De drie oprichters van de Brasserie de la Lesse begonnen eraan in een opwelling. Ze kozen voor een cvba-so, een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid met sociaal oogmerk. Die ondernemingsvorm beantwoordt aan al hun eisen: de oprichters delen de verantwoordelijkheid, het kapitaal is variabel en er heerst gemeenschappelijk respect voor de sociale doelstelling die ze vastleggen.
Zeven jaar later is Norbert Buysse – een van de oprichters – daar nog altijd heel blij mee:
“De keuze voor de coöperatieve vorm is een van de sleutels voor het succes van ons project. De vennoten blijven gehecht aan het project. Sommigen gaan ook verder dan puur financiële participatie: ze zijn echt betrokken. Zo konden we van bij de start profiteren van een kweekvijver van talent, zoals een elektricien en een graficus.”
Ongeziene marketingkansen
“Wat vooral van belang is: de coöperanten zorgen mee voor de commercialisering van onze bieren. Ze zijn natuurlijk zelf klant én promoten onze producten in hun kenniskring”, zegt Norbert.
Zowel de kwaliteit als de positionering van de producten vallen in de smaak:
“We voelden dat er op de markt ruimte was voor een 100% biologisch bier, dat we lokaal produceerden op basis van grondstoffen met traceerbare oorsprong. Aan deze ‘strategie’ bleven we tot op de dag van vandaag trouw. We verkopen uitsluitend aan kleine verkooppunten en horecabedrijven – niet via grote distributiekanalen. En we exporteren niet. Onze garantie? Een correcte verkoopprijs met voldoende marge voor de handelaars. De finaliteit is én blijft lokaal!”
Coöperatieve in volle groei
De brouwerij bleef zeven jaar constant groeien met de hulp van de coöperanten. Norbert:
“In 2014 gingen we door een crisisperiode. Productieproblemen en het vertrek van een medeoprichter stelden ons voortbestaan grondig in vraag. Toch waren het diezelfde coöperanten die ons er doorheen hielpen. Zij dachten er niet aan om ons in de steek te laten. Ze stemden in met een kapitaalsverhoging en zorgden er met hun collectief enthousiasme voor dat wij er opnieuw in geloofden.”
We kochten een nieuwe brouwkuip. Later volgde een tweede en een derde. Sowecsom (Waalse financiële partner voor sociale en coöperatieve economie) bracht nieuw kapitaal in. Met een kwaliteitsproduct, financiële ondersteuning en actieve coöperanten nam de Brasserie de la Lesse zo in 2014 een nieuwe vlucht.
In 2018 investeerde de brouwerij opnieuw 1,3 miljoen euro om haar groei te bestendigen. De productiecapaciteit verdubbelde tot meer dan 1300 hectoliter. De brouwerij stelt vier personen tewerk en telt meer dan 300 coöperanten, die nog altijd even gemotiveerd zijn.
Zes lessen uit coöperatief ondernemerschap
- Een coöperatieve ondernemingsvorm is vooral geschikt voor projecten met meerdere oprichters, een beperkt startkapitaal, de wens om de coöperanten actief bij het project te betrekken en een sociaal doel. Zo gaat het project niet overstag als een oprichter vertrekt of wordt vervangen. Want een wisseling bij de aandeelhouders vereist geen wijziging van de oprichtingsakte en veroorzaakt geen problemen bij de terugkoop van aandelen.
- Er is een ‘strategie’ nodig, niet louter een puik of lofwaardig idee. Een lokaal bier brouwen was op zich een prijzenswaardig opzet maar bovendien een goede invalshoek vanuit marketingoogpunt.
- Er is nood aan elkaar aanvullende competenties, vooral op het vlak van teamsturing. Een coöperatieve onderneming vereist medebeheer. Daarvoor is een goed evenwicht tussen de competenties in het leidinggevende team noodzakelijk. Norbert Buysse wijst erop dat de moeilijkheidsgraad van het medebeheer een van de grootste uitdagingen voor het team was. Mensen goed aansturen is een onmisbare eigenschap en wordt allicht vaak genegeerd in een project met meerdere partners.
- De coöperatieve vraagt om een goed beheer. Daarbij hoort een businessplan: u moet mensen overtuigen van de leefbaarheid van uw project, u moet de financiën dag na dag opvolgen, u moet investeren en groeien. Het gaat weliswaar om een coöperatieve met een sociaal oogmerk, maar het blijft bovenal een onderneming.
- De coöperanten zijn de hoeksteen van het model. U moet hen overtuigen om te investeren en hen bij het project betrekken. Zij zijn de beste ambassadeurs van het project.
- Een coöperatieve die met andere coöperatieven samenwerkt? Dat werkt omdat de partners elkaar respecteren en gemeenschappelijke waarden delen. De samenwerking is meteen heel gezond en transparant.