Beperkte fiscale aftrekbaarheid vanaf 1 juli 2023

Fiscale en sociale regeling van toepassing vanaf 1 juli 2023

Twee jaar geleden nam de regering een reeks maatregelen om naar een meer ecologische mobiliteit te evolueren. Daarom zijn sinds 1 juli 2023 nieuwe fiscale en sociale regels van toepassing voor voertuigen die niet koolstofneutraal zijn.

De twee belangrijkste veranderingen die deze nieuwe regelingen invoeren, zijn:

• Beperkte fiscale aftrekbaarheid voor benzine- of dieselwagens
• Verhoogde solidariteitsbijdrage voor alle wagens

We behandelen hier de nieuwe fiscale regeling voor de aftrekbaarheid.

Geleidelijke schrapping van de aftrekbaarheid voor benzine- of dieselwagens

We schreven hier al over in ons artikel van 12 december 2022:  de fiscale aftrekbaarheid van benzine- of dieselkosten wordt sinds 1 januari 2023 tot 50% beperkt voor nieuwe herlaadbare hybrides.

Maar de belangrijkste verandering voor de fiscale aftrekbaarheid van bedrijfswagens deed zich enkele maanden later voor, meer bepaald op 1 juli 2023.

Vanaf aanslagjaar 2026 zal de fiscale aftrekbaarheid voor wagens met benzine- of dieselmotor, aangeschaft tussen 1 juli 2023 en 31 december 2025, namelijk progressief dalen, om tot nul herleid te worden in 2028. 

Enkel elektrische bedrijfswagens zullen nog 100% fiscaal aftrekbaar zijn tot in 2026.

Het doel van de regering is duidelijk: de fiscale voordelen voor nieuwe bedrijfswagens die niet koolstofneutraal zijn (inclusief plug-inhybrides) geleidelijk afschaffen zodat ze tegen 2026 uit het park verdwijnen. Voor voertuigen zonder nuluitstoot die vanaf 1 januari 2026 worden besteld, zal er dus geen recht op aftrek meer zijn.

Concreet zal de aftrekbaarheid beperkt worden tot:

• 75% in 2025
• 50% in 2026
• 25% in 2027
• 0% in 2028

Tijdens die overgangsperiode zullen aftrekbaarheidspercentages die hoger zijn dan de bovenstaande waarden, worden teruggebracht tot deze maxima. Het huidige minimale aftrekbaarheidspercentage van 50% (of 40% voor een auto met een CO₂-uitstoot hoger dan 200 g/km) zal niet meer van toepassing zijn.

Een wagen (benzine/diesel) van hetzelfde merk met eenzelfde CO₂-uitstoot zal minder aftrekbaar zijn als hij na 30 juni 2023 werd gekocht.

Voor wagens aangeschaft vóór 1 juli 2023 zal het oude stelsel van fiscale aftrekbaarheid van toepassing blijven.

Schematische voorstelling

Nu de nieuwe fiscale regels zijn vastgesteld, blijft één vraag over: hoe bewijs je dat een voertuig inderdaad is ‘aangekocht’ vóór de ingangsdatum van de nieuwe regels?

In dit verband heeft de fiscus verduidelijkt dat rekening wordt gehouden met de datum waarop de bestelbon wordt opgesteld en ondertekend door de verkoper en de belastingplichtige-koper van het voertuig of, als ze voor een leaseformule kiezen, de datum waarop de leaseovereenkomst wordt ondertekend door de verhuurder en de belastingplichtige-huurder.

Opgelet! Was u van plan zelf een wagen te bestellen, maar bent u van gedachten veranderd en hebt u uiteindelijk voor een leasingformule gekozen? Aangezien u het voertuig niet zelf hebt gekocht, is het niet de datum van ondertekening van de bestelbon, maar wel de datum waarop de leasecontract wordt gesloten waarmee rekening wordt gehouden om te bepalen welke fiscale regeling van toepassing is op de wagen.

De leveringsdatum heeft weinig belang

De leveringsdatum van het voertuig heeft dus geen invloed op de geldende sociale en fiscale regels. Bovendien heeft de wetgever geen maximale leveringsdatum vastgelegd voor de bestelde voertuigen. Een frauduleuze regeling waarbij vόόr 1 juli 2023 een bestelbon (of een leasingcontract) wordt ondertekend met een zeer late leverdatum, enkel om de sociale en belastingregels te omzeilen, kan een geschil met de fiscus als gevolg hebben.

