De werkgever van elke onderneming die gewoonlijk gemiddeld ten minste 50 werknemers tewerkstelt, kan, op voorstel van de ondernemingsraad, of, bij ontstentenis, de vakbondsafvaardiging, een personeelslid als bemiddelaar aanwijzen. Het gaat hier dus niet om een verplichting, maar om een mogelijkheid.
Deze bemiddelaar heeft een dubbele rol: enerzijds de werkgever bijstaan bij de uitvoering van zijn verplichtingen in het kader van de bestrijding van de loonkloof tussen mannen en vrouwen en anderzijds een luisterend oor bieden aan de werknemers die menen dat zij gediscrimineerd worden op het vlak van loon omwille van hun geslacht.
Functie
De bemiddelaar oefent zijn functie volledig autonoom uit en mag geen nadeel ondervinden van zijn opdracht. De werkgever zorgt ervoor dat de bemiddelaar zijn opdracht te allen tijde volledig en doeltreffend kan vervullen.
Hij zorgt er eveneens voor dat de bemiddelaar de bekwaamheden en vaardigheden die nodig zijn voor het uitoefenen van zijn opdracht, inzonderheid inzake loonadministratie, kan verwerven of verbeteren via vormingen.
De bemiddelaar treft de nodige maatregelen om het vertrouwelijk karakter te respecteren van de sociale gegevens van persoonlijke aard waarvan hij kennis heeft gekregen in de uitoefening van zijn opdracht en om te verzekeren dat deze gegevens uitsluitend worden aangewend voor de uitoefening van zijn bemiddelingsopdracht.
Taken van de bemiddelaar
Gaat de werkgever over tot het aanstellen van een bemiddelaar, dan is deze belast met de volgende taken:
Op het vlak van het bezoldigingsbeleid
- Verstrekken van deskundig advies aan de werkgevers en de werknemersafgevaardigden in verband met de wenselijkheid van het opstellen van een actieplan met het oog op de toepassing van een genderneutrale bezoldigingsstructuur binnen de onderneming en adviseren bij het opstellen ervan
- Adviseren van de werkgever en samenwerken met de werkgever in het kader van het opstellen van de voortgangsrapportage inzake de uitvoering van het actieplan
Op het vlak van de ‘klachtenprocedure’
- De werknemer horen die meent het voorwerp te zijn van een ongelijke behandeling inzake verloning op basis van geslacht, en hem informeren over de mogelijkheid om op informele wijze tot een oplossing te komen via een interventie bij het ondernemingshoofd of een lid van de hiërarchische lijn
- De werkgever bijstaan bij de concretisering in de onderneming van de procedure die moet worden gevolgd door de werknemer die meent het voorwerp te zijn van een ongelijke behandeling inzake verloning op basis van geslacht
Verslag opmaken
Op vraag van de ondernemingsraad (of de vakbondsafvaardiging) stelt de bemiddelaar een verslag op van zijn werkzaamheden. Hierin geeft hij een overzicht van zijn activiteiten, vaststellingen en aanbevelingen, voor zover de anonimiteit van de betrokken werknemers daarbij gevrijwaard kan worden. De bemiddelaar moet bovendien aanwezig zijn wanneer de ondernemingsraad dit verslag onderzoekt.
Bekwaamheid en deontologische regels
Bekwaamheid
De bemiddelaar beschikt over of verwerft de deskundigheid in termen van knowhow en noodzakelijke kennis om zijn taken uit te voeren, meer in het bijzonder met betrekking tot:
- De analyse van het bezoldigingsbeleid met het oog op de identificatie van de elementen van een niet-genderneutraal bezoldigingsbeleid
- Een algemene kennis van systemen van functiewaardering en functieclassificatie
- Een kennis van de praktijken bij het opstellen en uitvoeren van actieplannen rond genderneutrale bezoldiging
- Het gebruik van de door het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen uitgewerkte “Checklist Seksneutraliteit bij functiewaardering en -classificatie”
- Een basiskennis van de organisatie en de werking van het sociaal overleg op ondernemingsniveau
- De vaardigheden en technieken voor het voeren van bemiddelingsgesprekken en onderhandelingen
De bemiddelaar moet de mogelijkheid krijgen om opleidingen te volgen om bovenstaande kennis te verwerven of te vervolmaken. De kosten van deze opleidingen worden gedragen door de werkgever en de tijd besteed aan deze opleidingen wordt bezoldigd als arbeidstijd.
