In een cao worden de loon- en arbeidsvoorwaarden geregeld. Een cao moet aan bepaalde voorwaarden voldoen om als cao beschouwd te worden.
Hierbij maakt men een onderscheid tussen twee types van bepalingen:
- Normatieve bepalingen
- Bindende of obligatoire bepalingen.
Normatieve bepalingen?
De normatieve bepalingen van een cao hebben tot doel de individuele en collectieve betrekkingen tussen werkgevers en werknemers vast te stellen.
Deze normatieve bepalingen zijn bindend voor derden die geen partij zijn bij de cao.
Individuele normatieve bepalingen
Individuele normatieve bepalingen hebben betrekking op de individuele relatie tussen een werkgever en de werknemers. Het gaat meer bepaald om arbeids- en loonvoorwaarden.
Voorbeelden: loonschalen, beroepsclassificatie, opleiding, loonindexering, arbeidsduur, eindejaarspremie, toekenning van aanvullende voordelen op het gebied van sociale zekerheid, plaats en organisatie van het werk,…
Deze individuele normatieve bepalingen maken deel uit van de arbeidsovereenkomst van elke betrokken werknemer. Dat heeft tot gevolg dat:
- De individuele arbeidsovereenkomst impliciet wordt gewijzigd of aangevuld door een cao
- De gewijzigde individuele arbeidsovereenkomst van toepassing blijft zelfs wanneer de geldigheidduur van de cao is overschreden en dit tot een nieuwe cao wordt afgesloten
- De bepalingen van de individuele arbeidsovereenkomst die in strijd zijn met die van de cao nietig zijn. De bepalingen van de cao moeten dan worden toegepast, want de cao is de hogere norm
Collectieve normatieve bepalingen
Collectieve normatieve bepalingen hebben betrekking op de collectieve arbeidsrelaties binnen de sector of de onderneming.
Voorbeelden: veiligheidsnormen, vakantieperiodes, verzoeningsprocedures op het niveau van de onderneming, het statuut van de vakbondsafvaardiging, de bepalingen met betrekking tot de werking en de bevoegdheden van de OR (ondernemingsraad) en het CPBW (comité voor preventie en bescherming op het werk).
Bindende of obligatoire bepalingen?
De bindende bepalingen van een cao roepen rechten en plichten tussen de overeenkomstsluitende partijen in het leven.
Ze worden onderverdeeld in 2 categorieën:
Expliciete bindende bepalingen
De partijen kunnen hun gemeenschappelijke rechten en plichten vaststellen in een cao.
Voorbeelden: verplichting om een stakingsaanzegging van een bepaalde duur te doen, verlenging en opzegging van de cao,….
Impliciete bindende bepalingen
Bepaalde bindende bepalingen zijn inherent aan elke cao. Het betreft de informatieplicht, de verplichting tot loyale uitvoering en de plicht van sociale vrede.
De informatieplicht is de plicht die wordt opgelegd aan de ondertekenende partijen om hun basis in te lichten over het bestaan, de inhoud en de draagwijdte van de cao die ze hebben gesloten.
De verplichting tot loyale uitvoering verplicht de ondertekenende partijen ertoe hun leden te overtuigen om de cao te aanvaarden en toe te passen.
De plicht tot sociale vrede impliceert dat de partijen geen acties mogen ondernemen die in strijd zijn met de cao tijdens de geldigheidsperiode ervan. Het gaat bijvoorbeeld over bijkomende looneisen terwijl hierover afspraken werden gemaakt.
Deze drie verplichtingen zijn middelenverbintenissen en geen resultaatsverbintenissen.