Met welke jongeren moet men een overeenkomst voor studenten sluiten?

Met de volgende werknemers moet u een studentenovereenkomst sluiten:

• De werknemers die als student beschouwd worden
• En die de voorwaarden inzake de leerplicht vervullen

Student

Hoewel de wet zelf geen enkele definitie geeft, moet het begrip “student” in ruime zin geïnterpreteerd worden. Het beoogt zowel degenen die hogere of universitaire studies volgen als zij die in het technisch of artistiek, hoger of lager secundair onderwijs zitten [1]. Ook degenen die zich op examens voor de centrale examencommissie voorbereiden, worden als student beschouwd.

Er is in de wet geen maximumleeftijd voorzien.

Er moet evenwel rekening gehouden worden met het feit dat de student geen ander statuut dan dat van student mag hebben. Wanneer men het studentenstatuut combineert met een ander statuut, zal het andere statuut primeren. Zo zal een gepensioneerde die een universitaire opleiding volgt, niet als student beschouwd kunnen worden. Evenmin zal een jongere die zich inschrijft als werkzoekende, nog als student beschouwd kunnen worden (en dit zelfs gedurende de zomermaanden [2]).

Lees meer over de minimumleeftijd in onze uitleg over de leerplicht verderop.

Uitsluitingen

Vallen echter niet onder het begrip student:

• De studenten die sinds ten minste 12 maanden ononderbroken [3] bij een zelfde werkgever werken en daardoor gewone werknemers geworden zijn
• De studenten die ingeschreven zijn in een avondschool of onderwijs met een beperkt leerplan volgen
  • Tenzij ze enkel deeltijds onderwijs volgen (dan kan enkel tijdens de schoolvakanties een studentenovereenkomst gesloten worden); of
  • Tenzij ze een systeem van alternerend leren en werken volgen, dat enerzijds bestaat uit een theoretische vorming in een onderwijsinstelling of opleidingscentrum ingericht, gesubsidieerd of erkend door de bevoegde overheid en, anderzijds uit een praktische opleiding op de werkplek onder volgende voorwaarden:
    • De jongere moet als student tewerkgesteld zijn bij een andere werkgever dan diegene waar hij zijn alternerende opleiding volgt, om verwarring met zijn leerwerkplek te vermijden. Deze voorwaarde geldt niet tijdens de zomermaanden (juli en augustus), zodat de jongere ook bij zijn stagegever een vakantiejob kan doen [4]
    • De jongere mag enkel als student tewerkgesteld worden gedurende de dagen dat hij geen theoretisch onderwijs of theoretische opleiding moet volgen, of niet aanwezig moet zijn op de werkvloer [5]
    • De studentenarbeid is enkel mogelijk indien de jongere niet geniet van een werkloosheidsuitkering of een inschakelingsuitkering. Eens iemand beschikbaar is voor de arbeidsmarkt, is studentenarbeid niet meer mogelijk [6]
• De studenten die een niet-bezoldigde stage verrichten die deel van hun studieprogramma uitmaakt.

Voor deze studenten is het aangewezen geen studentenovereenkomst, maar een gewone arbeidsovereenkomst of een stageovereenkomst te sluiten.

Opmerkingen:

• De werkgever die een student wil aanwerven voor een periode van meer dan 12 maanden, is toch verplicht om een overeenkomst voor studenten te sluiten voor de volledige duur van de overeenkomst. En dat ook al kan een student maximaal 12 opeenvolgende maanden als student bij dezelfde werkgever werken. Als de 12 maanden voorbij zijn, moet hij geen nieuwe arbeidsovereenkomst sluiten, maar worden de arbeidsvoorwaarden voor de gewone werknemers van toepassing op de tussen de werkgever en de student gesloten overeenkomst. Met andere woorden, pas op het einde van de periode van 12 maanden wordt de student een gewone werknemer en zijn de arbeidsvoorwaarden voor studenten niet meer op hem van toepassing.
• De studenten die onder de vorm van een niet-betaalde stage bepaalde werken bij de werkgever vervullen in het kader van hun studies, kunnen met deze werkgever (of met een andere) een studentenovereenkomst sluiten op voorwaarde dat de taken in deze overeenkomst niet overeenstemmen met die voorzien door hun studies.
• De jongere die voordien met een beroepsinlevingsstage (BIS) bij de werkgever tewerkgesteld was, mag als student bij dezelfde werkgever aangeworven worden, op voorwaarde dat hij aan alle voorwaarden voldoet om als student beschouwd te worden en voor zover de doelstellingen van beide overeenkomsten nageleefd zijn (de BIS moet gericht zijn op de opleiding van de jongere, terwijl de studentenovereenkomst een tewerkstelling betreft).

