Het Wetboek van de Inkomstenbelastingen [1] omschrijft de Rijksinwoners als de natuurlijke personen die in België hun woonplaats of de zetel van hun fortuin hebben gevestigd.
Fiscale woonplaats of zetel van het fortuin in België
De ‘fiscale woonplaats’ is een feitelijk begrip. Het betreft de plaats waar een persoon het centrum van zijn privé- en professionele levensbelangen vestigt. De woonplaats vereist daarnaast een zekere permanente, voortdurende bewoning. De woonplaats wordt vastgesteld door een geheel van feiten. Zo is een tijdelijk verblijf in het buitenland als dusdanig niet voldoende om de hoedanigheid van inwoner te verliezen.
Het ander criterium dat gehanteerd kan worden, is dat van de zetel van het fortuin. Het gaat om de plaats van waaruit de goederen van een persoon worden beheerd, ongeacht de plaats waar deze goederen zich bevinden.
Wettelijke vermoedens
De Belgische belastingwet bevat twee vermoedens [2] dat een persoon rijksinwoner is.
- België beschouwt de personen die in het Rijksregister van de natuurlijke personen zijn ingeschreven als inwoners [3]. Het gaat in werkelijkheid om een verklaring van het voornemen van die personen om hun hoofdverblijfplaats in België te vestigen. Dit vermoeden kan echter worden weerlegd. Het tegenbewijs moet worden geleverd door de persoon die met alle rechtsmiddelen kan aantonen dat hij zijn woonplaats of zetel van zijn fortuin in het buitenland heeft behouden
- Het tweede vermoeden is alleen van toepassing op belastingplichtigen die fiscaal als gehuwd of samenwonend worden beschouwd. Die belastingplichtige heeft zijn woonplaats op de plaats waar zijn gezin is gevestigd. Dit tweede vermoeden kan niet worden weerlegd door een tegenbewijs
Bijzondere situatie: statuut van de Belgische diplomaten en bepaalde Belgische hoge ambtenaren die hun werkzaamheden in het buitenland uitoefenen
Worden geacht hun woonplaats in België te hebben behouden en worden dus beschouwd als Rijksinwoners: de Belgische diplomatieke ambtenaren en bepaalde Belgische ambtenaren, alsook hun gezinsleden, niettegenstaande ze in het buitenland verblijven of geaccrediteerd zijn.
[1] Artikel 2 §1, 1° WIB 92
[2] Artikel 2 §1, 1°, al. 2 en 3 WIB 92
[3] In België gebeurt deze inschrijving door een inschrijving in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister dat elke gemeente bijhoudt. In het buitenland gebeurt de inschrijving in deze registers via het register van de diplomatieke of consulaire posten. Artikel 2 §1 alinea 2 WIB 1992.