Geen greintje schrik
Toegegeven: meisjes aanmoedigen om te durven ondernemen en rollenpatronen te doorbreken, is niet gemakkelijk! Hoewel veel vrouwen meer voldoening halen uit ondernemerschap dan uit loondienst, zijn ze bijna even talrijk om de belemmeringen op te sommen om zich in zo’n avontuur te storten. Sommige drempels zijn heel concreet, bijvoorbeeld het financiële aspect of het evenwicht met het gezinsleven. Toch is het échte obstakel vaak eerder van psychologische aard. We hebben het dan over faalangst of schrik voor het onbekende. Deze angsten zijn meestal irrationeel als we kijken naar het opleidingsniveau en de competenties van het merendeel van de starters. Dat blijkt ook uit het aandeel aan vrouwelijke studentes dat hoger geschoold is.
Uit de comfortzone
We merken minder specifieke vrouwelijke of mannelijke kenmerken op in hoe bedrijven worden geleid. Er bestaan daarentegen wel motivaties en belemmeringen voor start-ups die zich toespitsen op vrouwen. Het verschil tussen mannen en vrouwen komt vooral naar boven bij de opstart. Vrouwen voelen zich minder gelegitimeerd, durven minder snel de stap te wagen. Het collectief bewustzijn, hun geschiedenis, opvoeding en cultuur wegen daarbij zwaar door.
“Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht”, houdt het spreekwoord ons voor. De volkswijsheid lijkt ook nu nog altijd sterk verankerd in onze denkbeelden. Maar kunnen we wel spreken over wijsheid als die nood aan zekerheid ons verhindert om te groeien? Angst is gelegitimeerd en soms nuttig, omdat de emotie ons alarmeert voor dreigend gevaar: dat klopt. Maar risicoloos? Dat bestaat niet. We mogen ons ook niet laten verlammen door onze veronderstellingen. Ook al is het soms verleidelijk om álles wat ons schrik aanjaagt over dezelfde kam te scheren en dus te vermijden. Zo lopen we het risico om naast mooie kansen te grijpen. Waarom zou je jezelf een fantastische strandvakantie ontzeggen onder het voorwendsel van vliegangst? Zeg je nee tegen je vrijheid omdat je bang bent om te sterven in een auto-ongeval? Dat is stom, toch? Hetzelfde geldt voor onze angst die ons verhindert om te ondernemen hoewel we er zin in hebben. Meer nog: de vaardigheid om risico’s te herkennen en ze te leren beheersen is een onontbeerlijke troef in de bedrijfswereld.
Zaken die vrouwen belemmeren versus hun motivatie
Vrouwen hebben het vaak over dezelfde obstakels voor hun businessproject. In de eerste plaats beletten faalangst en de risico’s voor hun gezinsleven hen om tot actie over te gaan. Dat lokt twijfel uit over hun professionele vaardigheden en legt een tekort aan zelfvertrouwen bloot. Daarnaast spelen er sociale factoren mee die overgeërfd zijn gedurende generaties. De vrouw speelt daarbij de hoofdrol binnen het gezin en moet daarin zoveel mogelijk tijd investeren. Ook al zijn de motivaties van toekomstige vrouwelijke ondernemers zeer divers, er is een element dat hen vaak bindt: de nood om zichzelf te uiten en te realiseren. En op zoek te gaan naar een betere manier om hun vaardigheden te benutten.
Waarom ik niet?
Vrouwen zijn ‘van nature’ niet minder ambitieus dan mannen. Ondernemingszin: dat leer je. Momenteel duiken heel concrete initiatieven rond deze kwestie op – vooral in het onderwijs en de media.
De school speelt ongetwijfeld een sleutelrol in de impuls voor toekomstige ondernemers: van de lagere school tot de universiteit. De onderwijswereld moet ervoor zorgen dat jongeren zich bewust worden van de ondernemerscultuur. Hen tonen hoe ondernemerschap voor meisjes én jongens een bereikbaar professioneel spoor is dat voldoening geeft. Dat kan onder andere door te tonen hoe divers en gevarieerd vrouwelijk ondernemerschap kan zijn. En door te werken aan de ontwikkeling van vaardigheden speciaal voor vrouwelijke ondernemers. Voorbeelden? Zelfvertrouwen, creativiteit, proactiviteit, competitiegeest, zin voor verantwoordelijkheid, initiatief en risicobereidheid. Omdat de school ‘roepingen’ moet uitlokken, is het belangrijk dat ze ook meisjes zin geeft en wijst op de mogelijkheden om voor traditioneel mannelijke beroepen te kiezen – bijvoorbeeld in wetenschappelijke, technische of technologische richtingen.
Beeldvorming van de vrouwelijke ondernemer in de media
Ook de media, alomtegenwoordig in ons leven, kunnen bijdragen aan een mentaliteitswijziging. En zo jonge en minder jonge vrouwen aansteken met het ondernemersvirus. Hoe? Door de mist op te trekken rond het opzetten van een onderneming. En de duidelijke boodschap over te brengen: een vrouwelijke ondernemer is een ondernemer als een ander, en geen speciaal geval. Succesverhalen onder de aandacht brengen, waarde hechten aan de expertise van vrouwelijke ondernemers, getuigenissen van vrouwelijke bedrijfsleiders uitbrengen … Het zijn maar enkele pistes die kunnen worden bewandeld om vrouwelijke ondernemers in wording een duwtje in de rug te geven. Niets werkt beter dan succesverhalen van inspirerende leidsters om twijfelaars over de streep te trekken.
Netwerk je mee?
Bij te veel vrouwen blijft het verlangen om te ondernemen steken in de droomfase. Daarin komt nu verandering, bijvoorbeeld dankzij vrouwelijke netwerken. Natuurlijk is ondernemen voor een vrouw niet altijd een pad dat over rozen gaat, net zoals het dat voor een man niet is. Maar de netwerken zijn er in het werkveld. En bewijzen dat het ondernemerschap echte carrièrekansen voor vrouwen in petto heeft: om zichzelf te ontplooien en uit te dagen door berekende risico’s te nemen. “Als zij het doen, waarom jij dan niet?”, zegt Bénédicte Philippart de Foy. Het netwerk Femmes Actives en Reseau (F.A.R.), dat ik in 2005 lanceerde, is het levende bewijs dat vrouwen vandaag ondernemen, dat ze hun lot in eigen handen nemen en dé rol van hun leven spelen. Met geluk en succes als sleutelelementen. Dit zijn getalenteerde, dappere vrouwen die verschillende parcours bewandelen en diverse achtergronden hebben. Want vrouwelijk ondernemerschap laat zich niet in één succesformule gieten.
De toekomst van vrouwen die hun eigen zaak willen opstarten, steunt uiteraard op netwerking. Die zorgt ervoor dat iedereen heel concreet kan ontdekken dat zelf ondernemen een realiseerbaar avontuur is, maar dat het ook interessant en bevredigend is, én loont. “Een van de sleutels tot succes? Zich van bij de start goed laten omringen om een project op poten te zetten dat steek houdt”. Netwerkevents in het teken van vrouwelijk ondernemerschap zijn dus dé plaats om de talloze begeleidingstools en -diensten voor toekomstige onderneemsters in de kijker te zetten. En om zo uit de startblokken te komen, zonder opgetrokken remmen.
