Sectoraal verbod niet meer mogelijk
De bestaande sectorale verboden zijn opgeheven. De wet van 24 juli 1987 bepaalt dat sectorale cao’s die een algemeen verbod op tewerkstelling van uitzendkrachten bevatten verboden zijn [1].
Overheid
Bij de overheid kunnen geen uitzendkrachten tewerkgesteld worden, behalve voor de vervanging van contractueel tewerkgesteld personeel. Ambtenaren kunnen niet door uitzendkrachten vervangen worden.
Beperkingen opgenomen in sectorale CAO’s en in ondernemings-CAO’s
In verschillende sectoren, of zelfs op ondernemingsvlak, kunnen beperkingen of bijzondere regels opgelegd worden voor het gebruik van uitzendarbeid.
Een brede waaier aan beperkingen en verboden kunnen worden vastgesteld:
- De duur gedurende dewelke de gebruiker een beroep kan doen op een uitzendkracht wordt ingeperkt
- De motieven worden beperkt
- Een lijst van functies wordt opgesteld waarvoor geen uitzendkrachten ingeschakeld kunnen worden
- Na een periode van uitzendarbeid wordt voorzien in een verplichte aanwerving met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur
- Aanvullende formaliteiten worden opgelegd
- Dat het uitzendkantoor de hoedanigheid van onderaannemer heeft voor de toepassing van het mechanisme van de hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale en fiscale schulden (bouwsector)
Federgon, de beroepsvereniging voor uitzendkantoren, stelt dat al deze verboden en beperkingen op sectoraal of ondernemingsvlak onwettig zijn, aangezien de wet op de uitzendarbeid expliciet bepaalt dat de duur en de procedure van uitzendarbeid exclusief geregeld moet worden via een door de koning algemeen verbindend verklaarde CAO, gesloten in de Nationale Arbeidsraad. Dit is gebeurd via de CAO’s nr. 58, 58bis en 58ter. Een sectorale CAO of ondernemings-CAO kan hier niet van afwijken.
In de praktijk volgen de gebruikers in de meeste gevallen echter toch de afwijkingen, verboden en beperkingen, uitgewerkt in sectorale CAO’s of ondernemings-CAO’s, om de sociale vrede in de sector en hun bedrijf te bewaren.
Staking en lock out
Bij een staking of lock out binnen het bedrijf van de gebruiker mag de gebruiker geen beroep doen op uitzendarbeid. Indien de staking of lock out tijdens de werkuren een aanvang neemt, moet(en) de aan het werk zijnde uitzendkracht(en) onmiddellijk hun arbeidsprestaties stopzetten. De gebruiker moet het uitzendbureau onmiddellijk verwittigen.
Het verbod op uitzendarbeid geldt per beroepscategorie, per bedrijfszetel of zelfs per dienst.
Voorbeelden:
- Enkel de arbeiders van een bedrijf zijn in staking, niet de bedienden. Dit bedrijf mag geen beroep doen op uitzendkrachten-arbeiders, wel op uitzendkrachten-bedienden
- Een bedrijf heeft 2 verschillende sites, één in Brussel en één in Oostende. De werknemers van de site in Oostende zijn in staking, in Brussel wordt er wel gewerkt. Dit bedrijf mag voor haar site in Brussel beroep doen op uitzendkrachten, zowel arbeiders al bedienden
- Binnen een bedrijf zijn enkel de werknemers van de commerciële dienst in staking, de overige diensten (zoals de afdeling boekhouding, Human Ressources, Infomatica, enz …) zijn niet in staking. Dit bedrijf mag geen uitzendkrachten tewerkstellen (noch arbeiders noch bedienden) in de commerciële dienst; voor alle overige departementen mag het bedrijf een beroep doen op uitzendkrachten (zowel arbeiders als bedienden)
Tijdelijke werkloosheid om economische redenen
Indien de vaste werknemers van een gebruiker tijdelijk werkloos zijn om economische redenen, kunnen deze werknemers niet vervangen worden door uitzendkrachten. Het verbod een beroep te doen op uitzendkrachten is beperkt tot de afdeling of voor de functies waarvoor tijdelijke werkloosheid om economische redenen werd gevraagd.
Slecht weer
Indien bij de gebruiker de arbeidsovereenkomst van werknemers wordt geschorst omdat zij tijdelijk werkloos zijn omwille van slecht weer, kan de gebruiker geen beroep doen op uitzendkrachten om deze vaste werknemers te vervangen.
Het verbod een beroep te doen op uitzendkrachten is beperkt tot de afdeling of voor de functies die getroffen zijn door het slecht weer en dus de tijdelijke werkloosheid.
Geen toestemming
Afhankelijk van het ingeroepen motief moet de gebruiker die beroep wenst te doen op uitzendkrachten, in welbepaalde gevallen de voorafgaandelijk toestemming vragen van zijn vakbondsafvaardiging. Doet de gebruiker dit niet, dan kan hij in principe geen beroep doen op uitzendkrachten.
Indien de vakbondsafvaardiging haar toestemming heeft geweigerd, kan de gebruiker deze weigering niet naast zich neerleggen; hij kan in dat geval geen beroep doen op uitzendarbeid.
Sancties
Wanneer een uitzendkracht wordt tewerkgesteld in de gevallen waarin het verboden is, komt een mondelinge arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur tot stand tussen de uitzendkracht en de gebruiker. Ook het uitzendbureau kan worden gesanctioneerd door de intrekking van haar erkenning.
[1] Art. 23 van de wet van 24 juli 1987