Vakantiedagen berekenen: basisprincipe
Elke werknemer heeft recht op vakantie. Dat is wettelijk geregeld. Het uitgangspunt is eenvoudig: wie een jaar lang voltijds aan de slag is, heeft in het daaropvolgende kalenderjaar recht op vier weken betaalde vakantie of wettelijk verlof. Dat basisprincipe ligt aan de grondslag van alle verlofberekeningen in ons land.
Hoeveel vakantie elke individuele werknemer dus precies opbouwt in een bepaald jaar - het zogeheten vakantiejaar -, hangt af van hoeveel de werknemer in het jaar voordien - het vakantiedienstjaar - heeft gewerkt. Die vakantie kan op haar beurt worden aangevuld met bijkomende verlofdagen.
Naast die basisberekening heeft ook het statuut van je personeelslid een invloed op de berekeningswijze van het verlof.
Vakantiedagen voor bedienden berekenen
Het aantal vakantiedagen voor bedienden in het huidige jaar wordt berekend op basis van de gewerkte maanden in het voorgaande kalenderjaar. Het uitgangspunt is een zesdagenstelsel: elke maand tewerkstelling in het vakantiedienstjaar geeft recht op twee vakantiedagen in het vakantiejaar. Wil je het resultaat omzetten naar een klassiek vijfdagenstelsel, trek je per zes opgebouwde vakantiedagen één dag vakantie af.
Voltijdse werknemers
Een medewerker die voltijds aan de slag is, bouwt voor het daaropvolgende jaar 20 of 24 vakantiedagen op in respectievelijk een vijf- en zesdagenstelsel.
Voorbeeld:
Een fulltime medewerker in een klassieke 38-urenweek die 6 maanden werkt, bouwt in een 5-dagenweek tien dagen vakantie op voor het volgende jaar (het vakantiejaar). Er wordt gerekend per volledig gewerkte maand (of aan werk gelijkgestelde periode).
Deze tabel maakt het voor jou duidelijk:
| Gepresteerde en gelijkgestelde maanden in 2023 | Aantal vakantiedagen in 2024 | |
| 5-dagenweek | 6-dagenweek | |
| 1 | 2 | 2 |
| 2 | 4 | 4 |
| 3 | 5 | 6 |
| 4 | 7 | 8 |
| 5 | 9 | 10 |
| 6 | 10 | 12 |
| 7 | 12 | 14 |
| 8 | 14 | 16 |
| 9 | 15 | 18 |
| 10 | 17 | 20 |
| 11 | 19 | 22 |
| 12 | 20 | 24 |
Deeltijdse werknemers
Voor de vakantieberekening van parttime medewerkers wordt dezelfde methode gebruikt als voor voltijds personeel. Hun vakantiedagen worden pro rata berekend. Zo zal een halftijdse werknemer die een jaar lang 2,5 dagen werkt in een vijfdagenstelsel bijvoorbeeld recht hebben op tien dagen vakantie in het daaropvolgende jaar.
Vakantiedagen voor arbeiders berekenen
Ondanks het eenheidsstatuut verloopt de vakantieberekening voor arbeiders en bedienden nog steeds op een verschillende manier. Toch blijft ook voor arbeiders het basisprincipe overeind: wie voltijds werkt, heeft recht op vier betaalde weken vakantie.
De concrete bepaling van het aantal vakantiedagen voor arbeiders gebeurt aan de hand van een berekeningstabel. Concreet komt het erop neer dat een arbeider die aan de slag is in een vijfdagenstelsel, recht heeft op twintig dagen vakantie als die in het voorgaande jaar minstens 231 dagen heeft gepresteerd. Voor arbeiders die deeltijds werken, wordt de berekeningstabel pro rata toegepast. Arbeiders kunnen de informatie over hun vakantiedagen en vakantiedagen ook zelf raadplegen op de website van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).
