Principe
Wanneer de beschermde inkomsten van de werknemer op een bankrekening gestort worden, worden ze vermengd met niet-beschermde inkomsten. Om te vermijden dat ze niet meer geïdentificeerd zouden kunnen worden, wat als gevolg zou hebben dat er vanaf de storting wel beslag op gelegd zou kunnen worden, moet aan deze inkomsten een bijzondere code toegekend worden, ter identificatie ervan.
Waaruit bestaat de bijzondere code?
De code die aan de niet voor beslag of overdracht vatbare bedragen toegekend moet worden, bestaat steeds uit 3 tekens:
- /A/ voor inkomsten uit arbeid
- /B/ voor inkomsten uit andere activiteiten, onderhoudsuitkeringen, pensioenen, ziekte- en werkloosheids- en onderbrekingsuitkeringen,…
- /C/ voor gezinsbijslagen, wezenpensioenen, tegemoetkomingen aan mindervaliden,…
De letters A, B en C moeten steeds een hoofdletter zijn.
Wie moet de bijzondere code meedelen?
De opdrachtgever van de betaling op een zichtrekening van een beschermd bedrag (bijvoorbeeld de werkgever) moet de code aan zijn financiële instelling meedelen. Hij moet deze code, gevolgd door een spatie, vermelden in de eerste vakjes van de ruimte voor de vrije mededelingen, vóór enige andere mededeling.
De financiële instelling van de opdrachtgever deelt dan op haar beurt de code mee aan de kredietinstelling waarbij de zichtrekening aangehouden wordt.
Voor bepaalde schuldenaars van beschermde bedragen wordt evenwel in uitzonderingen voorzien. Schuldenaars van onderhoudskeringen bijvoorbeeld moeten de bijzondere code niet vermelden wanneer ze een beschermd bedrag op een zichtrekening storten.
De verplichting om een bijzondere code toe te kennen, geldt ook niet voor inschrijvingen op de creditzijde van de zichtrekening ten gevolge van een storting in contanten.
Sancties bij niet-naleving van de bepaling
De opdrachtgever (bijvoorbeeld de werkgever) die verzuimt de bijzondere code toe te kennen of die verzuimt deze mee te delen aan zijn financiële instelling, wordt gestraft met geldboete van 200 tot 5.000 euro (x 8).
De opdrachtgever die frauduleus een bijzondere code toekent aan niet-beschermde bedragen wordt gestraft met geldboete van 200 tot 5.000 euro (x 8). Hij kan daarenboven door de beslagrechter geheel of ten dele schuldenaar worden verklaard van de oorzaken en de kosten van het beslag of de overdracht, onverminderd schadevergoeding.
Duur van de bescherming
De beschermingsperiode van de gecrediteerde bedragen duurt dertig kalenderdagen vanaf de datum van inschrijving op de creditzijde van de zichtrekening. Voor bepaalde beschermde sommen die betrekking hebben op een duur van meer dan een maand (ontslagvergoeding van 3 maanden, achterstallig loon, achterstallige gezinstoelagen van 6 maanden, enz.) gelden bijzondere regels. In dergelijk geval is de beschermingsduur gelijk aan de periode waarop de gestorte som betrekking heeft.
Voor de berekening van het niet voor beslag of overdracht vatbare gedeelte, voorziet de wet in een evenredige berekening, namelijk een dertigste per dag. Voor maandelijks gestorte bedragen wordt het bedrag ten belope waarvan het inkomen beschermd is, verminderd tot een dertigste per dag vanaf de datum van inschrijving op de creditzijde van de zichtrekening. Wanneer er bijvoorbeeld 15 dagen na de storting beslag wordt gelegd op de zichtrekening, is een bedrag gelijk aan de helft van het beschermde bedrag niet vatbaar voor beslag.
Procedure die moet worden gevolgd bij beslag op of overdracht van op een zichtrekening gecrediteerde bedragen
In geval van beslag op een zichtrekening of overdracht van een bedrag dat op een zichtrekening gecrediteerd is, deelt de kredietinstelling aan de gerechtsdeurwaarder, de beslagleggende schuldeiser of de overnemer-schuldeiser, binnen vijftien dagen vanaf het beslag of de overdracht de volgende essentiële gegevens mee:
- Het saldo op de zichtrekening
- De lijst van de gecodeerde bedragen die gecrediteerd zijn tijdens de periode van dertig dagen die de datum van het beslag of de overdracht voorafgaat
- De datum waarop die gecodeerde bedragen gecrediteerd werden
Op basis van deze gegevens voert de gerechtsdeurwaarder, de beslagleggende schuldeiser of de overnemer-schuldeiser de evenredige berekening van het niet voor beslag of overdracht vatbaar gedeelte uit. Deze berekening wordt zowel naar de werknemer als naar de bank gestuurd.
Na ontvangst van de afrekening door de bank kan de werknemer vrij beschikken over de in de berekening vermelde bedragen die niet vatbaar zijn voor beslag of overdracht.
Op dat moment heeft de werknemer drie opties:
1. De werknemer gaat akkoord met de afrekening van het beslag of de overdracht: hij hoeft dan niet te reageren. Het beslag of de overdracht zal plaatsvinden zoals op de afrekening werd vermeld.
2. De werknemer gaat niet akkoord met de afrekening van het beslag of de overdracht: hij kan zijn opmerkingen via het wettelijk voorziene antwoordformulier aan de verzender van de afrekening versturen. Dit moet per aangetekende brief met ontvangstbewijs gebeuren binnen de 8 dagen te rekenen vanaf de aanbieding van de aangetekende brief die hem werd toegestuurd.
U vindt dit antwoordformulier in de downloadsectie van deze pagina.
De werknemer heeft er alle belang bij om de afrekening van het beslag te betwisten, vooral wanneer hij een som ontvangen heeft die al meer dan een maand op zijn zichtrekening staat en die beschermd dient te blijven (bijvoorbeeld een opzegvergoeding van 3 maanden). Enkel de gecodeerde bedragen die tijdens de periode van 30 dagen voorafgaand aan het beslag of de overdracht gecrediteerd werden, moeten immers door de bank aan de gerechtsdeurwaarder of de schuldeiser meegedeeld worden. Hetzelfde geldt wanneer de werknemer een alimentatievergoeding stort. In deze hypothese moet immers geen bijzondere code toegekend worden. Het komt er dus op aan dat de werknemer die van de loonbescherming wenst te genieten, dit in het antwoordformulier vermeldt.
Indien de werknemer deze mededeling op de juiste manier en binnen de termijn uitvoert, kan de verzender van de afrekening:
- De opmerkingen van de werknemer aanvaarden en het beslag in die zin aanpassen
- De opmerkingen van de werknemer betwisten. Het conflict zal op dat moment door de rechter beslecht worden
3. De werknemer gaat niet akkoord met het beslag of de overdracht zelf: een gerechtelijke procedure van verzet tegen het beslag of de overdracht moet voor de rechter aanhangig gemaakt worden. Dit verzet mag in geen enkel geval via het antwoordformulier gebeuren.