Principe: Inhaalrust
Wanneer er uren buiten het normale werkrooster worden gepresteerd, is hij, behalve bij uitzonderingen, verplicht om uren inhaalrust toe te kennen bovenop de betaling van het overloon voor deze overuren. De inhaalrust wordt niet alleen berekend op basis van de effectieve prestaties maar ook op basis van de gelijkgestelde prestaties. De inhaalrust moet per volledige dag worden toegekend en opgenomen worden op een dag waarop de werknemer normaal had moeten werken (effectieve rust).
De inhaalrust moet worden toegekend vóór het einde van de referteperiode (kalenderkwartaal, verlengd tot maximaal een jaar bij koninklijk besluit, sectorale of bedrijfs-cao of door een wijziging van het arbeidsreglement).
Als de inhaalrust niet binnen het kalenderkwartaal kan worden toegekend vanwege een wettelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst, moet ze worden toegekend binnen drie maanden na het einde van de schorsingsperiode. Als de periode van schorsing langer is dan zes maanden, moet de inhaalrust niet meer worden toegekend, maar moet het ermee overeenstemmend loon worden betaald.
Uitzondering: Keuze om geen inhaalrust te nemen
De bepalingen over de arbeidsduur zijn van openbare orde. Dat betekent dat de werknemer niet kan verzaken aan de rechten en beschermingsmaatregelen waarin deze bepalingen voorzien. De wet voorziet echter wel in twee specifieke situaties waarin de werknemer een keuze kan maken over de gepresteerde overuren:
- Buitengewone vermeerdering van het werk en/of onvoorziene noodzaak
Een werknemer die overuren heeft gepresteerd wegens een buitengewone vermeerdering van het werk en/of werk wegens een onvoorziene noodzaak, kan aan de inhaalrust voor die uren verzaken ten belope van een quotum van 91 uren of 130 uren per kalenderjaar. Sommige sectoren staan dit zelfs tot maximaal 143 overuren toe.
- Vrijwillige overuren
Een andere uitzondering op het principe van de inhaalrust bestaat voor de vrijwillige overuren (tot 120 uren per jaar). Deze overuren moeten immers niet worden ingehaald. Opgelet, het schriftelijk akkoord van je werknemer is vereist voor de prestatie van deze overuren.
In deze twee gevallen worden deze uren niet meegeteld voor de berekening van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur tijdens de referteperiode. Deze uren worden met andere woorden (fictief) als ingehaald beschouwd.
Opgelet: deze keuze om overuren niet te in te halen geldt enkel voor de uren die wegens een buitengewone vermeerdering van het werk en/of werk wegens een onvoorziene noodzaak worden gepresteerd of voor vrijwillige overuren. Deze keuze is uitgesloten voor de overige wettelijke redenen voor het presteren van overuren.
De uren inhaalrust waaraan de werknemer verzaakt, moeten worden betaald op het einde van de loonperiode waarin de uren werden gepresteerd. Die betaling moet in voorkomend geval ook het overloon omvatten. Daarom moet de werknemer zijn keuze (inhaalrust of betaling) aan de werkgever meedelen vóór het einde van de maand waarin hij de overuren heeft gepresteerd.
Bezoldiging van inhaalrust
De uren inhaalrust worden bezoldigd tegen het normale uurloon dat van toepassing is op het tijdstip dat de werknemer de inhaalrust opneemt.
De betaling van het loon van de uren die buiten het normale werkrooster worden gepresteerd kan dus op een ander tijdstip plaatsvinden dan de loonperiode waarin de overuren werden verricht.
Voorbeeld
Tijdens de maand mei presteert een werknemer overuren waarvoor de werkgever hem 16 uren inhaalrust moet toekennen. In de maand mei bedraagt het uurloon van deze werknemer 12 euro. In de maand juni kent de werkgever de werknemer 16 uren inhaalrust toe voor de overuren die hij in de maand mei heeft gepresteerd. In die maand is het uurloon van de werknemer gestegen tot 12,24 euro. Deze 16 uren inhaalrust worden bij de loonbetaling van de maand mei voor een bedrag van 195,84 euro (16 x 12,24 euro) uitbetaald.
Het is belangrijk dat de toekenning van inhaalrustdagen correct op de loonfiches wordt vermeld zodat de werkgever kan aantonen dat de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur tijdens de referteperiode wordt nageleefd.
De werkgever moet er ook voor zorgen dat de juiste looncodes worden gebruikt bij het invoeren van de prestaties.
Het gewone loon dat voor de inhaalrustdagen wordt toegekend, mag niet worden verward met de betaling van overloon.