België scoort binnen Europa bijzonder zwak op het leren door volwassenen. En die mate van leerinspanning door volwassenen in een land hangt samen met de gemiddelde leeftijd men de arbeidsmarkt in dat land verlaat.
De Belg houdt ook opvallend sterk vast aan het arbeidscontract van onbepaalde duur: liefst 90% van de Belgische werknemers werkt onder dit type contract. We zijn en blijven hierin koploper in Europa. Bovendien verwacht oud én jong om zo lang mogelijk bij dezelfde werkgever aan de slag te blijven, en als het enigszins kan in dezelfde functie. Het vrijwillig personeelsverloop door werknemers met een vast contract blijft bijzonder laag: amper 6 % van die werknemers verandert na het bekomen van een contract van onbepaalde duur nog vrijwillig van werkgever.
Cruciale competenties
Er heerst dus vandaag in België een belangrijk onevenwicht tussen leven, werken en leren. Hoe kunnen organisaties en individuen daar in de toekomst beter en bewuster mee omgaan? Hoe kunnen we ertoe komen om actief te werken aan het op peil houden, verdiepen of verbreden en actualiseren van onze competenties? Want kwalificatieveroudering is een fenomeen dat in deze VUCA-tijden (Volatility, Uncertainty, Complexity et Ambiguity) snel toeslaat en zware gevolgen heeft. Getuige daarvan een aantal recente herstructureringen, waarbij massale afvloeiingen hand in hand gaan met nieuwe aanwervingen. Vandaag is het belangrijkste kapitaal van een organisatie niet langer “de mensen” op zich, maar de waarde van hun competenties. Organisaties hebben immers nood aan permanente kennisvernieuwing om te kunnen concurreren in een wereld waarin snelle en frequente veranderingen, innovaties, creativiteit en wendbaarheid het verschil maken.
Gebrek aan besef?
In de visie van Securex over inzetbaarheid is “leren” dan ook een belangrijke hefboom. Het ontwikkelen en actualiseren van kennis en competenties, het kunnen omgaan met nieuwe technologieën en het bijschaven van interpersoonlijke vaardigheden vormen de beste garanties om als individu de huidige job te behouden én als organisatie te beschikken over de noodzakelijke up-to-date kennis en competenties.
Maar de resultaten van Vlaanderen in een recente OESO-studie zijn ronduit beangstigend: liefst 82% van de volwassen Vlamingen wenst helemaal geen opleiding. En erger nog, lagergeschoolden geloven het minst dat bijkomende opleiding nuttig zou kunnen zijn. Het water is dus wel érg diep.
Gelukkig wijst onderzoek van Securex, samen met Bedrijfsopleidingen.be uitgevoerd in de zomer van 2019, ook op een aantal hoopvolle signalen. Alvast 1 op 3 werknemers beseft steeds meer het nut van opleiding volgen met het oog op hun interne inzetbaarheid: de huidige job kunnen behouden (33%) en/of in aanmerking komen voor een andere job bij hun werkgever (15%).
Leren, ook nà het verlaten van de schoolbanken, is een onmiskenbare bondgenoot van inzetbaarheid en een hefboom in de maatschappelijke uitdaging om meer mensen aan de slag te krijgen en ze langer te laten werken. Maar dan moeten de motivatie en de wil om te leren wel uitgaan van de werknemer zelf, en niet opgelegd worden door de overheid en/of de werkgever. De rol van die laatsten ligt in het stimuleren van meer bewustwording en het creëren van contexten die elke vorm van leerinspanning en leerinitiatief ondersteunen en faciliteren.
