Principe
Wanneer een specifiek juridisch kader voor de stage voorzien is, hoef je geen overeenkomst beroepsinlevingsstage te sluiten. Deze overeenkomst geldt dus enkel voor stages in een onderneming waartoe vrijwillig beslist wordt door een werkgever en een persoon die verdere opleiding wenst of praktische ervaring wil opdoen buiten enig reglementair kader en buiten elke schoolse verplichting.
De arbeidswet van 16 maart 1971 (arbeidsduur, zondagarbeid,…) en de welzijnswet van 4 augustus 1996 zijn van toepassing op de beroepsinlevingsstage. De arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978 daarentegen is het voor het grootste deel (tijdelijke werkloosheid, gewaarborgd loon,…) niet van toepassing op deze overeenkomst[1].
In Wallonië en voor de Franstalige opleidingen in Brussel wordt er gewerkt met de "convention d'immersion professionnelle". We nodigen je dan ook uit om de fiche "Convention d'immersion professionnelle" te raadplegen voor een overzicht van de specifieke regels die daar van toepassing zijn.
De uitleg in deze fiche betreft dus enkel de Vlaamse beroepsinlevingsstage, ook van toepassing op de Nederlandstalige opleidingen in Brussel.
Uitzonderingen
- De opleidingen met een werkplekcomponent waarbij beroepsinlevingsstages conform het decreet of de regelgeving in kwestie impliciet of expliciet uitgesloten zijn
- De arbeidsprestaties uitgevoerd door een leerling of student bij een werkgever in het kader van een opleiding die hij volgt in een door de bevoegde gemeenschap of het bevoegde gewest ingerichte, gesubsidieerde of erkende onderwijsinstelling of opleidingscentrum
- De stages georganiseerd binnen het kader van een cursus die leidt tot het afleveren van een diploma, een getuigschrift of een bewijs van beroepsbekwaamheid
- De opleidingsactiviteiten die plaatsvinden in het kader van een arbeidsovereenkomst als vermeld in de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten
- De bepalingen ingesteld door of krachtens decreten, ordonnanties of collectieve arbeidsovereenkomsten die bij een paritair orgaan gesloten zijn conform de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités
- De stagiairs die zich voorbereiden op de uitoefening van een vrij beroep of een intellectueel dienstverlenend beroep en die tijdens hun stage onderworpen zijn aan de deontologie van een orde die of een instituut dat opgericht is door wettelijke of reglementaire bepalingen
- De tewerkstelling van studenten conform artikel 120 tot en met 130ter van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.
Bewijs dat men tot een uitzonderingscategorie behoort
Het bewijs dat de student tot één of andere uitzonderingscategorie behoort, ligt niet voor de hand. Om alle betwistingen te voorkomen, raden wij jou daarom aan om vooraf contact op te nemen met het Toezicht op de sociale wetten. Je vindt de verschillende adressen van het Toezicht op de sociale wetten terug door hier te klikken.
Opmerking
Deze uitsluitingen moeten restrictief geïnterpreteerd worden. Dat betekent dat als het niet om één van de uitgesloten categorieën gaat, de stage moet beantwoorden aan de bepalingen van de beroepsinlevingsstage.
Opgelet! De grens tussen de arbeidsovereenkomst die wordt aangegaan met een persoon die geen beroepservaring heeft en een overeenkomst beroepsinlevingsstage is miniem. Wanneer je een overeenkomst beroepsinlevingsstage sluit, heb je er alle belang bij om de inhoud van de opleiding nauwkeurig te bepalen en niet zomaar te vermelden dat de stagiair opgeleid zal worden.
De rechtspraak op dit vlak is immers zeer duidelijk: indien een persoon voor rekening van een werkgever werkt, onder diens gezag en tegen verloning, wijst deze arbeidsrelatie op het bestaan van een arbeidsovereenkomst, tenzij er hiervoor een wettelijke uitzondering bestaat[2].
Enkele specifieke vragen
Tenzij ze onder een van de bovenvermelde uitzonderingen valt, moet de stage die door een jongere die zijn studies beëindigd heeft, uitgevoerd wordt bij een van de satellietorganisaties van de Europese Unie (of andere), het voorwerp uitmaken van een overeenkomst beroepsinlevingsstage.
De uitzondering die stelt dat er geen overeenkomst beroepsinlevingsstage gesloten moeten worden wanneer de stage kadert in een opleiding die leidt tot de uitreiking van een diploma, een getuigschrift of een bewijs van beroepsbekwaamheid, geldt ook wanneer dit diploma op officiële wijze uitgereikt wordt door een buitenlandse overheid. De buitenlandse onderwijsinstellingen worden immers gelijkgesteld met de Belgische onderwijs- en opleidingsinstellingen.
Indien een onderneming een opleidingsacademie opricht om zelf stagiairs op te leiden, moet steeds een overeenkomst beroepsinlevingsstage gesloten worden (tenzij een andere reglementering van toepassing is).
Lees ook nog de volgende vraag voor meer informatie over de mogelijkheid om een overeenkomst beroepsinlevingsstage te sluiten in het kader van een alternerende opleiding.
[1] Enkel artikel 18 van de arbeidsovereenkomstenwet is van toepassing op de overeenkomst beroepsinlevingsstage. Voor meer informatie hierover verwijzen we jou naar de vraag “Wat zijn de verplichtingen van de werkgever?”.
[2] Arrest van het Arbeidshof van Brussel van 23 april 2014. Zie ook de rechtspraak van de arbeidsrechtbank van Bergen (17 januari 2013, 25 april 2013, 16 mei 2013, 19 juni 2013, 20 juni 2013). De herkwalificering gebeurt evenwel niet automatisch; er moet aangetoond worden dat het contract niet als hoofddoel heeft om een beroep aan te leren en beroepservaring te verkrijgen, via formele evaluaties, een theoretische vorming, … (Arbeidsrechtbank Brussel van 9 juli 2014 en Arbeidsrechtbank Bergen van 8 januari 2015) maar dat het contract daarentegen steunt op een geldig akkoord tussen de partijen over arbeid, loon en gezag (Arbeidsrechtbank Bergen van 20 mei 2015 en Arbeidsrechtbank Brussel van 28 oktober 2015).