Langdurig absenteïsme? Voorkomen is beter dan genezen

Langdurig absenteïsme nog nooit zo hoog 

Langdurig ziek zijn, of langer dan een jaar afwezigheid wegens medische redenen, neemt sinds 2008 onafgebroken toe. En het einde van deze evolutie is nog lang niet in zicht, integendeel. Eind 2022 stond de teller op 485.000. Om even een vergelijking te maken: op datzelfde moment waren er in België 300.000 werkzoekende werklozen. Hoog tijd om het tij te keren. De eerste stap? Houd de evolutie van lang ziekteverzuim binnen je organisatie in de gaten.  

Vijf redenen om extra waakzaam te zijn voor langdurig zieken 

1. Je medewerker vervangen? Begin er maar aan in tijden van structurele krapte op de arbeidsmarkt. Bovendien ligt de doorlooptijd van vacatures hoger dan voorheen 
2. Verhoogde werkdruk voor je medewerkers. Want doordat zieke medewerkers op korte termijn niet vervangen worden, komt er meer op hun bord. Gevolg? Minder goede klantervaringen 
3. Verhoogde kans dat ook andere collega’s uitvallen. Ook wel het domino-effect genoemd. Een fenomeen dat vooral bij burn-out vaak voorkomt en waarbij in de omgeving van iemand met structurele stress ook andere collega’s plots uitvallen 
4. Negatief effect op je imago als werkgever. Heb je veel langdurig zieken in je organisatie, dan doet dat een alarmbelletje afgaan bij potentiële medewerkers 
5. Extra kosten door de responsabiliseringsbijdrage. Een recente maatregel van de overheid voor werkgevers met meer dan 50 medewerkers bij wie de invaliditeitsratio te hoog ligt. 

Zes tips om je langdurig absenteïsme beter aan te pakken of te voorkomen 

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Maar uiteraard heb je als werkgever niet alles in de hand. Toch bepaalt je absentiebeleid veel. Met onderstaande kapstok kan je het langdurig absenteïsme structureel beheren en indien nodig aanpakken.  

1. Creëer een duidelijk kader 

   Wat verwacht je precies van je afwezige zieke medewerker? Welke afspraken gelden er binnen de organisatie? Wees hier zo transparant mogelijk over. Zo neem je de onzekerheid bij de betrokken medewerker weg én vermijd je verrassingen. 
   
   

2. Blijf in contact met je zieke medewerker 

   Houd het contact met je medewerker warm. Geeft deze aan liever wat afstand te houden, respecteer dat dan. Maar geef wel aan dat je binnen een x-aantal weken opnieuw contact zal leggen. Onthoud dat de eerste zes maanden ziekteverlof cruciaal zijn. Uit onderzoek blijkt immers dat vanaf dan de kans op werkhervatting sterker daalt. 
   
   

3. Bied de mogelijkheid tot aangepast werk 

   Bereid de terugkeer van een langdurig afwezige goed voor. Komt deze medewerker eventueel in aanmerking voor (tijdelijk) aangepast werk? Denk maar aan een flexibeler uurrooster, een andere plaats of werkorganisatie binnen het team. Interessante pistes genoeg. Bespreek deze zeker met de bedrijfsarts. Meer weten over werkhervatting na ziekte? Download het rapport. 
   
   

4. Pak de oorzaken op het werk aan 

   Je medewerkers spenderen het grootste deel van de dag op het werk. Logisch dat je daar bronnen van stress vindt. Denk maar aan een te hoge prestatiedruk of het gevoel van alleen te staan. Als werkgever kan je hier het verschil maken. Herbekijk eventueel de verdeling van taken samen met het team en grijp in voor het te laat is. 
   
   Uit onderzoek van Securex en KU Leuven blijkt dat deze vijf triggers het risico op een burn-out verklaren:
   - Emotionele werkbelasting 
   - Rolconflicten 
   - Werkintensiteit 
   - Privébelasting 
   - Jobonzekerheid 
   
   Wist je trouwens dat de kans op burn-out hoger ligt bij jongere werknemers en bij kort geschoolden? Werknemers jonger dan 25 jaar hebben gemiddeld 2,4 keer meer risico op burn-out dan werknemers ouder dan 54.
   
   

5. Vergroot de veerkracht van je medewerkers 

   Stimuleer bij je medewerkers een vitale levensstijl, denk aan gezonde voeding en beweging. Benadruk het belang van af en toe te ontspannen. De boog kan niet altijd gespannen staan. Op die manier vergroot je de veerkracht van je medewerkers en zorg je ervoor dat hun batterijen opgeladen blijven.
    

6. Wees alert voor de signalen van een naderende burn-out  

   Ook al zet je in op preventie, je zal niet voor elke medewerker overmatige stress kunnen vermijden. Dan is het handig als je leidinggevenden de signalen van een naderende burn-out kunnen herkennen:

- Vermoeidheid, zowel fysiek als mentaal
- Lagere betrokkenheid bij het werk, minder initiatiefname 
- Problemen met het geheugen of de concentratie 
- Heftige emotionele reacties 
- Psychische of lichamelijke klachten zoals moeilijker slapen en hoofdpijn 
- Zich somber en terneergeslagen voelen 
- Vaker afwezig dan voorheen 

Conclusie: een strategisch absenteïsmebeleid loont

Je ziet: als werkgever of HR-verantwoordelijke heb je veel handvaten om langdurige absentie tegen te gaan. Wees er in de eerste plaats alert voor en volg de evolutie ervan in jouw bedrijf op de voet op. Doe dat zowel in de tijd als in vergelijking met de markt via benchmarking.