Eind oktober publiceerde Securex de resultaten van zijn tweejaarlijkse barometer voor pesterijen op het werk. Krantenartikelen luidden: “Eén op drie werknemers wordt gepest”. We toonden eerder al aan dat zich slachtoffer voelen niet noodzakelijk hetzelfde is als slachtoffer zijn.
Een leidinggevende aanduiden als pester maakt van hem nog geen pester
Eén getuige maakt van iemand nog geen dader. Maar dit geeft wel aan dat deze werknemers meer en beter van hun leidinggevende verwachten. De perceptie van deze werknemers wijst wel degelijk op een probleem. Ze duiden hun leidinggevende aan als (mede)verantwoordelijk.
De deelnemers die in ons onderzoek aangaven gepest te worden, kregen daarna volgende vraag: “Door wie werd u gepest? (Duid één of meerdere alternatieven aan)” De antwoordmogelijkheden waren: leidinggevende, 1 collega, groep collega’s, externen.
Dat werknemers vaak hun leidinggevende als dader aanduiden, kan onder meer verband houden met de gezagsrelatie. Leidinggevenden moeten soms onpopulaire beslissingen nemen en de communicatie verloopt daarbij niet altijd even vlot. Ze kunnen het werk niet altijd evenredig en op maat van elk teamlid verdelen, en laten te vaak conflicten liggen. Dit komt bij sommige werknemers over als pesterijen. Een goede communicatie met het team over het gezamenlijk doel en ieders rol daarin, kan veel pesterijen voorkomen.
In ons onderzoek duidden werknemers vaak meerdere “daders” aan. Als 30% van de “slachtoffers” een collega aanduidt, 19% een groep collega’s en 36% een externe persoon (samen 85%), dan kunnen niet alle aangeduide leidinggevenden alleen gehandeld hebben (aangeduid als “dader” in 64% van de gevallen). Ook mijn collega’s preventieadviseur zien in de praktijk dat de werknemer naast de rechtstreekse collega waarmee hij concreet problemen heeft, vaak ook zijn direct leidinggevende of werkgever aanklaagt. Hij doet dit veelal uit onmacht of om te willen bewijzen dat de werkgever al lange tijd weet heeft van de situatie, maar er niets aan doet. Het feit dat er niets gebeurt, is vaak geen onwil of kwaad opzet, maar eerder een gebrek aan vaardigheden, tools en inzicht om het conflict op te lossen.
Perceptie van werknemers is een waardevol signaal
Het is de perceptie van chronische stress die maakt dat werknemers op een burn-out afstevenen. Het is de perceptie van pesterijen die maakt dat werknemers hun werkgever willen verlaten. Het is de perceptie van een passieve leidinggevende die maakt dat zijn medewerkers hem als mededader van pesterijen aanduiden.
Uw managementtalent extra ruggengraat geven is dus de boodschap. Leer hen om beter te coachen en mensen te motiveren. Geef hen inzicht in het ontstaan van pesterijen en vaardigheden om conflicten op te lossen.
En voor werknemers: contacteer de externe dienst van uw werkgever om uit te zoeken of u wel degelijk wordt gepest.
