Welke afwijkingen zijn mogelijk in het kader van grote flexibiliteit ?

Met andere woorden, het wordt mogelijk om meer dan 8 uren per dag en 40 uren per week te werken, en om op zon- en feestdagen en ook 's nachts te werken. De werkgever kiest de afwijkingen op basis van zijn activiteit en de behoeften van de onderneming. Deze afwijkingen moeten duidelijk worden vermeld in het akkoord dat de grote flexibiliteit invoert,  ofwel het arbeidsreglement ofwel de collectieve arbeidsovereenkomst.

In de eerste plaats moet de werkgever nagaan of zijn sector geen sectorale collectieve arbeidsovereenkomst heeft gesloten die grote flexibiliteit met deze afwijkingen invoert. Dit kan via paritair comité > Jouw PC – nummer > Overschrijding van de normale arbeidsduur.

Afwijking van de normale abeidsduur

De werkgever mag de normale grenzen van de arbeidsduur van 8 uren per dag en 40 uren per week overschrijden, onder de volgende voorwaarden:

• De dagelijkse arbeidsduur mag niet meer dan 12 uren bedragen. De wet schrijft geen maximale weekduur voor. Gezien de daggrens mag de wekelijkse grens echter niet meer dan 84 uren bedragen (7 dagen x 12 uren per dag).
• De wekelijkse arbeidsduur moet gemiddeld nageleefd worden over een referteperiode (een kwartaal of een bij collectieve arbeidsovereenkomst vastgestelde langere periode die niet meer dan een jaar mag zijn) 
• De interne grens moet worden nageleefd
• Overschrijdingen van de normale grenzen van de arbeidsduur zijn alleen toegestaan als ze zijn opgenomen in de werkroosters die in het arbeidsreglement zijn vastgelegd.

Deze afwijking staat de werkgever echter niet toe om zijn werknemers buiten de in het arbeidsreglement vastgelegde werkroosters te laten werken.

Voorbeeld:

Een onderneming voert een nieuwe arbeidsregeling in door het volgende werkrooster op te nemen in het arbeidsreglement: 

De gemiddelde wekelijkse arbeidsduur is 38 uren en de referteperiode is vijf weken. Aan het einde van de vijf weken moet een werknemer in totaal 190 uren hebben gewerkt. Het werkrooster in het arbeidsreglement voorziet in dagen van maximaal 11 uren en weken van maximaal 50 uren. De gemiddelde arbeidsduur wordt nageleefd aan het einde van de referteperiode van vijf weken. Dit werkrooster voldoet aan de wettelijke bepalingen.

Afwijking van het verbod op zondagarbeid

Grote flexibiliteit geeft de werkgever de mogelijkheid om werknemers op zondag tewerk te stellen, wat al is toegestaan in de distributiesector:

• 201.00 – Paritair comité voor de zelfstandige kleinhandel
• 202.00- Paritair comité voor de bedienden uit de kleinhandel in voedingswaren
• 311.00 – Paritair comité voor de grote kleinhandelszaken

Voordat de werkgever grote flexibiliteit invoert, moet hij nagaan of die al niet geldt in zijn sector  paritair comité > Jouw PC – nummer > Overschrijding van de normale arbeidsduur.

Werknemers die op zondag werken, hebben altijd recht op inhaalrust van een halve dag als de arbeidsprestaties niet langer dan vier uur duurden en van een dag als de arbeidsprestaties vier uur of langer duurden. Deze inhaalrust kan echter worden toegekend binnen een langere termijn dan zes dagen, volgens de modaliteiten die zijn vastgelegd in het akkoord dat de nieuwe arbeidsregeling invoert.

Afwijking van het verbod op arbeid op feestdagen

In principe is het verboden om een werknemer tewerk te stellen op een feestdag of een vervangingsdag van een feestdag. De enige uitzondering is in situaties waarin zondagarbeid is toegestaan.

In het akkoord over grote flexibiliteit mag de werkgever van dit verbod afwijken en werknemers aanwerven die alleen op feestdagen werken. Voor het werk op de feestdag heeft de werknemer recht op inhaalrust, die kan worden vastgesteld op een normale inactiviteitsdag in de onderneming. De nieuwe arbeidsregeling kan immers bepalen of deze inhaalrustdagen echt of fictief zullen zijn, d.w.z. of ze wel of niet samenvallen met een activiteitsdag in de onderneming.

Voorbeeld  

Een werknemer werkt 36 uur per week met prestaties van 12 uur op vrijdag, zaterdag en zondag. Hij wordt tewerkgesteld op zondag 21 juli 2024.

In het kader van de nieuwe arbeidsregeling kan de inhaalrust worden ingepland op een maandag, een gebruikelijke inactiviteitsdag van de werknemer.

Het akkoord over grote flexibiliteit kan ook de vervanging van bepaalde feestdagen die op een zondag of een gebruikelijke inactiviteitsdag vallen, afschaffen of een procedure vaststellen voor het al dan niet vervangen van deze feestdagen.

Ondanks deze afwijkingen hebben werknemers die in de regeling van grote flexibiliteit werken echter nog steeds recht op betaling voor de tien feestdagen per jaar.

Afwijking van het verbod op nachtarbeid

In het kader van de grote flexibiliteit mogen alle werknemers van 18 jaar of ouder 's nachts worden tewerkgesteld en arbeidsprestaties leveren tussen 20.00 en 6.00 uur, ongeacht de bedrijfssector.

Alle nachtwerkroosters moeten zijn opgenomen in het arbeidsreglement of de collectieve arbeidsovereenkomst die de grote flexibiliteit invoert.