkgesteld met:
- een startbaanovereenkomst;
- een leerovereenkomst;
- een industriële overeenkomst
- een IBO-overeenkomst;
- een overeenkomst dienstencheques;
- een PWA-overeenkomst;
- een GESCO overeenkomst
- een arbeidsovereenkomst met het OCMW (artikel 60)
- een beroepsinlevingsovereenkomst;
- een overeenkomst van betaalde sportbeoefenaar;
- een overeenkomst van binnenschipper;
- en de vrijwilligers.
Gedurende de periode waarin de uitzendkracht bij de gebruiker werkt staat deze in voor de toepassing van de bepalingen van de wetgeving inzake de zondagarbeid.
Uitsluitingen
Op de volgende werknemers is het verbod op zondagarbeid niet van toepassing. Dat betekent dat ze zonder voorafgaande toelating zondagarbeid mogen verrichten. Het gaat om volgende personen:
- het personeel tewerkgesteld in de openbare sector [1];
- het personeel tewerkgesteld in familieondernemingen [2];
- het varend personeel (van visserijbedrijven, personeel tewerkgesteld aan werken van vervoer te water (met uitzondering van de binnenschippers) en personeel tewerkgesteld aan werken van vervoer in de lucht);
- de huisarbeiders [3];
- de artsen, veeartsen, tandartsen, de geneesheren-specialisten in opleiding en de studenten-stagiairs, die zich voorbereiden op de uitoefening van de beroepen van arts, veearts en tandarts [4];
- het personeel tewerkgesteld in onderwijsinstellingen [5].
Opgelet! In tegenstelling tot de bepalingen inzake de arbeidsduur (dag- en weekgrenzen, overloon, inhaalrust,nachtarbeid…) zijn de bepalingen inzake de zondagsrust wel van toepassing op de dienstboden, handelsvertegenwoordigers en het personeel bekleed met een leidinggevende functie of vertrouwenspost [6].
[1] De personen tewerkgesteld door het Rijk, de provinciën, de gemeenten, de openbare instellingen die er onder ressorteren en de instellingen van openbaar nut, met uitzondering van zij die tewerkgesteld worden door instellingen die een industriële of commerciële activiteit uitoefenen of instellingen die geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging verlenen.
[2] Dit zijn eenmanszaken, geleid door vader, moeder of voogd waar alleen de kinderen, stiefkinderen of pleegkinderen worden tewerkgesteld. Indien slechts uitzonderlijk iemand vreemd aan de familie wordt tewerkgesteld (bv. om een ziekte of andere afwezigheid op te vangen), zal de onderneming het karakter van familieonderneming niet verliezen. De relatie tussen ouder en kind is niet noodzakelijk een gezagsrelatie en de wetgever laat de partijen hier vrij om te bepalen wat kan en niet kan inzake de arbeidsduur.
[3] Dit is omdat de huisarbeider zelf zijn arbeidstijd regelt en de werkgever hierop geen toezicht kan uitoefenen. Daarom kan de werkgever van deze huisarbeiders ook niet gesanctioneerd worden voor inbreuken op de zondagsrust. Telewerk is een bijzondere vorm van huisarbeid. Het was de bedoeling van de sociale partners om de Arbeidswet van 16 maart 1971 ook op hen toe te passen. Door een hiaat in de wetgeving is dit vandaag echter (nog) niet het geval. Zij vallen dus strikt genomen buiten het verbod van zondagarbeid.
[4] In zover zij onder het gezag van een werkgever werken.
[5] Ongeacht of deze erkend of gesubsidieerd zijn.
[6] Voor meer info over deze uitzonderingen, zie onze fiche "Arbeidsduur – Algemeen overzicht: Wie is onderworpen aan de bepalingen betreffende de arbeidsduur?”.