Hoe is de ondernemingsraad samengesteld?

De raad is samengesteld uit twee partijen:

• Enerzijds, de door de werkgever uit het leidinggevend personeel aangestelde afgevaardigden
• En anderzijds, de door de werknemers van de onderneming verkozen afgevaardigden

De werkgeversafvaardiging

De werkgeversafvaardiging is samengesteld uit het ondernemingshoofd en één of meerdere door hem aangewezen effectieve en plaatsvervangende afgevaardigden die bevoegd zijn om hem te vertegenwoordigen en te verbinden op grond van de leidinggevende functie die zij in de onderneming uitoefenen.

De lijst van de leidinggevende functies is vastgelegd in de procedure van de sociale verkiezingen [1]. Alleen personen die een op deze lijst vermelde functie uitoefenen, kunnen de werkgever geldig vertegenwoordigen op de bijeenkomsten van de OR.

Het mandaat van de werkgeversafgevaardigde duurt 4 jaar . De afgevaardigde blijft in functie tot de datum waarop het nieuwe OR, dat bij de volgende sociale verkiezingen gekozen wordt, geïnstalleerd wordt. De werkgever kan echter gemakkelijk een zetelende werkgeversvertegenwoordiger vervangen door één van de personen die op de lijst staat van de personen met een leidinggevende functie of één van de personen die een van de leidinggevende functies uitoefent die in de loop van de verkiezingsprocedure bepaald zijn.

De werkgeversvertegenwoordigers genieten niet van een bijzondere ontslagbescherming.

Het aantal werkgeversafgevaardigden mag niet groter zijn dan dat van de personeelsafgevaardigden.

Het ondernemingshoofd of een door hem behoorlijk gevolmachtigde vertegenwoordiger is de voorzitter van de OR. Het moet in ieder geval gaan om iemand die de werkgever kan vertegenwoordigen en verbinden. Hij moet namens de werkgever kunnen spreken. Hij leidt de debatten en ziet toe op het goede verloop van de bijeenkomst.

De werknemersafvaardiging

Mandaat

De werknemersafgevaardigden van de onderneming worden bij de sociale verkiezingen en volgens bijzondere procedures verkozen.

Het  aantal mandaten en de verdeling ervan onder de verschillende werknemerscategorieën (arbeiders, bedienden, kaderleden, jonge werknemers) hangt af van de omvang van de onderneming en van het aantal werknemers dat per categorie in de onderneming tewerkgesteld is. Bij elk effectief mandaat behoort een plaatsvervangend mandaat.

Het aantal effectieve personeelsafgevaardigden mag niet minder bedragen dan 2.

Vervanging van een gewoon lid door een plaatsvervangend lid

Het plaatsvervangend lid krijgt zitting ter vervanging van een gewoon lid:

• Indien het gewoon lid verhinderd is
• Indien het mandaat van het gewoon lid een einde neemt om één van de hierna vermelde redenen (behalve bij niet-herverkiezing); in dat geval voltooit het plaatsvervangend lid het mandaat en de niet-verkozen kandidaat van dezelfde categorie en dezelfde lijst die als eerstvolgende niet-verkozen kandidaat is opgenomen in het proces-verbaal wordt plaatsvervanger

Bescherming tegen ontslag

De werknemersafgevaardigden in de OR en de niet-verkozen kandidaten voor de OR genieten van een welbepaalde bescherming tegen ontslag. Ze kunnen bijgevolg slechts in zeer specifieke gevallen, en mits een bijzondere procedure, ontslagen worden.  Als de werkgever de bepalingen inzake de ontslagbescherming niet naleeft, moet hij de betrokken werknemer een hoge beschermingsvergoeding uitbetalen.

