Principe
Het Sociaal Strafwetboek geeft aan de sociaal inspecteurs een hele reeks van bevoegdheden, gaande van het recht van toegang tot de arbeidsplaatsen en de bewoonde ruimten, over het opvragen van informatiedragers, tot het in beslag nemen of verzegelen van bepaalde (on)roerende goederen.
Als de gezondheid of de veiligheid van de werknemers in het gedrag komt, worden hun bevoegdheden zelfs nog verruimd.
Alle bevoegdheden van de sociaal inspecteurs worden punt voor punt besproken in de volgende titels.
Appreciatierecht
De sociaal inspecteurs hebben een grote mate van autonomie om te beslissen hoe zij omgaan met vastgestelde inbreuken [1].
De sociaal inspecteurs moeten immers niet per se (onmiddellijk) tot sanctioneren overgaan. Zij kunnen, naar eigen inzicht [2]:
- Inlichtingen en adviezen verschaffen, meer bepaald over de meest doeltreffende middelen voor de naleving van de sociale wetgeving
- Waarschuwingen geven
- De overtreder een termijn verlenen om zich in regel te stellen
- De nodige maatregelen nemen (informatiedragers opsporen, personen verhoren, goederen in beslag nemen…)
- Aan de opdrachtgever, de aannemers of de onderaannemers [3] een schriftelijke kennisgeving overzenden in het kader van het mechanisme van hoofdelijke aansprakelijkheid voor de loonschulden;
- Aan de opdrachtgever, de aannemers of de onderaannemers [4] een schriftelijke kennisgeving overzenden in het kader van de tewerkstelling van een illegaal in België verblijvende onderdaan van een derde land
- proces-verbaal opmaken tot vaststelling van de inbreuk(en).
Enkel wanneer een proces-verbaal tot vaststelling van de inbreuk(en) wordt opgemaakt, zal de werkgever een sanctie kunnen oplopen.
Onafhankelijkheid
Onverminderd het vorderingsrecht van het openbaar ministerie en van de onderzoeksrechter zijn de sociaal inspecteurs onafhankelijk in de uitoefening van hun opdrachten.
Beroepsprocedure
De werkgever heeft uiteraard steeds de mogelijkheid om in beroep te gaan tegen de maatregelen die de inspectiediensten nemen. Voor de te volgen procedure verwijzen we u naar de fiche “Sociaal Strafwetboek - 2. De procedureregels” onder de vraag “Hoe kan de werkgever beroep aantekenen tegen de maatregelen genomen door de inspectie?”.
[1] Deze vrijheid geldt enkel inzake de eigen bevoegdheidsgebieden. Indien een sociaal inspecteur een inbreuk op de sociale wetgeving vaststelt waarvoor hij niet bevoegd is, moet hij dit doorgeven aan de bevoegde inspectiedienst of het openbaar ministerie.
[2] Zij moeten wel de interne richtlijnen van hun diensten naleven. Indien deze bijvoorbeeld bepalen dat illegale tewerkstelling of inbreuken op de uitzendwetgeving streng aangepakt dienen te worden, hebben de inspecteurs hiervoor niet de vrijheid om enkel een waarschuwing te geven.
[3] Zoals bedoeld in artikel 35/1 van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers.
[4] Bedoeld in de artikelen 35/9 tot 35/11 van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon van de werknemers.