Leerplicht

Naast de voorwaarde dat hij student moet zijn, moet de jongere ook de voorwaarde van de leerplicht vervullen.

De leerplicht loopt tijdens een periode van 12 jaar die aanvangt met het schooljaar waarin de jongere de leeftijd van 6 jaar bereikt en eindigt met het schooljaar waarin hij de leeftijd van 18 jaar bereikt. Hierbij kan men het volgende onderscheid maken:

• De voltijdse leerplicht tot de leeftijd van 16 jaar of 15 jaar indien hij de eerste twee studiejaren van het middelbaar onderwijs gevolgd heeft (maar niet noodzakelijk geslaagd is)
• De deeltijdse leerplicht vanaf 16 jaar of vanaf 15 jaar indien de jongere de eerste twee jaren van het middelbaar onderwijs gevolgd heeft, dit tot 30 juni van het kalenderjaar waarin hij de leeftijd van 18 jaar bereikt tijdens de periode van deeltijdse leerplicht kan de jongere kiezen om onderwijs met een verkort leerplan of een opleiding die aan de vereisten van de leerplicht voldoet, te volgen

Zo kunnen enkel de volgende jongeren een overeenkomst voor tewerkstelling van studenten sluiten:

• Jongeren van 15 jaar of meer die onderwijs met een volledig leerplan volgen en aan de voltijdse leerplicht voldaan hebben
• Studenten die niet meer aan de leerplicht onderworpen zijn
• Enkel tijdens de schoolvakanties: jongeren van 15 jaar en meer die deeltijds onderwijs volgen

Een dergelijke overeenkomst kan dus niet gesloten worden met:

• Jongeren die niet aan de voltijdse leerplicht voldaan hebben
• Jongeren die na hun voltijdse leerplicht beëindigd te hebben nog een alternerende opleiding volgen:
  • Wanneer het een tewerkstelling betreft bij dezelfde werkgever als waarbij ze hun praktische opleiding op de werkvloer volgen, behalve tijdens de zomermaanden
  • Wanneer het een tewerkstelling betreft tijdens de uren waarop ze verplicht theoretisch onderwijs of theoretische opleiding moeten volgen of op de werkvloer aanwezig moeten zijn
  • Of wanneer ze genieten van een werkloosheidsuitkering of een inschakelingsuitkering

Conclusie

Wanneer de jongere aan alle voorwaarden beantwoordt, is de werkgever verplicht een overeenkomst voor de tewerkstelling van studenten met hem te sluiten (zelfs indien de tewerkstelling van de student het maximum aantal arbeidsuren per jaar overschrijdt om van de verlaagde socialezekerheidsbijdragen te kunnen genieten [7]).

[1] De RSZ aanvaardt dat een jongere die in de schoolvakantie na het beëindigen van zijn studies tewerkgesteld wordt, als student beschouwd wordt vermits hij kan beslissen zijn studies na het schoolverlof te hervatten.

[2] De RSZ en de RVA aanvaarden - mits er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan - dat een jong gediplomeerde nog tot in september van het jaar waarin hij is afgestudeerd als student mag werken. Dit is niet het geval van het Toezicht op de sociale wetten. Het TSW is van mening dat de persoon die zich heeft ingeschreven als werkzoekende niet meer student kan zijn.

[3] Bij gebrek aan een precisering in de wettekst moet de ononderbroken periode van 12 maanden, volgens de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg, niet bekeken worden binnen een begrensde periode van bijvoorbeeld een kalenderjaar of schooljaar.

[4] Dit werd verduidelijkt door de FOD Tewerkstelling, Arbeid en Sociaal overleg.

[5] Volgens FOD Werkgelegenheid en Arbeid, beoogt de juridische tekst enkel dat een student die een alternerende opleiding volgt niet mag werken in het kader van een studentenovereenkomst “op hetzelfde ogenblik” als dat hij les moet volgen of aanwezig moet zijn in het bedrijf waar hij zijn praktische opleiding volgt, Het is dus mogelijk dat een jongere bijvoorbeeld met een studentenovereenkomst ’s avonds werkt terwijl er overdag les gegeven werd.

[6] Op het ogenblik dat de persoon beschikbaar is voor de arbeidsmarkt is een studentenovereenkomst niet meer mogelijk. Leefloon valt hier niet onder, aangezien het in de praktijk voorkomt dat jongeren die een dergelijke uitkering ontvangen door de OCMW’s worden gevraagd om als jobstudent te werken.

[7] Het sluiten van een studentenovereenkomst is in feite een van de voorwaarden om van de verlaagde socialezekerheidsbijdragen te kunnen genieten. Voor meer info hierover verwijzen we naar de fiche “Studenten – 2. Socialezekerheidsaspecten”.