Einde van het mandaat

Het mandaat van de effectieve of plaatsvervangende personeelsafgevaardigde eindigt in de volgende gevallen:

• Wanneer het lid niet wordt herverkozen [2]
• Wanneer de betrokkene geen deel meer uitmaakt van het personeel
• Bij ontslagneming;
• Wanneer de betrokkene geen lid meer is van de werknemersorganisatie die zijn kandidatuur heeft voorgedragen
• In geval van intrekking van het mandaat wegens ernstige tekortkoming, uitgesproken door het bevoegde rechtscollege, op verzoek van de werknemersorganisatie die zijn kandidatuur heeft voorgedragen
• Indien de betrokkene niet meer behoort tot de categorie van werknemers waartoe hij behoorde op het ogenblik van de verkiezingen, tenzij de organisatie of haar volmachthebber die de kandidatuur heeft voorgedragen, het behoud van het mandaat meedeelt bij een ter post aangetekend schrijven, gericht aan de werkgever (dit geldt niet voor de jonge werknemers)
• Zodra de werknemer deel uitmaakt van het leidinggevend personeel
• In geval van overlijden

De secretaris

Het secretariaat van de vergaderingen wordt waargenomen door een lid van de werknemersvertegenwoordiging. Hij wordt gekozen en voorgedragen door de werknemersafvaardiging [3]. Hij moet over de nodige tijd en faciliteiten kunnen beschikken om zijn opdracht behoorlijk uit te voeren.

De lijst van de taken van de secretaris voor wat de organisatie van de vergaderingen van de OR betreft, vindt u onder de vraag “Hoe werkt de ondernemingsraad?”.

Bijstand van deskundigen

Taak van de deskundige

In bepaalde door het huishoudelijk reglement voorziene gevallen kunnen de leden van de OR zich laten bijstaan door deskundigen:

• Voor het uitvoeren van studies of navorsingsopdrachten in verband met de meegedeelde economische en financiële inlichtingen
• Voor het verkrijgen van nadere informatie over de technische aspecten van deze inlichtingen wanneer de werkgevers- of werknemersafvaardiging dit nuttig acht

Formaliteiten

Om de bijstand van een deskundige in te roepen, moeten bepaalde formaliteiten nageleefd worden. Er moet hierbij een onderscheid gemaakt worden tussen 3 gevallen:

• Wanneer de deskundige met een studieopdracht wordt belast, moeten beide afvaardigingen (werkgever en werknemers) het eens zijn
• Wanneer een afvaardiging een deskundige op de vergadering van de OR wil uitnodigen om technische toelichting te bekomen, moet ze de OR hierover inlichten. De andere afvaardiging kan de tussenkomst van de deskundige weigeren indien ze menen dat deze persoon onbekwaam of niet gekwalificeerd is om als deskundige op te treden. Tegen het principe zelf van de deelneming van een deskundige aan de vergadering, kunnen de afvaardigingen geen tegenwerping maken. Dezelfde afvaardiging kan de afwezigheid van een deskundige slechts twee maal na elkaar weigeren.  Als de onenigheid blijft voortbestaan, moet een bijzondere procedure gevolgd worden
• Op voorbereidende vergaderingen van de personeels- of werkgeversafvaardiging kan zonder formaliteiten een deskundige uitgenodigd worden

[1] De lijst van de leidinggevende functies kan enkel via een specifieke procedure gewijzigd worden. 

[2] In dit geval kan de bescherming nog van toepassing zijn. De kandidaten die zich als werknemersvertegenwoordigers in de OR aanbieden, genieten immers een ontslagbescherming, ongeacht of ze al dan niet verkozen worden. Indien de kandidaat niet verkozen wordt en het betreft zijn/haar eerste kandidatuur, is de bescherming gelijk aan die van de verkozen kandidaten, dus gedurende 4 jaar. De bescherming van de kandidaat die vruchteloos aan ten minste twee verkiezingen deelneemt, verstrijkt wel al 2 jaar na de aanplakking van de resultaten van de tweede verkiezing.

[3] Het gaat hier om een belangrijk verschil met de organisatie van het CPBW, waarin het secretariaat wordt waargenomen door de preventieadviseur van de onderneming.