Deontologische regels
De bemiddelaar moet de volgende deontologische regels naleven:
- Hij waakt erover op elk moment een onafhankelijke en onpartijdige houding aan te nemen
- Hij is gehouden tot het beroepsgeheim; hij beschermt de vertrouwelijkheid van zijn dossiers
- Hij informeert de partijen over het vertrouwelijk karakter van de inlichtingen die hem werden overgemaakt, en bekomt vooraf hun akkoord
- Hij is "verantwoordelijke voor de verwerking van de gegevens" die hij in de hoedanigheid van bemiddelaar ontvangen heeft (in de zin van de privacywetgeving)
Belangrijk! In geen enkel geval deelt de bemiddelaar in het kader van zijn interventies de identiteit mee van het personeelslid dat beroep doet op zijn tussenkomst. Hij waakt over het vertrouwelijk karakter van de gegevens die hij in het kader van zijn mandaat als bemiddelaar verkrijgt. Ook na afloop van zijn opdracht neemt hij het vertrouwelijk karakter in acht.
Verloop van de bemiddelingsprocedure
De werknemer die meent dat hij omwille van zijn geslacht gediscrimineerd wordt op het vlak van verloning, kan zich tot de bemiddelaar richten. Deze zal zijn geval anoniem onderzoeken. Daarvoor zal hij toegang krijgen tot alle sociale documenten en loonstaten.
De bemiddelaar hoort de werknemer binnen een termijn van 8 dagen na het eerste contact. Hierbij informeert de bemiddelaar de werknemer dat er een informele oplossing gezocht kan worden via interventie bij de hiërarchische lijn. Deze interventie kan enkel gebeuren met het akkoord van de werknemer, omdat het bemiddelingsproces steeds het akkoord van beide partijen vereist.
Vervolgens informeert het lid van de hiërarchische lijn de bemiddelaar schriftelijk over de geplande maatregelen. De bemiddelaar maakt deze informatie over aan de werknemer.
Is de werknemer tevreden met de voorgestelde maatregelen, dan kunnen deze uitgevoerd worden en werd de bemiddelingsprocedure met succes afgerond. Is dit niet het geval, dan kan de werknemer een klacht indienen.
Beëindiging van de functie van bemiddelaar
De werkgever die de bemiddelaar uit zijn functie wil ontslaan, moet hiervoor het voorafgaand akkoord van alle leden van de ondernemingsraad of, bij ontstentenis, van de vakbondsafvaardiging verkrijgen.
Indien geen akkoord wordt bereikt, vraagt de werkgever het advies van de Vaste Commissie Arbeid van de Raad van gelijke kansen voor mannen en vrouwen. Een koninklijk besluit moet wel nog de voorwaarden en de nadere regels hiervoor bepalen.
Indien de werkgever het advies van deze Commissie niet volgt, deelt hij de redenen hiervoor mee aan de ondernemingsraad of, in voorkomend geval, aan de vakbondsafvaardiging.
Sancties
Al wie de bemiddelaar belemmert om inzage te krijgen in de sociale gegevens die hij nodig heeft om zijn opdracht uit te voeren, is strafbaar. De antidiscriminatiewet van 10 mei 2007 voorziet de volgende sanctie: een gevangenisstraf van 6 maanden tot 3 jaar en een geldboete gaande van 4.800 tot 48.000 euro (deze bedragen werden reeds met de opdeciemen vermenigvuldigd, dus x8), of één van die straffen alleen.
Bovendien is de werkgever burgerrechtelijk aansprakelijk voor de betaling van de boeten waartoe zijn aangestelden of lasthebbers veroordeeld zijn.