Zoals bij elk ondernemersproject moeten drie voorwaarden samen vervuld zijn vooraleer een financiering mogelijk is:
- een goed idee en competente projectuitvoerders
- een duidelijk en realistisch businessplan
- minimale kapitaals- en maximale tijdsinvestering van de kant van de projectuitvoerders.
De financiering van een coöperatief project verloopt – door de aard zelf van dit model – een beetje speciaal. Wij bespreken hier enkele specifieke kenmerken.
Heeft uw project weinig kapitaal nodig? Dan kunnen de oprichters het opstarten met eigen middelen. In dat geval staat het project in een eerste fase niet open voor nieuwe coöperanten. Hebt u wel veel kapitaal nodig om uw project te lanceren? Dan kunt u een beroep doen op investeringsgeld (privé of openbaar) en uw voordeel doen met een financiële overheidstussenkomst voor coöperatieven, zoals het Waalse Brasero.
Beroep op privémiddelen
Dit is een belangrijke stap in het leven van een coöperatieve onderneming. Het gaat om het ogenblik waarop u een beroep doet op financiële steun van familie, vrienden en kennissen. Maar een coöperatieve investering verloopt anders dan andere investeringen. Eigenlijk stelt u personen die overtuigd zijn van uw project voor om aandelen van uw bedrijf te kopen. Dat biedt hen uitzicht op een eventueel dividend zoals een ‘klassieke’ aandeelhouder dat ontvangt. Bij een coöperatief aandeel is het dividend meestal wel beperkt tot 6 procent.
Dit aspect van een coöperatieve verschilt van een klassiek aandeel omdat de coöperanten de kans krijgen om een actieve rol te spelen in de uitwerking van het project. De governance-principes die gelden voor coöperatieve ondernemingen voorzien erin dat iedere aandeelhouder deelneemt aan de algemene vergadering en zich daar laat horen. Coöperatieven passen vaak het systeem ‘één persoon = één stem’ toe.
Zo hebt u als aandeelhouder het recht om concreet te participeren in de werking van het bedrijf. Een coöperatieve die een beroep doet op privékapitaal, heeft toegang tot een financieringsbron van eigen middelen (aandelen in de coöperatieve) die ze van een beperkte groep betrekt. Voldoet uw coöperatieve aan een van de volgende vier voorwaarden? Dan hoeft u geen extra stappen te zetten om een beroep te doen op kapitaal. De voorwaarden zijn:
- U richt zich uitsluitend tot gekwalificeerde investeerders.
- U richt uw oproep tot minstens 150 personen.
- De participatie bedraagt minstens 100.000 euro per investeerder.
- Het gezochte bedrag is in totaal lager dan 100.000 euro.
Openbare oproep voor financiering
Bij een openbare oproep voor financiering zoekt een coöperatieve de eigen middelen (aandelen in de coöperatieve) bij een breed publiek.
Heeft uw project veel kapitaal (en inzet) nodig? Dan kunt u zich met een openbare financieringsoproep richten tot het brede publiek. U stelt mensen voor om in uw project te participeren en om het financieel te ondersteunen door een of meer aandelen van uw coöperatieve te kopen. Dit soort oproepen komt bijvoorbeeld voor bij de financiering van immobiliëncoöperatieven.
Sommige coöperatieve bedrijven werken daarbij in twee stappen. Ze beginnen met een oproep voor privéfinanciering omdat bij de start maar een beperkt kapitaal nodig is. Na de lancering van het project en de eerste successen moet de coöperatieve groeien en zich ontwikkelen. Dat is een goed moment om een beroep te doen op publieke financiering om zo grotere bedragen op te halen. Maar dat is tegelijk hét moment om een project uit te bouwen van een beperkte opzet naar een project in volle groei. Nieuwe coöperanten zijn niet alleen belangrijk om die groei te financieren, ze zijn ook essentieel voor de ontwikkeling van uw activiteiten. Ze zijn nieuwe ambassadeurs die uw project ondersteunen en zich ervoor engageren. Want úw project is nu ook hún project.
Publieke geldmiddelen mobiliseren? Een krachtig symbool
De openbare of privéoproep voor financiering is een sterk signaal voor de levensvatbaarheid van uw project. Het is een belangrijke hefboom voor verdere groei. Overtuigt u een kleiner of groter aantal personen om in uw project te investeren en aandelen te kopen? Dat bewijst dat die mensen geloven in uw persoon, uw project en uw diensten. Ze worden uw belangrijkste klanten en uw meest fervente ambassadeurs. Want uw coöperanten zijn geen gewone aandeelhouders. Zij investeren niet alleen hun kapitaal, maar steken ook energie in de ondersteuning en ontwikkeling van het project.
Dit symbool van levensvatbaarheid wordt op zijn beurt een hefboom voor de investeerders. U overtuigt tientallen (of honderden) mensen om in uw project te investeren. Dat maakt het veel gemakkelijker om daarna ook financiële instellingen over de streep te trekken voor een investering in uw project.
Taxshelter voor start-ups
Hebt u nog een laatste argument nodig om uw onbesliste kandidaat-coöperanten te overtuigen? Gebruik dit dan: “Wanneer u in mijn coöperatieve investeert, geniet u een belastingaftrek van 45 procent op het geïnvesteerde bedrag.” Inderdaad, wie investeert in een coöperatieve (met uitzondering van immobiliëncoöperatieven) die beantwoordt aan de definitie van een kmo of een microbedrijf, geniet een belastingverlaging van 45 procent op het geïnvesteerde bedrag (beperkt tot de eerste 250.000 euro die hij in uw project investeert).
De bedoeling van deze maatregel? Privékapitaal mobiliseren als risicokapitaal in kleine ondernemingen, inclusief coöperatieven. U moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen, zoals een plafond van 250.000 euro opgehaald kapitaal en de verplichting voor de coöperant om zijn aandelen minstens 4 jaar in het bedrijf te laten.
Financiering van coöperatieven
In Wallonië: Brasero
Lukt het u om uw coöperanten te overtuigen om een bedrag tussen 30.000 en 200.000 euro in uw project te investeren? Dan maakt Brasero het u mogelijk om hun inzet te verdubbelen met een maximale extra financiering van 200.000 euro. Meer informatie op brasero.org.
In het Brussel Hoofdstedelijk Gewest: COOP US
Dit platform hanteert hetzelfde principe als Brasero met een plafond van 150.000 euro. Meer informatie op coopus.be.
