In principe is elke inhouding op het loon verboden. In afwijking op dit principe mag de werkgever toch die inhoudingen uitvoeren die beperkend opgesomd worden in artikel 23 van de loonbeschermingswet.
Toegestane inhoudingen op het loon
Het betreft:
- De inhoudingen krachtens de belastingwetgeving (bedrijfsvoorheffing), de wetgeving op de sociale zekerheid (persoonlijke socialezekerheidsbijdragen) en krachtens particuliere of collectieve overeenkomsten betreffende bijkomende voordelen inzake sociale zekerheid (groepsverzekering, aanvullende ziekteverzekering, …)
- De krachtens het arbeidsreglement opgelegde geldboeten (bijvoorbeeld in het kader van de disciplinaire sancties)
- De vergoedingen en schadeloosstellingen, verschuldigd in geval van aansprakelijkheid van de werknemer, overeenkomstig artikel 18 van de wet betreffende de arbeidsovereenkomsten. Let wel: om schadeloosstellingen te kunnen inhouden op het loon, moet de werknemer zijn akkoord gegeven hebben over de omvang van deze schadeloosstellingen! Bij ontstentenis bepaalt de rechter het bedrag ervan;
- De voorschotten in geld verstrekt door de werkgever op een loon dat nog niet verdiend is (lening tussen de werkgever en de werknemer)
- De gestelde borg voor het nakomen van de verplichtingen van de werknemer
- Het loon dat teveel werd betaald aan de werknemer tewerkgesteld met een glijdend uurrooster zoals voorzien in artikel 20ter van de arbeidswet, die de uren die hij minder heeft gepresteerd dan de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur, niet tijdig heeft ingehaald op het einde van de referteperiode of wanneer de arbeidsovereenkomst een einde neemt
Daarnaast kan een koninklijk besluit, op voorstel van het bevoegde paritair comité, toelaten dat een bijdrage van de werknemer voor het verschaffen van de door de loonbeschermingswet toegestane voordelen in natura wordt ingehouden op het loon [1]. Dit koninklijk besluit zal dan ook de wijze waarop de waarde van het betrokken voordeel en van de bijdrage wordt geraamd, bepalen [2].
Opgelet! De FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg preciseert dat deze inhouding sowieso enkel kan gebeuren indien het voordeel niet reeds als loonvoordeel aan de werknemer werd toegekend. De werkgever kan dus enkel een bijdrage als huurprijs voor huisvesting vragen van de werknemer als hij de woning voordien niet al als loonvoordeel aan de werknemer had toegekend.
Dwingend recht
Artikel 23 is van dwingend recht. In alle andere dan de hierboven opgesomde gevallen is de inhouding van het loon van de werknemer dan ook absoluut verboden. Bijgevolg kan hier in de arbeidsovereenkomst of het arbeidsreglement niet van afgeweken worden. De werkgever kan dan ook niet eenzijdig het verlies veroorzaakt door kasfouten, een bedrag voor deelname aan een voorgaande staking,… afhouden van het loon dat hij de werknemer verschuldigd is.
De werknemer kan daarentegen altijd in een individueel schriftelijk akkoord aanvaarden dat de werkgever een bedrag van zijn loon inhoudt, voor zover dit akkoord ondertekend wordt nadat het loon opeisbaar geworden is. In dat geval is bovendien aan te raden om ook de terugbetalingsmodaliteiten overeen te komen in functie van de situatie van de werknemer (opsplitsing,…).
Opmerking: de werkgever kan altijd van het dubbel vakantiegeld of van het vertrekvakantiegeld een bedrag inhouden dat de werknemer verschuldigd is, aangezien het vakantiegeld niet beschouwd wordt als loon in de zin van deze wet.
Maximumbedrag van de inhoudingen
Na aftrek van de sociale en fiscale inhoudingen mag het totaal van de inhoudingen niet meer bedragen dan 1/5 van het nettoloon, behalve indien de werknemer gehandeld heeft met de bedoeling schade te berokkenen (bedrog) of indien hij vrijwillig zijn contract beëindigd heeft vóór hij de vergoedingen en schadeloosstellingen die hij aan zijn werkgever verschuldigd was, terugbetaald heeft.
De werknemer kan, zolang hij verbonden is door een arbeidsovereenkomst, niet afzien van deze bescherming. Zodra de arbeidsovereenkomst beëindigd wordt, kan de werknemer schriftelijk overeenkomen dat de inhouding meer dan 1/5 van de verbrekingsvergoeding en van het eventuele loonsaldo mag bedragen.
De werknemer kan uiteraard ook steeds na betaling van zijn loon beslissen om zijn schuld volledig of gedeeltelijk terug te betalen en dit zonder rekening te houden met deze beperking van 1/5.
[1] Opgelet, deze mogelijkheid kan niet gebruikt worden voor seizoenarbeiders die geen onderdaan zijn van de Europese Unie en die huur betalen voor huisvesting door of via hun werkgever. Voor seizoenarbeiders van derde landen bepaalt de Europese wetgeving immers dat indien de huisvesting door of via de werkgever wordt geregeld, de huur niet automatisch in mindering gebracht mag worden op het loon van de seizoenarbeider.
[2] Momenteel bestaat er een dergelijk koninklijk besluit in PC 144 en 145 voor de land- en tuinbouw, koninklijk besluit van 3 februari 2019, BS 18 februari 2019