De berekeningstabel van vakantie voor arbeiders ziet er als volgt uit:
Totaal aantal normale werkelijke arbeidsdagen en gelijkgestelde dagen | Aantal wettelijke vakantiedagen (standaard uitgedrukt in het voltijds 5-dagenstelsel) |
| 231 en meer | 20 |
| 221 tot 230 | 19 |
| 212 tot 220 | 18 |
| 202 tot 211 | 17 |
| 192 tot 201 | 16 |
| 182 tot 191 | 15 |
| 163 tot 181 | 14 |
| 154 tot 162 | 13 |
| 144 tot 153 | 12 |
| 135 tot 143 | 11 |
| 125 tot 134 | 10 |
| 106 tot 124 | 9 |
| 97 tot 105 | 8 |
| 87 tot 96 | 7 |
| 77 tot 86 | 6 |
| 64 tot 76 | 5 |
| 48 tot 63 | 4 |
| 39 tot 47 | 3 |
| 20 tot 38 | 2 |
| 10 tot 19 | 1 |
| 0 tot 9 | 0 |
Jongerenvakantie, seniorvakantie en Europese vakantie
Niet iedereen heeft het vorige jaar voltijds gewerkt, waarvan het meest gekende voorbeeld zijn jongeren die aan hun eerste job beginnen. En stel dat je als jongere gestart bent in januari, zou dat eigenlijk willen zeggen dat je bijna een volledig jaar werkt zonder recht op vakantie. Omdat dat niet helemaal fair is, werden er door de overheid een aantal aanvullende regelingen uitgewerkt.
Jeugdvakantie
Jongeren die net op de arbeidsmarkt zijn gestart, hebben nog geen vakantie opgebouwd in het voorgaande vakantiedienstjaar. Zij kunnen daarom rekenen op de zogeheten jeugdvakantie als aanvulling op het normale vakantiestelsel. De regeling geldt zowel voor startende bedienden als voor arbeiders en is onderworpen aan enkele bijkomende voorwaarden. Zo mag de jongere in kwestie in het vakantiejaar maximaal 25 jaar oud zijn en pas in het voorgaande jaar zijn studies hebben afgerond.
Voldoet de jongere aan alle voorwaarden voor jeugdvakantie, dan worden de ontbrekende vakantiedagen aangevuld metde jeugdvakantie. Raadpleeg het volledig overzicht met randvoorwaarden.
Seniorvakantie
Ook vijftigplussers die na een tijdelijke afwezigheid opnieuw aan de slag gaan bij een werkgever, kunnen beroep doen op een bijkomende vakantiemaatregel. De seniorvakantie is een aanvullende verlofregeling die ervoor zorgt dat vijftigplussers die hun wettelijk bepaalde vakantiedagen hebben opgebruikt, toch vier weken vakantie kunnen genieten.
De volledige procedure voor de berekening en implementatie van seniorvakantie voor werknemers kan je nalezen op ons overzicht over seniorvakantie.
Europese vakantie
Wie niet onder één van bovenstaande regimes valt, heeft dankzij de overkoepelende Europese arbeidswetgeving desondanks toch recht op vier weken vakantie. Dat heet de Europese vakantie. Die is erop gericht om werknemers die anders door de mazen van het net zouden glippen, toch te kunnen bedienen met de wettelijk verplichte minimumvakantie. Denk daarbij aan zelfstandigen die als werknemer aan de slag gaan of werknemers die een periode in het buitenland hebben gewerkt.
Net zoals bij de jeugdvakantie en seniorvakantie is ook de Europese vakantie een aanvullende verlofregeling. Je werknemer kan dit pas inzetten wanneer de klassieke vakantiedagen ontoereikend zijn en hij of zij voldoet aan een aantal voorwaarden. Zo moet men minstens drie maanden arbeidsprestaties hebben geleverd.
Vragen over deze aanvullende regelingen? Onze Securex-specialisten helpen je graag bij de berekening en uitwerking.
