Socialezekerheidsbijdragen
Werkgevers en werknemers die aan de Belgische sociale zekerheid onderworpen zijn, moeten bijdragen betalen aan de RSZ. Hieronder komen de persoonlijke werknemersbijdragen aan bod.
Werkgeversbijdragen
Voor een overzicht van de werkgeversbijdragen, raadpleeg onze informatie over de sociale loonlasten: de RSZ-bijdragen.
Werknemersbijdragen
De werkgever berekent de socialezekerheidsbijdragen die de werknemer verschuldigd is. Hij houdt dit bedrag in op het brutoloon en stort het door aan de RSZ.
De gewone sociale bijdragen voor arbeiders en bedienden bedragen 13,07% van het brutoloon. Opgelet: voor de arbeiders worden de bijdragen berekend op het brutoloon + 8%. Dit is omdat het vakantiegeld voor de arbeiders door de vakantiekas wordt betaald (die het geld hiervoor uit bijdragen haalt) en niet door de werkgever zelf.
Werkbonus
Principe
De werknemers met een laag loon krijgen een vermindering van de persoonlijke socialezekerheidsbijdragen, werkbonus genoemd. Deze maatregel is ontstaan om de werkloosheidsval tegen te gaan. Door deze vermindering is het verschil tussen de werkloosheidsuitkering en het nettoloon groter, wat het aantrekkelijker maakt voor een werkloze om zelfs voor een laag loon toch te gaan werken. Het brutoloon dat de werkgever betaalt, blijft echter hetzelfde, wat dus voor beide partijen voordelig is.
Praktisch
De werkbonus geldt voor alle werknemers met een brutoloon lager dan een bepaald bedrag en voor wie de persoonlijke RSZ-bijdrage 13,07% bedraagt. De leerlingen en jobstudenten zijn bijgevolg uitgesloten van dit voordeel. De vermindering bestaat uit een forfaitair bedrag dat varieert naargelang het referentiemaandloon. Hoe hoger het maandloon, hoe lager de vermindering.
Opgelet: voor opzeg- of beschermingsvergoedingen, eindejaarspremies,… geldt deze vermindering niet. Enkel het maandloon waarvoor effectieve prestaties werden verricht, wordt in aanmerking genomen. Het voordeel moet dus iedere betalingsperiode opnieuw worden berekend.
Bedrijfsvoorheffing
Principe
Iedereen die aan de Belgische belastingwetgeving onderworpen is, wordt belast op zijn of haar inkomen. In principe wordt men eenmaal per jaar belast op het volledige inkomen. Als voorschot hierop wordt er, iedere keer dat het loon wordt uitbetaald, bedrijfsvoorheffing ingehouden door de werkgever. Deze stort dit op zijn beurt door naar de fiscus.
Na de jaarlijkse belastingaangifte wordt een definitieve berekening gemaakt. Daarna wordt er afgerekend en naargelang er teveel of te weinig voorschotten werden betaald, moet men ofwel het teveel betaalde terugkrijgen ofwel het resterende saldo bijbetalen.
Praktisch
De bedrijfsvoorheffing wordt berekend op het brutoloon na aftrek van de persoonlijke socialezekerheidsbijdragen, het zogenaamde belastbaar brutoloon. Het bedrag hangt af van de gezinssituatie van de belastingplichtige (al dan niet gehuwd, kinderen ten laste…) en de hoogte van het loon.
De toepasselijke bedrijfsvoorheffing dient men af te leiden uit 3 schalen, ingedeeld volgens enkele parameters die betrekking hebben op de persoonlijke situatie van de belastingplichtige (inwoner/niet-inwoner, gehuwd/alleenstaand…). Deze schalen zijn op hun beurt ingedeeld in 4 kolommen. Om het bedrag van de bedrijfsvoorheffing te kennen, heeft men enkel de eerste 2 kolommen nodig: 1. het belastbaar brutoloon van de belastingplichtige, 2. het overeenstemmende forfaitaire bedrag van de verschuldigde bedrijfsvoorheffing.
Voor meer informatie over de bedrijfsvoorheffing, verwijzen we naar onze informatie over de fiscale loonlasten: de bedrijfsvoorheffing.
Persoonlijke bijdrage maaltijdcheques
Maaltijdcheques zijn onder bepaalde voorwaarden vrijgesteld van bedrijfsvoorheffing en sociale bijdragen. Eén van die voorwaarden is dat de werknemer per maaltijdcheque, en bijgevolg per effectief gepresteerde dag, een persoonlijke bijdrage betaalt van minstens 1,09 euro. Deze bijdragen mogen door de werkgever afgehouden worden van het nettoloon dat men bekomt na aftrek van de sociale bijdragen en de bedrijfsvoorheffing.