Voorbeeld :

Peter koopt een voertuig met fossiele brandstof en ondertekent de bestelbon in juni 2023. Door de lange levertijden neemt hij het voertuig echter pas 6 maanden later in ontvangst, dus na 1 juli 2023. Dit voertuig wordt op basis van de bestelbon beschouwd als ‘aangekocht’ vóór 1 juli 2023, ook al is het op dat moment nog niet geleverd.

Hoe zit het met leasing als het contract wordt verlengd of de aankoopoptie na 1 juli 2023 wordt gelicht?

In een recente circulaire legde de fiscus uit dat de oude fiscale regeling van toepassing blijft voor voertuigen die vόόr 1 juli 2023 werden aangekocht, geleased of gehuurd. Dit zelfs als het bedrijf de in het leasing- of huurcontract opgenomen aankoopoptie pas na 1 juli 2023 licht. 

Hetzelfde geldt voor de verlenging van een leasing- of huurcontract wanneer hierin was voorzien in het oorspronkelijke contract (afgesloten vóór 1 juli 2023).

Het lichten van de aankoopoptie door het bedrijf en de verlenging van het contract worden niet als een nieuwe aankoop beschouwd. In dit geval is dus noch de geleidelijke vermindering van de fiscale aftrekbaarheid, noch de verhoging van de solidariteitsbijdrage van toepassing.

Let op! Zowel de koopoptie als de verlengingsoptie moeten zijn opgenomen in het leasing- of huurcontract dat vóór 1 juli 2023 is gesloten. Anders wordt de uitoefening van de koopoptie of de verlenging na 1 juli 2023 gelijkgesteld met een nieuw contract.

Op dezelfde manier is het zo dat, indien het huur- of leasecontract alleen de mogelijkheid voorzag van verlenging van het contract zonder er alle voorwaarden van vast te leggen (met inbegrip van de verlengingsduur, de nieuwe voorwaarden van het contract, de nieuwe prijs van de optie, enz.), de eventuele verlenging zal worden beschouwd als een nieuw contract.

Wat bij wijziging van het lease- of huurcontract?

In bovenvermelde circulaire neemt de fiscus ook een standpunt in over de datum die in aanmerking moet worden genomen bij wijziging van het lease- of huurcontract.

De fiscus bepaalt hierin dat elke wijziging van de oorspronkelijke voorwaarden van het huur- of leasecontract leidt tot een nieuwe contractdatum.

Hij voorziet echter een uitzondering op dit principe, in het geval de mogelijkheid van wijziging, en alle concrete voorwaarde voor de uitvoering van deze wijziging, reeds voorzien waren in het oorspronkelijke contract bij het sluiten van het huur- of leasecontract.

In dit geval kan de leasenemer of de huurder eenzijdig de voorwaarden van de wijziging activeren, die voorzien werden bij het sluiten van het contract, zonder dat een bijkomend akkoord tussen de partijen moet worden gesloten.

Voorbeeld :

Firma A draagt een bedrijfswagen en het leasecontract van deze wagen over op bedrijf B. Hiervoor stelt ze een aanhangsel bij het contract op waarin de nieuwe contractant wordt aangeduid. Tenzij deze wijziging in de oorspronkelijke leaseovereenkomst was opgenomen, wordt de datum van dit aanhangsel in aanmerking genomen voor de beperking van de aftrek.

Welke datum moet in aanmerking worden genomen voor tweedehands voertuigen?

Ook hier is het moment waarop de belastingplichtige het voertuig koopt, huurt of leaset bepalend voor de fiscaliteit. De datum van eerste inschrijving is dus niet van belang. Er wordt gekeken naar de datum waarop het voertuig wordt verkocht en/of opnieuw ingeschreven.

Een tweedehands voertuig dat werd gekocht in 2024 valt dus onder toepassing van de fiscale regeling die van kracht is voor 2024, ook indien dit voertuig initieel werd aangekocht vóór 2024.

Hoe zit dat met voertuigen die op korte termijn worden gehuurd?

Wat kortetermijnhuur betreft, heeft de fiscus bevestigd dat de datum van ondertekening van het huurcontract als besteldatum geldt, ongeacht de inschrijvingsdatum van het voertuig. De RSZ lijkt het standpunt van de fiscus op dat vlak te volgen.

Maar aangezien de nieuwe aftrekbaarheidsregeling pas op 1 januari 2026 (aanslagjaar) van kracht wordt, is ze voor de betrokken voertuigen in 2023 en 2024 nog niet van invloed op de verworpen uitgaven voor kortetermijnhuur van voertuigen.