Voor uitgebreide informatie over de toekenning en vrijstelling van maaltijdcheques, verwijzen we naar onze fiche Maaltijdcheques: de algemene regels. Een andere fiche is gewijd aan de praktische vragen met betrekking tot de toekenning van maaltijdcheques.
Bijzondere socialezekerheidsbijdrage
Principe
Iedere werknemer die RSZ-bijdragen verschuldigd is, is ook een bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid verschuldigd. Deze bijdrage is afhankelijk van de hoogte van het loon van de werknemer en het jaarlijks belastbare gezinsinkomen. Opgelet: enkel wettelijk samenwonenden of gehuwden worden als gezin beschouwd. Jaarlijks gebeurt een definitieve afrekening bij de belastingheffing, maar iedere maand worden er reeds voorschotten ingehouden die de werkgever doorstort aan de RSZ.
De bijzondere bijdrage wordt berekend op het kwartaalloon onderworpen aan RSZ-bijdragen, waaronder ook de bedragen die door derden worden betaald (bijvoorbeeld een Fonds voor Bestaanszekerheid). Bedragen die door een andere werkgever worden betaald, worden niet in aanmerking genomen, evenmin als de bedragen waarvan men het bedrag nog niet kent op het moment van de RSZ-aangifte (bijvoorbeeld loonachterstallen). Het dubbel vakantiegeld voor bedienden en het vakantiegeld voor arbeiders maken ook geen deel uit van de berekeningsbasis, gezien deze niet onderworpen zijn aan de gewone sociale bijdragen.
Omdat de inhouding maandelijks gebeurt en het kwartaalloon slechts op het einde van het kwartaal gekend is, kan het bedrag van de inhouding verschillen van maand tot maand.
Praktisch
Er bestaan overzichten per loonschijf met de bijhorende inhoudingen voor de bijdragen per maand, per kwartaal en per jaar.
Tijdens de eerste twee maanden van het kwartaal moet men nagaan of het loon voor die maand één derde bereikt van de benedengrens van één van de kwartaalschijven. Indien dat het geval is, wordt het met die schijf overeenstemmende maandbedrag ingehouden. Op het einde van het kwartaal wordt eventueel een regularisatie gedaan. Hetzelfde geldt voor de jaarlijkse en definitieve aanpassing door de fiscus.
Deze inhouding gebeurt na inhouding van de sociale bijdragen en de bedrijfsvoorheffing.
Nieuwe regeling
De minister van Financiën wil deze bijdrage nu geleidelijk aan afschaffen omdat deze volgens hem leidt tot discriminatie. Deze bijdrage weegt nl. zwaarder door voor alleenstaanden dan voor gehuwden en wettelijk samenwonenden.
De verlaging en uiteindelijke afschaffing van de bijzondere socialezekerheidsbijdrage zou de koopkracht van de lage en middeninkomens moeten verbeteren.
Als eerste stap heeft de regering besloten de bijzondere socialezekerheidsbijdrage voor lage en middeninkomens te verlagen vanaf het inkomstenjaar 2022 (aanslagjaar 2023). Deze wijziging is ingegaan op 1 april 2022.
Hier vindt u een schematisch overzicht van de toepasselijke tarieven, respectievelijk vóór en na inwerkingtreding van de wetswijziging met ingang van 1 april 2022.
Voorbeeld van loonbrief
Voor een voorbeeld van een loonbrief waarop deze verschillende inhoudingen terug te vinden zijn, raadpleeg de downloadsectie van deze pagina.
Sancties
Het Sociaal Strafwetboek voorziet dat de werkgever die:
- Nagelaten heeft binnen de vastgestelde termijn de voorschotten van socialezekerheidsbijdragen en de socialezekerheidsbijdragen te storten aan de RSZ
- De inhouding op de bedrijfstoeslag in het raam van een stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag of op de aanvullende vergoeding bij sommige socialezekerheidsuitkeringen niet elk kwartaal heeft gestort aan de RSZ
- De verschillende bijdragen, gelijkgesteld met een socialezekerheidsbijdrage niet heeft gestort
bestraft kan worden met een sanctie van niveau 2.
De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers. Voor verdere informatie over deze sanctie, raadpleeg onze rubriek "Sociale inspectie en sociaal strafrecht federaal" onder het thema "Verplichtingen als werkgever".